Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (67.2005)

Gem/nae Peneres. Motywy neoplatońskie w dekoracji reliefowej Kaplicy Zygmuntowskiej 107

& Piero di Cosimo, Portret Simonetty
Cattaneo-Vespucci, Chantilly,
Muzem w Chantilly


ducha zieleni", demiurga ożywiającego świat przyrody, czuwają
i kwitnieniem roślinności36. Jako istota należąca do świata natur
skie stworzenia bardzo ruchliwa, z definicji dwuznaczna, która
stawne wartości: dobra i zła, śmierci i odrodzenia, wskazuje na 5-
niższej „przyrodniczej" dziedziny platońskiego uniwersum,
przemianie w cyklu zniszczenia, śmierci, narodzin i regeneracji. 5-
Olbrzymi wąż - symbol czasu i nieśmiertelności i postacie
ziemi trzymające w dłoniach pęki węży, towarzyszą postaci
Matkę Naturę przedstawionej na fryzie z portyku willi Medyce
wzniesionej według projektu Giuliana da Sangallo w latach 151
z której łona wyfruwają figurki amorków, należy do tej samej g^
tońskich personifikacji życiodajnych sił natury, co postać Venus [
Botticellego i z Kaplicy Zygmuntowskiej.
W tym kontekście znaczeń warto także wspomnieć o plat(=~
Atysa-Amorina Donatella, w któiym Schapiro rozpoznał postać 5
wodzącego się z mitologii grecko-rzymskiej, przedstawianego ni=—
chłopca z wężem38. Wąż oplatający stopy chłopięcego genietta
nus z Kaplicy) występuje tutaj jako genius loci - obrońca miejsc
strzeże przed niebezpieczeństwami kryjącymi się w swiecie natury ' 5

36 Por. J. SEZNEC, The Survival of the Pagan Gods, New York 1961, s 99 i n.

37 Zob. COX-RAERICK, op. cit., s. 68 i n., il. 51; A. CHASTEL, Art et Humanisnie =.£?
le Magnifique. Etude sur la Renaissance et l'Humanism platonicien, Paris 1961, s. 2

38 M. L. SCHAPIRO, Donatello s Genietto, „The Art Bulletin" XIV, 1963, s. 165-14:=

39 Ibid., s. 140