DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Janicki, Marek A.: Inskrypcje fryzów Kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0146
140
Marek Janicki
3. Skrajny, prawy segment
fryzu ściany wejściowej
po skuciu dawnych
uzupełnień. Widoczne słowo
,, GENS" i nakładające się
litery „PoP".
oraz inwokację Najwyższego: 1) Niech Cię wyznają (wysławiają), Panie, wszystkie naro-
dy 2) Który dajesz zbawienie królom 3) Panie daj sąd Twój (mądrość Twą) królowi38.
Taki właśnie układ nie przemawia za celowym doborem w epoce wersji qui dat salu-
tem, która niweczyła gramatyczną koherencję jednego w istocie napisu ze ściany wejścio-
wej i ołtarzowej. Podobnie skądinąd, jak mało prawdopodobna wydaje się zmiana
brzmienia wersetu psalmu 25 z zewnętrznego fryzu zachodniego. Za pierwotnąjednością
napisu ze ściany wejściowej i ołtarzowej oraz jego rozłożeniem na fryzach zgodnym z
dzisiejszym zdają się przemawiać także względy epigraficzne.
Prace konserwatorskie w r. 2004 ujawniły o ostatnim segmencie fryzu na ścianie wej-
ściowej próby naprawy uszkodzonej inskrypcji z wyraźnym usiłowaniem zmieszczenia
jej w obrębie tego tylko fryzu, tzn. bez przenoszenia na fryz ściany ołtarzowej, przy czym
najwyraźniej kuszono się też o zmianę brzmienia. Po zdjęciu zaprawy w płycinie owego
segmentu ukazało się wykute płytko (z lekkim przesunięciem w prawo) słowo GENS, na
nim zaś wyraźnie widoczna, jakby nałożona a wykonana w ten sam sposób grupa liter (il.
3). Pierwsza z nich - majuskulne P rozpoczyna się nieco przed literą G, zachodząc na nią.
Następne dwa znaki, dość wyraźnie widoczne, można interpretować jako pomniejszone
(enklawowe) „o", a trzeci jako kolejne „P". Całość „PoP" z gorzej już rozpoznawalnym
ciągiem dalszym, wydaje się reliktem słowa populi, które chciano najwyraźniej w tym
segmencie zmieścić w całości z zastosowaniem enklaw. Nie było to wszakże możliwe,
zarówno bez naruszenia konwencji graficznej przyjętej przez Berrecciego dla napisów na
fryzach, która zasadniczo wykluczała enklawy, jak też bez naruszenia modułu liter oraz
wielkości odstępów między nimi. Próba zastosowania słowa populi, jako synonimu gen-
tes nie dziwi wobec podobnego, wymiennego traktowania tych terminów w wersetach
38 Przypomnieć tu jeszcze trzeba, że trzeci z wersetów (który nota bene rozpoczyna ostatni z psalmów Dawidowych, ps
71, 2), umieszczony nad ścianą tronową, ewokować miał w świadomości odbiorcy ciąg dalszy, poświęcony synowi
królewskiemu. Stanowił więc zarazem oczywistą dość aluzję do młodziutkiego, acz koronowanego już Zygmunta Au-
gusta i nawiązanie do widniejących na ścianie tronowej tond z przedstawieniami Dawida i Salomona (Deus iudicium
tuum regi da, et iusticiam tuam filio regis). Cały ten werset został też zamieszczony nad wizerunkiem Zygmunta I na
odwrocie karty tytułowej edycji Mikołaja JASKIERA luris provincialis, quod speculum Saxonicum vulgo nuncupatur
libri tres... (Kraków, H. Wietor, 1535).
Marek Janicki
3. Skrajny, prawy segment
fryzu ściany wejściowej
po skuciu dawnych
uzupełnień. Widoczne słowo
,, GENS" i nakładające się
litery „PoP".
oraz inwokację Najwyższego: 1) Niech Cię wyznają (wysławiają), Panie, wszystkie naro-
dy 2) Który dajesz zbawienie królom 3) Panie daj sąd Twój (mądrość Twą) królowi38.
Taki właśnie układ nie przemawia za celowym doborem w epoce wersji qui dat salu-
tem, która niweczyła gramatyczną koherencję jednego w istocie napisu ze ściany wejścio-
wej i ołtarzowej. Podobnie skądinąd, jak mało prawdopodobna wydaje się zmiana
brzmienia wersetu psalmu 25 z zewnętrznego fryzu zachodniego. Za pierwotnąjednością
napisu ze ściany wejściowej i ołtarzowej oraz jego rozłożeniem na fryzach zgodnym z
dzisiejszym zdają się przemawiać także względy epigraficzne.
Prace konserwatorskie w r. 2004 ujawniły o ostatnim segmencie fryzu na ścianie wej-
ściowej próby naprawy uszkodzonej inskrypcji z wyraźnym usiłowaniem zmieszczenia
jej w obrębie tego tylko fryzu, tzn. bez przenoszenia na fryz ściany ołtarzowej, przy czym
najwyraźniej kuszono się też o zmianę brzmienia. Po zdjęciu zaprawy w płycinie owego
segmentu ukazało się wykute płytko (z lekkim przesunięciem w prawo) słowo GENS, na
nim zaś wyraźnie widoczna, jakby nałożona a wykonana w ten sam sposób grupa liter (il.
3). Pierwsza z nich - majuskulne P rozpoczyna się nieco przed literą G, zachodząc na nią.
Następne dwa znaki, dość wyraźnie widoczne, można interpretować jako pomniejszone
(enklawowe) „o", a trzeci jako kolejne „P". Całość „PoP" z gorzej już rozpoznawalnym
ciągiem dalszym, wydaje się reliktem słowa populi, które chciano najwyraźniej w tym
segmencie zmieścić w całości z zastosowaniem enklaw. Nie było to wszakże możliwe,
zarówno bez naruszenia konwencji graficznej przyjętej przez Berrecciego dla napisów na
fryzach, która zasadniczo wykluczała enklawy, jak też bez naruszenia modułu liter oraz
wielkości odstępów między nimi. Próba zastosowania słowa populi, jako synonimu gen-
tes nie dziwi wobec podobnego, wymiennego traktowania tych terminów w wersetach
38 Przypomnieć tu jeszcze trzeba, że trzeci z wersetów (który nota bene rozpoczyna ostatni z psalmów Dawidowych, ps
71, 2), umieszczony nad ścianą tronową, ewokować miał w świadomości odbiorcy ciąg dalszy, poświęcony synowi
królewskiemu. Stanowił więc zarazem oczywistą dość aluzję do młodziutkiego, acz koronowanego już Zygmunta Au-
gusta i nawiązanie do widniejących na ścianie tronowej tond z przedstawieniami Dawida i Salomona (Deus iudicium
tuum regi da, et iusticiam tuam filio regis). Cały ten werset został też zamieszczony nad wizerunkiem Zygmunta I na
odwrocie karty tytułowej edycji Mikołaja JASKIERA luris provincialis, quod speculum Saxonicum vulgo nuncupatur
libri tres... (Kraków, H. Wietor, 1535).