Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (67.2005)

388

Anna Żakiewicz

zielone, w formie płaskich collages wykorzystują-
cych fragmenty fotoreprodukcji oraz Autoportret ze
sztucznego czerwonego futra za szkłem.
Ciekawym wątkiem pojawiającym się już w la-
tach 70., ale zyskującym pełniejsza realizację w na-
stępnej dekadzie to motyw czasu, przemijania.
Zapoczątkowany seria prac Nigdy o Tobie nie zapo-
mnę (1972-1990) - kiczowatymi figurkami umiesz-
czonymi w szklanych kloszach bądź gablotkach
znalazł kontynuację w Oknie z pałacu wspomnień
(1986) czy kompozycji Czas robi swoje (1986) za-
wierającej zdeformowaną lalkę w szafce stojącego
zegara. Złudzeń i przemijania dotyczy też praca Nad
wodą wielką i czystą (1975) ze srebrzystoszarym ko-
tem siedzącym na lustrze, w którym odbija się jego
obsceniczna paszcza. Kompozycja ta inspirowana
była wierszem Mickiewicza o tym tytule, którego
strofy - dla przypomnienia znalazły się na ścianie.
Dwa dramatyczne Autoportrety z chandrą z fu-
trzanym stworem wgryzającym się w brzuch oraz
pikujący w dół Ikarz 1986 r. to wyraz dyskomfortu
psychicznego artysty, kiedy to za cenę współpracy
z komunistycznym reżimem otrzymał wreszcie swo-
ją upragnioną galerię wraz z pracownią z prawdzi-
wego zdarzenia, okupił to jednak wzgardą otoczenia
i osamotnieniem. Sylwetki ludzkie w tym pracach
ubrane są w koszulki polo - takie, jakie Hasior nosił
na co dzień od lat 70.
Tę część wystawy kończyły symboliczne portre-
ty, które artysta wykonywał z upodobaniem w dru-
giej połowie lat. 80. - trzy popiersia ze szklanych
naczyń wypełnionych kolorowymi płynami oraz
sześć postaci Oranta, Diany, Nożownika, Liryka pan-
cernego, Czarnego rycerza i Nieznajomej ustawio-
nych razem w kącie zamkniętym lustrami, które
multiplikowały dzieła Hasiora włączając w tę prze-
strzeń także zwiedzających zacierając granicę między

sztuką a rzeczywistością. Obok znalazł się telewizor
prezentujący z płyt DVD kilkaset slajdów z liczącej
20 tysięcy kolekcji zdjęć wykonanych przez artystę i
pogrupowanych przezeń w cykle - Inspiracje, Cmen-
tarze, Kapliczki prezentujące interesujące artystę mo-
tywy, jakie dostrzegał w otaczającym go świecie.
W ostatniej części wystawy znowu wracaliśmy
na chwilę do połowy lat 70. - otwierały ją trzy żarto-
bliwe kompozycje z diabłami „na urlopie", „na wa-
kacjach" i „na wczasach". Zaraz po diabłach
następowały anioły - te z kolei wykazywały cechy
groźne, jak Anioł Mięsożerny, nierzadko posiadały
też rogi (dwie wersje Starego Anioła).
Mianem aniołów Hasior często obdarzał kobiety,
poświęcił im też sporo prac - symbolicznych portre-
tów. Mamy więc Gwiazdę i Damę Kurortu, Pieśniar-
kę koloraturową, Piranię, Opiekunkę Gromowładną,
a także te sławne - Adę Sari z ogromną tubą gramofo-
nową zamiast głowy oraz Błękitnego Anioła w czar-
nym obcisłym swetrze eksponującym kształtny biust
(najsławniejsza rola Marleny Dietrich). Artysta stwo-
rzył własne wersje wielkich dam sztuki - Mony Lizy,
Damy z łasiczką oraz szekspirowskiej Ofelii, którą
utopił w Białym Dunajcu - potoczku z odpustowego
landszaftu, z którego wystają nogi manekina.
Wystawę kończyły kompozycje związane z roz-
ważaniem o śmierci - groźna Zwiastunka i sztandar
przedstawiający postać kobiecą z kosą, kokietującą
jednak zgrabną nogą w czarnej pończosze. Ostatnia
datowana praca Hasiora związana jest z pogorsze-
niem się stanu zdrowia artysty w lecie 1997 r. -za-
dedykowana została kardiologom z krakowskiego
szpitala Rydigiera; przedstawia wielkie złote serce
nad zmultiplikowanym kopcem Kościuszki. Po jej
wykonaniu twórcy pozostały już tylko dwa lata ży-
cia, a nam - Ostatni toast - rozbity kieliszek przybi-
ty dużym gwoździem do złotego tła...