Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (67.2005)

Oblicza karykatury w portretach imaginacyjnych Władysława Hasiora

317


14. W. Hasior, Krętacz dwulicowy, [b. d.] -
własność Muzeum Tatrzańskie, Zakopane

interpretację opartą na utartych wyrażeniach: „być światłem przewodnim" oraz „mówić
do kogoś jak do lampy".
Zdaniem Władysława Hasiora: „Każdy przedmiot ma swój sens a złożone dają afo-
ryzm. Aforyzm jest bardzo podobny do prawdy, ale nie jest samą prawdą"52 . Echo tego
stwierdzenia zdaje się pobrzmiewać w głosie krytyki, gdy Marek Rostworowski pisze
o sztuce Hasiora: „Żadna rzecz nie jest u niego, tym czym jest, ale tym, czym może ją
widzieć niekontrolowana wyobraźnia. To jest bajka jeszcze i dlatego, że w zdaniach Ha-
siora wyrazy znaczą co innego niż każdy z osobna"53.
Podsumowując; posłużenie się formalnymi zasadami powstawania karykatury polega
u Hasiora na łączeniu w sensowny związek często bardzo odmiennych wyobrażeń; łatwo
z jednego kręgu przenosimy się w inny. Hasiorowe twory wyróżnia operowanie skrótem
myślowym, lapidarność, zwięzłość kondensująca wielość znaczeń. Ich komiczny wyraz
ma źródło - jakby powiedział Freud - w oszczędności energii psychicznej i polega na
oszczędności zużycia myśli, na zbijaniu rozkoszy na słowach i formach54, które jako skon-
densowane pozwalają uniknąć długich wywodów.

52 W. HASIOR, Myśli o sztuce, Nowy Sącz 1986, s. 9.

53 M. ROSTWOROWSKI, Nieporozumienie i spór, „Kultura" 1967, nr 28, s. 10.

54 FREUD, op. cit., s. 52-54 i 213-215.