DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Wołowicz, Agnieszka: Pierwowzory graficzne płaskorzeźb skrzydeł bocznych pałacu wilanowskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0127
121
AGNIESZKA WOŁOWICZ
RWyzawa, Zał/aP 7FaPyę/i HnąW w Pza/WcA IfżzMa/nycA, pMtytt^ H/Wco/ogii 6/tŁ
P/c/n o urn/i ' grą/zczne pP/Ao/zorń
.sP/zrz/c/ /wz/nc// jou/ucM w/7u//ow^P/ego * *
^ "W" "7" lipcu 1720 r. Wilanów stał się własnością Hetmanowej Wieikiej Koronnej
\/\ / Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej. Nowa właścicielka nabyła dobra wila-
Y Y nowskie od najmłodszego z synów królewskich Konstantego Sobieskiego.
Transakcja ta była na rękę księciu, dla którego utrzymanie dóbr ojcowskich było dużym
problemem z powodu trudnej sytuacji finansowej, a dla Sieniawskiej znaczyła ona objęcie
w posiadanie kolejnego, ogromnego majątku ziemskiego (obok Skierek, Czerniakowa,
Puław, Brzeżan, Lubnie itd.'). Co więcej hetmanowa została właścicielką jednej z naj-
wspanialszych rezydencji ówczesnej Rzeczpospolitej, z którą dodatkowo łączyły ją wspo-
mnienia z łat dzieciństwa i młodości.
Losy Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej od najmłodszych łat związane były z War-
szawą i dworem Sobieskich. Jeszcze jako dziecko została wysłana do stolicy, aby w latach
1677-80 pobierać nauki u Panien Wizytek-. W tym też czasie zaczęła bywać na dworze
królewskim, będącym centrum życia kulturalnego, artystycznego i politycznego. Środo-
wisko, w którym dorastała oraz osobowość Marii Kazimiery, z którą łączyła ją przyjaźń,
wywarły wielki wpływ na charakter i zainteresowania Elżbietyk Z czasem stała się nie-
zwykłe aktywna na polu polityki państwowej jak i mecenatu artystycznego.
Niemal natychmiast po zakupieniu dóbr wilanowskich, hetmanowa sprowadziła do Wi-
lanowa wybitnych artystów: malarzy, rzeźbiarzy i rzemieślników. Głównym architektem
został mianowany Giovanni Spazzio, z którym współpracował Józef Pontanak Początkowo
jego działalność ograniczała się do prac o charakterze konserwatorskim i remontowym, co
miało na celu przywrócenie dawnej świetności Wilanowa. Niemniej Sieniawska pragnęła
kontynuować, zaplanowane jeszcze za życia króla, projekty rozbudowy rezydencji^.
Artykuł ten jest fragmentem obszernego studium poświęconego tematom owidiańskim w polskiej kulturze artystycznej
pisanego pod kierunkiem prof. Jerzego Miziołka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
' Wojciech FIJAŁKOWSKI, Ti/a/Ew. PezyPeac/a Eó/aziyyc/Wcy, Warszawa 1983, s. 111.
* Andrzej K. LINK-LENCZOWSKI, Bożena POPIOŁEK, „Sieniawska z Lubomirskich Elżbieta Helena", [w:] Po/W
y/ow/7/ż Zhog7y//czf7y, t* 37/1, z. 152, red. Henryk MARKIEWICZ, Warszawa - Kraków 1996, s. 90.
' Bożena POPIOŁEK, Pzó/owa óez ło/nny/ V/W/z/r? z życia i ażz'a/a//?oW P/żóie/y z ZWo777irW'c/z Pio/?iawW'e/ oł.
/M9T72P, Kraków 1996, s. 18.
^ Po śmierci Spazzia w 1726 r., nadwornym projektantem Wilanowa został Jan Zygmunt Deybel. FIJAŁKOWSKI,
Ti/aaów. PezyA/ic/a Eó/a..., s. 112.
' Mariusz KARPOWICZ, „Stiukatorzy wilanowscy XVIII w.: Francesco Fumo i Pietro Innocentę Comparetti", Pa/W.
Piyiona-Piic/^aiara-PzLPa, V/1 (9), 1998, s. 154.
AGNIESZKA WOŁOWICZ
RWyzawa, Zał/aP 7FaPyę/i HnąW w Pza/WcA IfżzMa/nycA, pMtytt^ H/Wco/ogii 6/tŁ
P/c/n o urn/i ' grą/zczne pP/Ao/zorń
.sP/zrz/c/ /wz/nc// jou/ucM w/7u//ow^P/ego * *
^ "W" "7" lipcu 1720 r. Wilanów stał się własnością Hetmanowej Wieikiej Koronnej
\/\ / Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej. Nowa właścicielka nabyła dobra wila-
Y Y nowskie od najmłodszego z synów królewskich Konstantego Sobieskiego.
Transakcja ta była na rękę księciu, dla którego utrzymanie dóbr ojcowskich było dużym
problemem z powodu trudnej sytuacji finansowej, a dla Sieniawskiej znaczyła ona objęcie
w posiadanie kolejnego, ogromnego majątku ziemskiego (obok Skierek, Czerniakowa,
Puław, Brzeżan, Lubnie itd.'). Co więcej hetmanowa została właścicielką jednej z naj-
wspanialszych rezydencji ówczesnej Rzeczpospolitej, z którą dodatkowo łączyły ją wspo-
mnienia z łat dzieciństwa i młodości.
Losy Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej od najmłodszych łat związane były z War-
szawą i dworem Sobieskich. Jeszcze jako dziecko została wysłana do stolicy, aby w latach
1677-80 pobierać nauki u Panien Wizytek-. W tym też czasie zaczęła bywać na dworze
królewskim, będącym centrum życia kulturalnego, artystycznego i politycznego. Środo-
wisko, w którym dorastała oraz osobowość Marii Kazimiery, z którą łączyła ją przyjaźń,
wywarły wielki wpływ na charakter i zainteresowania Elżbietyk Z czasem stała się nie-
zwykłe aktywna na polu polityki państwowej jak i mecenatu artystycznego.
Niemal natychmiast po zakupieniu dóbr wilanowskich, hetmanowa sprowadziła do Wi-
lanowa wybitnych artystów: malarzy, rzeźbiarzy i rzemieślników. Głównym architektem
został mianowany Giovanni Spazzio, z którym współpracował Józef Pontanak Początkowo
jego działalność ograniczała się do prac o charakterze konserwatorskim i remontowym, co
miało na celu przywrócenie dawnej świetności Wilanowa. Niemniej Sieniawska pragnęła
kontynuować, zaplanowane jeszcze za życia króla, projekty rozbudowy rezydencji^.
Artykuł ten jest fragmentem obszernego studium poświęconego tematom owidiańskim w polskiej kulturze artystycznej
pisanego pod kierunkiem prof. Jerzego Miziołka z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
' Wojciech FIJAŁKOWSKI, Ti/a/Ew. PezyPeac/a Eó/aziyyc/Wcy, Warszawa 1983, s. 111.
* Andrzej K. LINK-LENCZOWSKI, Bożena POPIOŁEK, „Sieniawska z Lubomirskich Elżbieta Helena", [w:] Po/W
y/ow/7/ż Zhog7y//czf7y, t* 37/1, z. 152, red. Henryk MARKIEWICZ, Warszawa - Kraków 1996, s. 90.
' Bożena POPIOŁEK, Pzó/owa óez ło/nny/ V/W/z/r? z życia i ażz'a/a//?oW P/żóie/y z ZWo777irW'c/z Pio/?iawW'e/ oł.
/M9T72P, Kraków 1996, s. 18.
^ Po śmierci Spazzia w 1726 r., nadwornym projektantem Wilanowa został Jan Zygmunt Deybel. FIJAŁKOWSKI,
Ti/aaów. PezyA/ic/a Eó/a..., s. 112.
' Mariusz KARPOWICZ, „Stiukatorzy wilanowscy XVIII w.: Francesco Fumo i Pietro Innocentę Comparetti", Pa/W.
Piyiona-Piic/^aiara-PzLPa, V/1 (9), 1998, s. 154.