Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (67.2005)

403

Izydor Grzeluk
(1933 - 2004)


Dnia 30 listopada 2004 r. w Warszawie zmarł
nagle Izydor Grzeluk, historyk sztuki, wie-
loletni kustosz Muzeum Narodowego
w Warszawie i kierownik Działu Mebli. Urodził się
28. września 1933 w Kupraczach k. Mińska (obec-
nie Białoruś), w latach wojny został wraz z rodziną
przesiedlony do Włodawy. Ukończył Liceum Tech-
nik Plastycznych w Nałęczowie, w którym oprócz
malarstwa pod kierunkiem Zenona Kononowicza,
zetknął się również z zagadnieniami projektowania
mebli i wyposażania wnętrz. Swoje dojrzałe życie
związał z Warszawą. Studia z zakresu historii sztuki
ukończył na Uniwersytecie Warszawskim pisząc
pracę poświęconą kolorystom polskim.
Od 1959 r. podjął pracę w warszawskim Muzeum
Narodowym, początkowo w Dziale Oświatowym,
a następnie w Muzeum w Łazienkach i Muzeum X.
Dunikowskiego w Królikarni - nowo utworzonych w
owym czasie oddziałach MNW. Od 1969 r., wraz ze
Stanisławem Gebethnerem i Bożenną Maszkowską,
organizował Dział Mebli MNW, którym kierował
od 1976 r. Równolegle od 1971 r. współpracował
z komisją przyjmującą dary dla odbudowywanego
Zamku Królewskiego w Warszawie.
W latach 1988-89 wspomagał powstające Mu-
zeum Ignacego Jana Paderewskiego w Podchorążów-
ce (oddział MNW), a wraz z pracownikami Muzeum

Literatury tworzył Muzeum Adama Mickiewicza
w Nowogródku na Białorusi (1990-1991 r.).
W latach 80. z muzykologiem Benjaminem Yo-
glem przygotował niezrealizowaną wystawę po-
święconą kulturze muzycznej Warszawy w XIX w.
Zajmował się również inwentaryzacją mebli
zabytkowych i instrumentów muzycznych w meblo-
wych obudowach (współpraca z Ośrodkiem Doku-
mentacji Zabytków i Benjaminem Voglem). Był
ekspertem w wielu gremiach doradczych z zakresu
konserwacji i restauracji mebli oraz wnętrz zabytko-
wych.
Przez wiele lat pracy w MNW przekazywał swo-
je rozległe doświadczenie studentom i doktorantom
piszącym o stolarce i wnętrzach, udzielał im wszech-
stronnej pomocy, rady a niejednokrotnie i opieki
merytorycznej. Czynił to z wielką pasją i nadzieją,
że podejmą oni w przyszłości problematykę meblar-
ską, zarówno z zakresu historii, szczególnie pol-
skiej, jak i szeroko rozumianej ochrony. Opinię
o podejściu Izydora Grzeluka do młodych badaczy
meblarstwa najlepiej wyraziła jedna ze stażystek
w muzeum, podsumowując w wierszowany sposób
kontakt z nim:
Wielka też była pomoc Pana Izydora
Słownika Terminologicznego Mebli autora,
Który w każdej chwili - osobiście, a także zaocznie
W kwestiach fachowych stanowił wyrocznię.
Po przejściu na emeryturę w 1999 r. zajął się
przelewaniem na papier gromadzonej przez lata
wiedzy, pisząc artykuły poświęcone meblarstwu.
Podjął także pracę dydaktyczną na Wydziale Tech-
nologii Drewna SGGW (specjalność Konserwacja
Drewna Zabytkowego).
Izydor Grzeluk, w swoich pracach badawczych
podejmował tematy ważne dla historii meblarstwa
polskiego, zajmował się również popularyzacją rze-
miosła artystycznego; konsultował tłumaczone na
język polski obce książki dotyczące mebli zabytko-
wych.
Wspólnie z Bożenną Maszkowską podjął próbę
kodyfikacji terminologii meblarskiej i stolarskiej pi-
sząc hasła do „Słownika Terminologicznego Sztuk
Pięknych" pod red. Stefana Kozakiewicza. Opracował