DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Starzyński, Marcin: Stanisława Samostrzelnika renesansowa dekoracja heraldyczna klasztoru Cystersów w Mogile
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0020
14
MARCIN STARZYŃSKI
3. 5*tU777ŃUw &77?20MrZ6/77lł, /767W 07^ZeJ Z 77107?0g?Y777?6777 Zyg777M77^ NtUfegO, 77<2 ZW07Y77'łzZ
Ak/epzńTzm hi'h/i'otecz77e/' UuYztorrz CpYtezwów w ATogz/e, 7533 7:
Boga-Ojca w tiarze, jak identyfikował ją Józef Dutkiewicz^. Umieszczony pod sklepie-
niem napis wyjaśnia, że dekoracja została wykonana za rządów biskupa Jana Latalskiego
i opata Erazma, tj. zapewne między lutym 1536 r. a lipcem 1537 rA- Ponadto herb Odro-
wąż w podobnej stylizacji co na ścianie transeptu został wkomponowany w renesansowy
gzyms stanowiący fragment obramienia fresku U^zyźowmEu, odkrytego w 1912 r. na
ścianie klasztornych krużganków^. Podobnie jak chociażby w modlitewnikach ilumino-
wanych przez Samostrzelnika motyw heraldyczny umieszczono symetrycznie pod malo-
widłem^, gdzie tworzy on enklawę semantyczną^. Z prawej strony heraldycznej wieńca
otaczającego tarczę z herbem, u stóp krzyża, klęczy postać w habicie, trzymająca w pra-
wym ręku pastorał zwrócony krzywaśniąna zewnątrz. Identyfikowana jest ona z opatem
^ DUTKIEWICZ, op. cit., s. 69.
3* Irena SUŁKOWSKA-KURASIOWA, „Latalski Jan h. Prawdzie", [w:] Rońłz'3^ow7zz'ł5z'ogrq/zcz7zy, t. 16, Wrocław-
Warszawa-Kraków 1971, s. 562-563.
^ Feliks KOPERA, Dzz'g/g zurz/rzz^twrz w Rońcg, cz. 2: rUzńzTryńw w Pońcg o3 AT7 Jo TTT77 wz'gEz (UTzg^TM, ńrzz^oł,
7-ołoło), Kraków 1926, s. 82-84, tab. 17; Tadeusz DOBROWOLSKI, „Ukrzyżowanie w krużganku klasztoru 00. Cy-
stersów w Mogile", [w:] id., zzrzJ UgJTzzowzgczząwi zurz/rzz^twgzzz ycz'gnzzyzzz wEońcg, Poznań 1927, s. 117-129.
Por. Zofia AMEISENOWA, „Cztery polskie rękopisy iluminowane z lat 1524-1528 w zbiorach obcych", Zg^zyTy
AUułowg UnzwgT^wleńzJogzgJoTiAEggo, 143, Prace z Historii Sztuki, z. 4, 1967, ryc. 1-3, 9, 12, 14, 18, 20-22, 24-25,
30, 32, 34-35,41,48, 50.
3S Mieczysław WALLIS, „Sztuka średniowieczna jako język" [w:] id., IJyńUyAzzi g^7g(yczzzyc/z, oprać. Tadeusz PĘKA-
LA, Kraków 2004, s. 276 [pierwodruk: „Napisy w obrazach", &zzJzJ 3g77zz'o(ygz7?g, 2: 1971, s. 39-64; następnie artykuł
ten został wydrukowany w zbiorze prac tego autora: ózńiłz zzTzrzłz. PNzzzzz s'gzzzz'oTyczzzg, Kraków 1983, s. 193-208]. Za
„niezbyt szczęśliwe" pojęcie to uważał Lech KALINOWSKI, „O możliwościach odczytywania dzieła sztuki", [w:]
TgYygzrz. 5z7zzU jżzło yzzgJzzzzot hzzJmź [Prace dedykowane Mieczysławowi Porębskiemu], Kraków 1981, s. 116-117
(tam ważne wnioski autora na temat roli inskrypcji malowanych na obrazach).
MARCIN STARZYŃSKI
3. 5*tU777ŃUw &77?20MrZ6/77lł, /767W 07^ZeJ Z 77107?0g?Y777?6777 Zyg777M77^ NtUfegO, 77<2 ZW07Y77'łzZ
Ak/epzńTzm hi'h/i'otecz77e/' UuYztorrz CpYtezwów w ATogz/e, 7533 7:
Boga-Ojca w tiarze, jak identyfikował ją Józef Dutkiewicz^. Umieszczony pod sklepie-
niem napis wyjaśnia, że dekoracja została wykonana za rządów biskupa Jana Latalskiego
i opata Erazma, tj. zapewne między lutym 1536 r. a lipcem 1537 rA- Ponadto herb Odro-
wąż w podobnej stylizacji co na ścianie transeptu został wkomponowany w renesansowy
gzyms stanowiący fragment obramienia fresku U^zyźowmEu, odkrytego w 1912 r. na
ścianie klasztornych krużganków^. Podobnie jak chociażby w modlitewnikach ilumino-
wanych przez Samostrzelnika motyw heraldyczny umieszczono symetrycznie pod malo-
widłem^, gdzie tworzy on enklawę semantyczną^. Z prawej strony heraldycznej wieńca
otaczającego tarczę z herbem, u stóp krzyża, klęczy postać w habicie, trzymająca w pra-
wym ręku pastorał zwrócony krzywaśniąna zewnątrz. Identyfikowana jest ona z opatem
^ DUTKIEWICZ, op. cit., s. 69.
3* Irena SUŁKOWSKA-KURASIOWA, „Latalski Jan h. Prawdzie", [w:] Rońłz'3^ow7zz'ł5z'ogrq/zcz7zy, t. 16, Wrocław-
Warszawa-Kraków 1971, s. 562-563.
^ Feliks KOPERA, Dzz'g/g zurz/rzz^twrz w Rońcg, cz. 2: rUzńzTryńw w Pońcg o3 AT7 Jo TTT77 wz'gEz (UTzg^TM, ńrzz^oł,
7-ołoło), Kraków 1926, s. 82-84, tab. 17; Tadeusz DOBROWOLSKI, „Ukrzyżowanie w krużganku klasztoru 00. Cy-
stersów w Mogile", [w:] id., zzrzJ UgJTzzowzgczząwi zurz/rzz^twgzzz ycz'gnzzyzzz wEońcg, Poznań 1927, s. 117-129.
Por. Zofia AMEISENOWA, „Cztery polskie rękopisy iluminowane z lat 1524-1528 w zbiorach obcych", Zg^zyTy
AUułowg UnzwgT^wleńzJogzgJoTiAEggo, 143, Prace z Historii Sztuki, z. 4, 1967, ryc. 1-3, 9, 12, 14, 18, 20-22, 24-25,
30, 32, 34-35,41,48, 50.
3S Mieczysław WALLIS, „Sztuka średniowieczna jako język" [w:] id., IJyńUyAzzi g^7g(yczzzyc/z, oprać. Tadeusz PĘKA-
LA, Kraków 2004, s. 276 [pierwodruk: „Napisy w obrazach", &zzJzJ 3g77zz'o(ygz7?g, 2: 1971, s. 39-64; następnie artykuł
ten został wydrukowany w zbiorze prac tego autora: ózńiłz zzTzrzłz. PNzzzzz s'gzzzz'oTyczzzg, Kraków 1983, s. 193-208]. Za
„niezbyt szczęśliwe" pojęcie to uważał Lech KALINOWSKI, „O możliwościach odczytywania dzieła sztuki", [w:]
TgYygzrz. 5z7zzU jżzło yzzgJzzzzot hzzJmź [Prace dedykowane Mieczysławowi Porębskiemu], Kraków 1981, s. 116-117
(tam ważne wnioski autora na temat roli inskrypcji malowanych na obrazach).