DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Faryna-Paszkiewicz, Hanna: Janina Wiercińska (1922-2003)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0406
396
Janina Wiercińska
(1922 - 2003)
Profesor Janina Wiercińska należała do poko-
lenia, któremu wojna wyrządziła wiele
krzywd, zakłócając naturalny bieg rozwoju
młodego człowieka, uniemożliwiając systematycz-
ną edukację w normalnych warunkach, kodując na
zawsze wiele wojennych, koszmarnych przeżyć.
Urodziła się w Warszawie 9 grudnia 1922 r. Przed
1939 r. Jej ojciec, Julian Grabowski, był urzędni-
kiem w prywatnym przedsiębiorstwie handlowym
„Strem", matka, Elżbieta, z domu Markowicz, zaj-
mowała się domem. W chwili wybuchu 11 wojny
światowej Janina Wiercińska uczyła się w liceum
humanistycznym im. Zofii Kurmanowej. We wrze-
śniu 1939 r. miała rozpocząć naukę w drugiej klasie.
Jeszcze przed wojną, na przełomie lat 1929/30, pod-
różowała z rodzicami do Włoch, Niemiec, Jugosła-
wii, na Lazurowe Wybrzeże. Wojna ostatecznie
podzieliła rodzinę. Ojciec, po wkroczeniu hitlerow-
ców, zdołał sam wydostać się z Warszawy i przez
Francję, Włochy, Portugalię trafił do Wielkiej Bry-
tanii, gdzie zmarł w 1941 r. w Glasgow (Szkocja).
Wiele lat po wojnie Janina Wiercińska z trudem
ustaliła i znalazła miejsce pochówku swego Ojca.
Podczas okupacji zmuszona była wraz z matką
ukrywać się, a także przyjąć inne imię i nazwisko.
Janina Helena Grabowska stała się wówczas Marią
Wiercińską. Później, już po wojnie, do końca życia
używała własnego imienia, ale w połączeniu z przy-
branym okupacyjnym nazwiskiem, albo łącząc oba
nazwiska. Do wybuchu powstania warszawskiego,
by zarobić na utrzymanie, zajmowała się korepety-
cjami, robotami ręcznymi, pieczeniem ciastek do-
mowych. Sytuacja materialna zmusiła ją także do
szczególnej pracy: była karmicielką wszy w zakła-
dzie produkującym szczepionki. Z Dienstausweisu,
wystawionego z początkiem sierpnia 1943 r., wyni-
ka, że Maria Wiercińska, mieszkająca przy ulicy
Langiewicza i urodzona pod inną niż prawdziwa
datą, była zatrudniona „als Laboratorin" w zakładzie
fotograficznym Theo Sydlewskiego, mieszczącym
się przy ul. Królewskiej. Po powstaniu znalazła się
pod Nadarzynem, w wiosce Rozalin, gdzie doczeka-
ła chwili wyzwolenia.
W lutym 1945 r. wraz z matką powróciła do War-
szawy. Rozpoczęła ciężką pracę w Ministerstwie
Zdrowia, w Centralnej Kolumnie Wypadowej. Ko-
lumna zajmowała się ekshumacjami. Była dezynfe-
katorką. Koszmar tego etapu Jej życia często wracał
w urywkowych wspomnieniach czasów tuż powo-
jennych. Pracowała także w Naczelnym Komisaria-
cie do Walki z Epidemiami. To zapewne z tego czasu
pochodziła Jej nieczęsta wśród historyków sztuki
praktyczna umiejętność robienia zastrzyków.
Pracując kontynuowała naukę: w 1946 r. zgłosiła
się do Miejskiego Liceum dla Dorosłych, miesz-
czącego się przy ul. Polnej 46a, gdzie rok później
otrzymała świadectwo dojrzałości. Zawsze intereso-
wała Ją wiedza o książkach. Pragnąc pogłębić ją
i usystematyzować, a także zdobyć zawód, zapisała
się na kurs bibliotekarski prowadzony przy Bibliote-
ce Publicznej przy ul. Koszykowej. Kurs ukończyła z
wynikiem celującym w 1948 r. Jeszcze w listopadzie
1947 r. przestała pracować w Ministerstwie Zdrowia,
Janina Wiercińska
(1922 - 2003)
Profesor Janina Wiercińska należała do poko-
lenia, któremu wojna wyrządziła wiele
krzywd, zakłócając naturalny bieg rozwoju
młodego człowieka, uniemożliwiając systematycz-
ną edukację w normalnych warunkach, kodując na
zawsze wiele wojennych, koszmarnych przeżyć.
Urodziła się w Warszawie 9 grudnia 1922 r. Przed
1939 r. Jej ojciec, Julian Grabowski, był urzędni-
kiem w prywatnym przedsiębiorstwie handlowym
„Strem", matka, Elżbieta, z domu Markowicz, zaj-
mowała się domem. W chwili wybuchu 11 wojny
światowej Janina Wiercińska uczyła się w liceum
humanistycznym im. Zofii Kurmanowej. We wrze-
śniu 1939 r. miała rozpocząć naukę w drugiej klasie.
Jeszcze przed wojną, na przełomie lat 1929/30, pod-
różowała z rodzicami do Włoch, Niemiec, Jugosła-
wii, na Lazurowe Wybrzeże. Wojna ostatecznie
podzieliła rodzinę. Ojciec, po wkroczeniu hitlerow-
ców, zdołał sam wydostać się z Warszawy i przez
Francję, Włochy, Portugalię trafił do Wielkiej Bry-
tanii, gdzie zmarł w 1941 r. w Glasgow (Szkocja).
Wiele lat po wojnie Janina Wiercińska z trudem
ustaliła i znalazła miejsce pochówku swego Ojca.
Podczas okupacji zmuszona była wraz z matką
ukrywać się, a także przyjąć inne imię i nazwisko.
Janina Helena Grabowska stała się wówczas Marią
Wiercińską. Później, już po wojnie, do końca życia
używała własnego imienia, ale w połączeniu z przy-
branym okupacyjnym nazwiskiem, albo łącząc oba
nazwiska. Do wybuchu powstania warszawskiego,
by zarobić na utrzymanie, zajmowała się korepety-
cjami, robotami ręcznymi, pieczeniem ciastek do-
mowych. Sytuacja materialna zmusiła ją także do
szczególnej pracy: była karmicielką wszy w zakła-
dzie produkującym szczepionki. Z Dienstausweisu,
wystawionego z początkiem sierpnia 1943 r., wyni-
ka, że Maria Wiercińska, mieszkająca przy ulicy
Langiewicza i urodzona pod inną niż prawdziwa
datą, była zatrudniona „als Laboratorin" w zakładzie
fotograficznym Theo Sydlewskiego, mieszczącym
się przy ul. Królewskiej. Po powstaniu znalazła się
pod Nadarzynem, w wiosce Rozalin, gdzie doczeka-
ła chwili wyzwolenia.
W lutym 1945 r. wraz z matką powróciła do War-
szawy. Rozpoczęła ciężką pracę w Ministerstwie
Zdrowia, w Centralnej Kolumnie Wypadowej. Ko-
lumna zajmowała się ekshumacjami. Była dezynfe-
katorką. Koszmar tego etapu Jej życia często wracał
w urywkowych wspomnieniach czasów tuż powo-
jennych. Pracowała także w Naczelnym Komisaria-
cie do Walki z Epidemiami. To zapewne z tego czasu
pochodziła Jej nieczęsta wśród historyków sztuki
praktyczna umiejętność robienia zastrzyków.
Pracując kontynuowała naukę: w 1946 r. zgłosiła
się do Miejskiego Liceum dla Dorosłych, miesz-
czącego się przy ul. Polnej 46a, gdzie rok później
otrzymała świadectwo dojrzałości. Zawsze intereso-
wała Ją wiedza o książkach. Pragnąc pogłębić ją
i usystematyzować, a także zdobyć zawód, zapisała
się na kurs bibliotekarski prowadzony przy Bibliote-
ce Publicznej przy ul. Koszykowej. Kurs ukończyła z
wynikiem celującym w 1948 r. Jeszcze w listopadzie
1947 r. przestała pracować w Ministerstwie Zdrowia,