DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Płuska, Ireneusz; Rembiś, Marek; Smoleńka, Anna: Kamień w architekturze i dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0158
152
Ireneusz Pluska, Marek Rembiś, Anna Smoleńska
7. Fragment ściany kamieniołomu gruboławicowych
piaskowców istebniańskich
w Drogini (fotografia z lat 60.)
głównie frakcję piasku drobnoziarnistego 0,126-0,250 mm. W mniejszym udziale wystę-
pują ziarna frakcji bardzo drobnoziarnistego piasku (0,063-0,125 mm).
Badania mikroskopowe wykazały, że w szkielecie ziarnowym dominuje monokrysta-
liczny i polikrystaliczny kwarc występujący w ilości 40,8-46,0 %15. Jego ziarna są najczę-
ściej ostrokrawędziste lub słabo obtoczone, miejscami wykazują ślady korozji i przejawy
regeneracji. W mniejszym udziale (4,5-5,6 %) obecne są skalenie. W plagioklazach
w różnym stopniu rozwinięta jest seiycytyzacja i kalcytyzacja. Skalenie potasowe w wielu
miejscach uległy kaolinityzacji, chlorytyzacji, rzadziej illityzacji. Wśród łyszczyków prze-
waża biotyt (5,0-5,4 %) zazwyczaj silnie rozłożony. Muskowit występuje w mniejszej
ilości (2,0-2,5 %) i wykazuje nieco lepszy stopień zachowania. Okruchy skał obcych (9,0-
9,8 %) reprezentowane są przez większe ziarna słabo obtoczonych wapieni, mułowców,
kwarcytów, gnejsów, łupków metamorficznych i granitów. Glaukonit obecny jest w ilości
5,4-5,8 %. Tworzy najczęściej owalne ziarna, ale widoczny jest również w formie niere-
gularnych, zdeformowanych kompakcyjnie skupień wskutek wciśnięcia icli między ziar-
na szkieletu. Rzadko występują świeże ziarna barwy trawiastozielonej z wyraźnie
zachowaną charakterystyczną polaryzacją agregatową, częściej natomiast są one brunat-
nawe co wywołane jest procesami wietrzenia. Ponadto stwierdzono obecność pirytu, wo-
dorotlenków żelaza, detrytusu roślinnego i minerałów ciężkich o łącznym udziale
5,0-6,4 % 16. Spoiwo piaskowców jest zróżnicowane: węglanowo-krzemionkowo-ilaste,
na co zwracano uwagę w wielu pracach17. W badanych piaskowcach występuje ono
w ilości 21,0-25,8% 18.
Składniki węglanowe reprezentują różne formy wykształcenia. Głównie (5,4-8,7 %)
jest to mikryt kalcytowy o rozmiarach ziarn od 1 mmm do 4 mmm, mało przejrzysty,
15 REMBIŚ, SMOLEŃSKA, op. cit, s.150.
16 Ibid.
17 por. m in.: KAMIEŃSKI, PESZAT, RUTKOWSKI, SKOCZYLAS-CISZEWSKA, op. cit., s. 1-86; BROMOWICZ,
GUCIK, MAGIERA, MOROZ-KOPCZYŃSKA, NOWAK, PESZAT, op. cit., s. 1-95; C. PESZAT, Właściwości struk-
turalno-teksturalne i geneza spoiw węglanowych gruboławicowych piaskowców jednostki śląskiej (Polskie Karpaty
Fliszowe), „Gospodarka Surowcami Mineralnymi" 1999, z. 15 (1), s. 67-101.
18 REMBIŚ, SMOLEŃSKA, op. cit., s.150.
Ireneusz Pluska, Marek Rembiś, Anna Smoleńska
7. Fragment ściany kamieniołomu gruboławicowych
piaskowców istebniańskich
w Drogini (fotografia z lat 60.)
głównie frakcję piasku drobnoziarnistego 0,126-0,250 mm. W mniejszym udziale wystę-
pują ziarna frakcji bardzo drobnoziarnistego piasku (0,063-0,125 mm).
Badania mikroskopowe wykazały, że w szkielecie ziarnowym dominuje monokrysta-
liczny i polikrystaliczny kwarc występujący w ilości 40,8-46,0 %15. Jego ziarna są najczę-
ściej ostrokrawędziste lub słabo obtoczone, miejscami wykazują ślady korozji i przejawy
regeneracji. W mniejszym udziale (4,5-5,6 %) obecne są skalenie. W plagioklazach
w różnym stopniu rozwinięta jest seiycytyzacja i kalcytyzacja. Skalenie potasowe w wielu
miejscach uległy kaolinityzacji, chlorytyzacji, rzadziej illityzacji. Wśród łyszczyków prze-
waża biotyt (5,0-5,4 %) zazwyczaj silnie rozłożony. Muskowit występuje w mniejszej
ilości (2,0-2,5 %) i wykazuje nieco lepszy stopień zachowania. Okruchy skał obcych (9,0-
9,8 %) reprezentowane są przez większe ziarna słabo obtoczonych wapieni, mułowców,
kwarcytów, gnejsów, łupków metamorficznych i granitów. Glaukonit obecny jest w ilości
5,4-5,8 %. Tworzy najczęściej owalne ziarna, ale widoczny jest również w formie niere-
gularnych, zdeformowanych kompakcyjnie skupień wskutek wciśnięcia icli między ziar-
na szkieletu. Rzadko występują świeże ziarna barwy trawiastozielonej z wyraźnie
zachowaną charakterystyczną polaryzacją agregatową, częściej natomiast są one brunat-
nawe co wywołane jest procesami wietrzenia. Ponadto stwierdzono obecność pirytu, wo-
dorotlenków żelaza, detrytusu roślinnego i minerałów ciężkich o łącznym udziale
5,0-6,4 % 16. Spoiwo piaskowców jest zróżnicowane: węglanowo-krzemionkowo-ilaste,
na co zwracano uwagę w wielu pracach17. W badanych piaskowcach występuje ono
w ilości 21,0-25,8% 18.
Składniki węglanowe reprezentują różne formy wykształcenia. Głównie (5,4-8,7 %)
jest to mikryt kalcytowy o rozmiarach ziarn od 1 mmm do 4 mmm, mało przejrzysty,
15 REMBIŚ, SMOLEŃSKA, op. cit, s.150.
16 Ibid.
17 por. m in.: KAMIEŃSKI, PESZAT, RUTKOWSKI, SKOCZYLAS-CISZEWSKA, op. cit., s. 1-86; BROMOWICZ,
GUCIK, MAGIERA, MOROZ-KOPCZYŃSKA, NOWAK, PESZAT, op. cit., s. 1-95; C. PESZAT, Właściwości struk-
turalno-teksturalne i geneza spoiw węglanowych gruboławicowych piaskowców jednostki śląskiej (Polskie Karpaty
Fliszowe), „Gospodarka Surowcami Mineralnymi" 1999, z. 15 (1), s. 67-101.
18 REMBIŚ, SMOLEŃSKA, op. cit., s.150.