DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Kwiatkowski, Marek: [Rezension von: Jolanta Polanowska, Stanisław Kostka Potocki (1755-1821)]
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0240
234
MAREK KWIATKOWSKI
Jolanta Polanowska, PofocAz' (^7 73J-7Ś77/
n^oł/^ycyz^M f Warszawa 2009
f ś lematem działałności architektonicznej Po-
I tockiego zajmowali się: Alfred Lauterbach,
Stanisław Lorentz, Tadeusz St. Jaroszewski,
kładąc podwaliny pod dalszy badania podejmowane
przede wszystkim przez: Bożenę Majewską-Masz-
kowską, Irenę Malinowską, Wojciecha Fijałkow-
skiego, Krystynę Gutowską-Dudek, Ryszarda
Mączyńskiego, Zbigniewa Bobrowskiego, Jerzego
Miziołka i niżej podpisanego.
Dysponujemy licznymi, nieokreślonymi prze-
ważnie, pod względem przeznaczenia, szkicami,
a także zespołem projektów przyjmujących formę
wykończoną, jak również dziełami zrealizowanymi.
Większość rysunków zgromadzonych jest w Biblio-
tece Narodowej, część - w Archiwum Głównym Akt
Dawnych. Dzieł urzeczywistnionych jest niewiele.
Mimo to zadanie omówienia całości materiału wraz
z analizą spuścizny rękopiśmiennej było barierą
trudną do pokonania przez wszystkich zajmujących
się twórczością Potockiego. Na te przeszkody
musiała natrafić również Autorka pracy, będącej
pierwszym tak dociekliwie i wszechstronnie potrak-
towanym opracowaniem.
Na książkę składają się dwie części. Pierwsza
(stron 127) zawiera rozdziały: „Studia nad sztuką",
„Pisma o sztukach pięknych", „Architektura",
„Miejsce twórczości Potockiego w rozwoju archi-
tektury". W rozdziałach tych kolejno przedstawione
zostały etapy edukacji wyznaczonej wędrówkami po
Europie, jak również scharakteryzowana droga wła-
snych osiągnięć twórczych Potockiego na polu ar-
chitektury monumentalnej i ogrodowej.
Część druga (stron 187) jest katalogiem, obej-
mującym projekty i konkretne realizacje. Rysunki
szkicowe nie wzbudzały dotąd wątpliwości jeśli
chodzi o ich autorstwo, gdyż rzeczywiście są one
wykreślone w sposób charakterystyczny dla Potoc-
kiego. Obliczenia liczbowe czy też dopiski potwier-
dzają jego autorstwo. Trudności pojawiają się przy
określeniu projektów wykończonych starannie i su-
gerujących rękę architekta bardziej biegłego w rysun-
ku technicznym. Autorka, podobnie jak niektórzy jej
poprzednicy, stosuje tu różne miary - na przykład:
„Potocki wg innego architekta" albo też inny archi-
tekt „wg koncepcji Potockiego", albo obaj razem.
W swych ocenach zachowuje daleko idącą ostroż-
ność, posługując się częstokroć znakiem zapytania.
W tym miejscu pozwalam sobie wyrazić pogląd,
że „koło ratunkowe" w postaci znaku zapytania
MAREK KWIATKOWSKI
Jolanta Polanowska, PofocAz' (^7 73J-7Ś77/
n^oł/^ycyz^M f Warszawa 2009
f ś lematem działałności architektonicznej Po-
I tockiego zajmowali się: Alfred Lauterbach,
Stanisław Lorentz, Tadeusz St. Jaroszewski,
kładąc podwaliny pod dalszy badania podejmowane
przede wszystkim przez: Bożenę Majewską-Masz-
kowską, Irenę Malinowską, Wojciecha Fijałkow-
skiego, Krystynę Gutowską-Dudek, Ryszarda
Mączyńskiego, Zbigniewa Bobrowskiego, Jerzego
Miziołka i niżej podpisanego.
Dysponujemy licznymi, nieokreślonymi prze-
ważnie, pod względem przeznaczenia, szkicami,
a także zespołem projektów przyjmujących formę
wykończoną, jak również dziełami zrealizowanymi.
Większość rysunków zgromadzonych jest w Biblio-
tece Narodowej, część - w Archiwum Głównym Akt
Dawnych. Dzieł urzeczywistnionych jest niewiele.
Mimo to zadanie omówienia całości materiału wraz
z analizą spuścizny rękopiśmiennej było barierą
trudną do pokonania przez wszystkich zajmujących
się twórczością Potockiego. Na te przeszkody
musiała natrafić również Autorka pracy, będącej
pierwszym tak dociekliwie i wszechstronnie potrak-
towanym opracowaniem.
Na książkę składają się dwie części. Pierwsza
(stron 127) zawiera rozdziały: „Studia nad sztuką",
„Pisma o sztukach pięknych", „Architektura",
„Miejsce twórczości Potockiego w rozwoju archi-
tektury". W rozdziałach tych kolejno przedstawione
zostały etapy edukacji wyznaczonej wędrówkami po
Europie, jak również scharakteryzowana droga wła-
snych osiągnięć twórczych Potockiego na polu ar-
chitektury monumentalnej i ogrodowej.
Część druga (stron 187) jest katalogiem, obej-
mującym projekty i konkretne realizacje. Rysunki
szkicowe nie wzbudzały dotąd wątpliwości jeśli
chodzi o ich autorstwo, gdyż rzeczywiście są one
wykreślone w sposób charakterystyczny dla Potoc-
kiego. Obliczenia liczbowe czy też dopiski potwier-
dzają jego autorstwo. Trudności pojawiają się przy
określeniu projektów wykończonych starannie i su-
gerujących rękę architekta bardziej biegłego w rysun-
ku technicznym. Autorka, podobnie jak niektórzy jej
poprzednicy, stosuje tu różne miary - na przykład:
„Potocki wg innego architekta" albo też inny archi-
tekt „wg koncepcji Potockiego", albo obaj razem.
W swych ocenach zachowuje daleko idącą ostroż-
ność, posługując się częstokroć znakiem zapytania.
W tym miejscu pozwalam sobie wyrazić pogląd,
że „koło ratunkowe" w postaci znaku zapytania