DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Gładkowska, Ewa: Robert Budzinski - grafik, malarz, literat z Prus Wschodnich
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0284
274
Ewa Gładkowska
3. Fliegender weiblicher Akt von Sonne
[Wznoszący się kobiecy akt Słońca],
1913, kwasoryt. Reprodukcja wg Gernot
Blum Der Impressionist des Exlibris -
Landschaften und Akte - Robert
Budziński 1874-1955.
Mdnchengladbach [2001], opus 148
jednego z przejawów potężnego ruchu odnowy jakości życia, wyraźnie zaznaczającego
się u progu XX w. Wspomnianajuż Lebensreform objęła wszystkie dziedziny działalności
społeczno-kulturalnej.
Określenie Lebensreform pojawiło się w Niemczech w 90. latach XIX w. Dążenie do
przemiany życia na przełomie XIX i XX w., tal< zauważalne w wilhelmińskich Niem-
czech, stanowiło antycypację ruchów, które dzisiaj przeżywają rozkwit jako tzw. alterna-
tywne style życia. Industrializacja, urbanizacja i sekularyzacja życia wywołały reakcję
w postaci społecznego ruchu, będącego protestem przeciw strukturom społecznym. Po-
dobne zjawisko, przybierające jednak skromniejsze rozmiary, zauważalne było również
w Anglii, gdzie koryfeuszem idei uzdrowienia stosunków społecznych był John Ruskin.
Potrzeba gruntownej zmiany w nastawieniu do życia znalazła swe odbicie w estetyce,
religii, filozofii, literaturze, nauce, sztukach plastycznych. Dwa hasła: „powrót do natury"
i „naturalna wiedza życiowa" to podstawowe pojęcia tego ruchu13. Odnowa życia jako
reakcja na techniczno-cywilizacyjne procesy, które oprócz pozytywnych zjawisk przynio-
sły degradację środowiska, „odczarowanie świata" i wraz z rozwojem kapitalizmu odmó-
wiły części społeczeństwa prawa do godnego życia, przesuwa punkt ciężkości w rozwoju
człowieka na budowanie jego dobrego duchowego i cielesnego samopoczucia. Jest to czas
powrotu naturalnej medycyny, propagowania wegetarianizmu i nudyzmu oraz pozbawio-
nego używek stylu życia14. Obserwacja pierwotnej natury miała dostarczyć wszelkiej po-
trzebnej wiedzy człowiekowi, bowiem powszechnym przekonaniem było, że „natura jest
nie tylko piękna, ale też rozsądna"15. Przyjęcie takiej postawy miało ułatwić poszukiwa-
nie prawdy, jasności i czystości życia. Dążenie do uzdrowienia moralnego w warunkach
13 Zob. W. R. KRABBE, Die Lebensreformbewegung, [w:] Buchholz, Latocha, Peckmann, Wolbert (Hrsg.), op. cit,
s. 25-29.
14 T. ROHKRAMER, Lebensreform ais Reaktion auf den technisch-zivilisatorisch ProzeB, [w:] Buchholz, Latocha,
Peckmann, Wolbert (Hrsg.), op. cit., s. 71-73.
15 K. BUCHHOLTZ, Begriffliche Leitmotive der Lebensreform, [w:] Buchholz, Latocha, Peckmann, Wolbert (Hrsg.),
op. cit., s. 42.
Ewa Gładkowska
3. Fliegender weiblicher Akt von Sonne
[Wznoszący się kobiecy akt Słońca],
1913, kwasoryt. Reprodukcja wg Gernot
Blum Der Impressionist des Exlibris -
Landschaften und Akte - Robert
Budziński 1874-1955.
Mdnchengladbach [2001], opus 148
jednego z przejawów potężnego ruchu odnowy jakości życia, wyraźnie zaznaczającego
się u progu XX w. Wspomnianajuż Lebensreform objęła wszystkie dziedziny działalności
społeczno-kulturalnej.
Określenie Lebensreform pojawiło się w Niemczech w 90. latach XIX w. Dążenie do
przemiany życia na przełomie XIX i XX w., tal< zauważalne w wilhelmińskich Niem-
czech, stanowiło antycypację ruchów, które dzisiaj przeżywają rozkwit jako tzw. alterna-
tywne style życia. Industrializacja, urbanizacja i sekularyzacja życia wywołały reakcję
w postaci społecznego ruchu, będącego protestem przeciw strukturom społecznym. Po-
dobne zjawisko, przybierające jednak skromniejsze rozmiary, zauważalne było również
w Anglii, gdzie koryfeuszem idei uzdrowienia stosunków społecznych był John Ruskin.
Potrzeba gruntownej zmiany w nastawieniu do życia znalazła swe odbicie w estetyce,
religii, filozofii, literaturze, nauce, sztukach plastycznych. Dwa hasła: „powrót do natury"
i „naturalna wiedza życiowa" to podstawowe pojęcia tego ruchu13. Odnowa życia jako
reakcja na techniczno-cywilizacyjne procesy, które oprócz pozytywnych zjawisk przynio-
sły degradację środowiska, „odczarowanie świata" i wraz z rozwojem kapitalizmu odmó-
wiły części społeczeństwa prawa do godnego życia, przesuwa punkt ciężkości w rozwoju
człowieka na budowanie jego dobrego duchowego i cielesnego samopoczucia. Jest to czas
powrotu naturalnej medycyny, propagowania wegetarianizmu i nudyzmu oraz pozbawio-
nego używek stylu życia14. Obserwacja pierwotnej natury miała dostarczyć wszelkiej po-
trzebnej wiedzy człowiekowi, bowiem powszechnym przekonaniem było, że „natura jest
nie tylko piękna, ale też rozsądna"15. Przyjęcie takiej postawy miało ułatwić poszukiwa-
nie prawdy, jasności i czystości życia. Dążenie do uzdrowienia moralnego w warunkach
13 Zob. W. R. KRABBE, Die Lebensreformbewegung, [w:] Buchholz, Latocha, Peckmann, Wolbert (Hrsg.), op. cit,
s. 25-29.
14 T. ROHKRAMER, Lebensreform ais Reaktion auf den technisch-zivilisatorisch ProzeB, [w:] Buchholz, Latocha,
Peckmann, Wolbert (Hrsg.), op. cit., s. 71-73.
15 K. BUCHHOLTZ, Begriffliche Leitmotive der Lebensreform, [w:] Buchholz, Latocha, Peckmann, Wolbert (Hrsg.),
op. cit., s. 42.