DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Androsov, Sergej Olegovič: O grupie rzeźbiarskiej Amor i Psyche z Ermitażu i jej pierwszym właścicielu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0199
193
SIERGIEJ ANDROSOW
Aa/A Pe^Awg-, Awftaź
O gfMpz'6 7*J(E/)7J71S'A/'A T 777 07* 7 EsiY'ke
Z E/Z777A7Ż77 7 /A /77'67H'S'ZV777 u2r7.SY'7('7e/77
armurowa grupa wielkości naturalnej, przedstawiająca Amora i Psyche, wysta-
! \ / ) wioną jest na podeście głównej klatki schodowej Nowego Ermitażu^. Nad leżą-
V ^.cym nagim Amorem pochyla się młoda Psyche, siedząca na poduszce po jego
lewej stronie. W uniesionej prawej ręce niegdyś trzymała latarnię, którą chciała oświetlić
twarz swego tajemniczego kochanka. Temat ten, zaczerpnięty z AńAumoTyGz Lucjusza
Apulejusza, cieszył się szczególną popularnością w końcu XVIII i na początku XIX w.
Często sięgali po niego rzeźbiarze doby neoklasycyzmu, m.in. Antonio Canova. Rzeźba
z Ermitażu odznacza się wysokim poziomem artystycznym; nie jest także powierzchow-
nym naśladownictwem dzieł włoskiego mistrza. Kompozycję grupy cechuje naturalność
układu, niepozbawiona jednak oryginalności. Obie postaci wpisują się w równoramienny
trójkąt, ale zwisająca prawa noga Psyche, wychodząca poza granice podstawy, narusza
kompozycyjny kanon, przydając grupie swobody i lekkości. Oblicza Amora i Psyche wy-
kazują pokrewieństwo z typami twarzy z dzieł Canovy, świadcząc o przynależności autora
do kręgu neoklasycystycznych rzeźbiarzy włoskich.
Wedle tradycji twórcą rzeźby jest bolończyk Cincinnato Baruzzi (1796-1878), w swo-
im czasie czynny w pracowni Canovy. Jako dzieło Baruzziego jest ona wzmiankowana
już w książce o Nowym Ermitażu, wydanej w I860 r. Jej autor, Florian Gille, opisuje ją
następująco: „U Amour couche sur un lit et dormant; Psiche assise, la lampę a la main. De
Baruzzi a Bologne, eleve de Canova'V Atrybucja ta, aczkolwiek niepotwierdzona sygna-
turą, jeszcze do niedawna nie budziła wątpliwości.
Dopiero w pracy polskiej badaczki Katarzyny Mikockiej-Rachubowej Cmmvu, y<?go
krąg 7 EG/ucy, opublikowanej w 2001 r., podjęta została próba wskazania innego autor-
stwa^. Trzeba zauważyć, że książka Mikockiej-Rachubowej jest ważnym i dobrze udoku-
mentowanym opracowaniem dziejów kolekcjonowania rzeźb Canovy i jego uczniów.
Przedstawiono w niej szeroki krąg polskich miłośników włoskiej rzeźby, uwzględniając
nie tylko dzieła znajdujące się w polskich zbiorach w chwili obecnej, lecz także należące
do Polaków w przeszłości (w tym również niezachowane). Autorce udało się zgromadzić
bogaty i interesujący materiał, w części pochodzący z archiwów oraz z relacji z podróży
' Nr inw. sk. 195; wys. 100, dl. 150 cm.
- [Florian GILLE], MaAe A LEGrA/ge Sankt Petersburg 1860, s. 339, nr 17; wyd. ros. Florian Żil, JAzzL/
/wyzemtorAogo BErnAźa, Sankt Pietierburg 1861, s. 369, nr 17.
^ Katarzyna MIKOCKA-RACHUBOWA, Ca/row, yego Aąg z To/acy (ołcćo t. 1-2, Warszawa 2001
SIERGIEJ ANDROSOW
Aa/A Pe^Awg-, Awftaź
O gfMpz'6 7*J(E/)7J71S'A/'A T 777 07* 7 EsiY'ke
Z E/Z777A7Ż77 7 /A /77'67H'S'ZV777 u2r7.SY'7('7e/77
armurowa grupa wielkości naturalnej, przedstawiająca Amora i Psyche, wysta-
! \ / ) wioną jest na podeście głównej klatki schodowej Nowego Ermitażu^. Nad leżą-
V ^.cym nagim Amorem pochyla się młoda Psyche, siedząca na poduszce po jego
lewej stronie. W uniesionej prawej ręce niegdyś trzymała latarnię, którą chciała oświetlić
twarz swego tajemniczego kochanka. Temat ten, zaczerpnięty z AńAumoTyGz Lucjusza
Apulejusza, cieszył się szczególną popularnością w końcu XVIII i na początku XIX w.
Często sięgali po niego rzeźbiarze doby neoklasycyzmu, m.in. Antonio Canova. Rzeźba
z Ermitażu odznacza się wysokim poziomem artystycznym; nie jest także powierzchow-
nym naśladownictwem dzieł włoskiego mistrza. Kompozycję grupy cechuje naturalność
układu, niepozbawiona jednak oryginalności. Obie postaci wpisują się w równoramienny
trójkąt, ale zwisająca prawa noga Psyche, wychodząca poza granice podstawy, narusza
kompozycyjny kanon, przydając grupie swobody i lekkości. Oblicza Amora i Psyche wy-
kazują pokrewieństwo z typami twarzy z dzieł Canovy, świadcząc o przynależności autora
do kręgu neoklasycystycznych rzeźbiarzy włoskich.
Wedle tradycji twórcą rzeźby jest bolończyk Cincinnato Baruzzi (1796-1878), w swo-
im czasie czynny w pracowni Canovy. Jako dzieło Baruzziego jest ona wzmiankowana
już w książce o Nowym Ermitażu, wydanej w I860 r. Jej autor, Florian Gille, opisuje ją
następująco: „U Amour couche sur un lit et dormant; Psiche assise, la lampę a la main. De
Baruzzi a Bologne, eleve de Canova'V Atrybucja ta, aczkolwiek niepotwierdzona sygna-
turą, jeszcze do niedawna nie budziła wątpliwości.
Dopiero w pracy polskiej badaczki Katarzyny Mikockiej-Rachubowej Cmmvu, y<?go
krąg 7 EG/ucy, opublikowanej w 2001 r., podjęta została próba wskazania innego autor-
stwa^. Trzeba zauważyć, że książka Mikockiej-Rachubowej jest ważnym i dobrze udoku-
mentowanym opracowaniem dziejów kolekcjonowania rzeźb Canovy i jego uczniów.
Przedstawiono w niej szeroki krąg polskich miłośników włoskiej rzeźby, uwzględniając
nie tylko dzieła znajdujące się w polskich zbiorach w chwili obecnej, lecz także należące
do Polaków w przeszłości (w tym również niezachowane). Autorce udało się zgromadzić
bogaty i interesujący materiał, w części pochodzący z archiwów oraz z relacji z podróży
' Nr inw. sk. 195; wys. 100, dl. 150 cm.
- [Florian GILLE], MaAe A LEGrA/ge Sankt Petersburg 1860, s. 339, nr 17; wyd. ros. Florian Żil, JAzzL/
/wyzemtorAogo BErnAźa, Sankt Pietierburg 1861, s. 369, nr 17.
^ Katarzyna MIKOCKA-RACHUBOWA, Ca/row, yego Aąg z To/acy (ołcćo t. 1-2, Warszawa 2001