DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Starzyński, Marcin: Stanisława Samostrzelnika renesansowa dekoracja heraldyczna klasztoru Cystersów w Mogile
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0023
STANISŁAWA SAMOSTRZELNIKA RENESANSOWA DEKORACJA HERALDYCZNA KLASZTORU CYSTERSÓW
17
d. ÓYmiiWaw ńe;W Ńn/iwa, na zwo7anŃM Ał/ep/ema Aań ń/ń/iofcczae/' k/a^zto/^M
CyYfg/wów w MogEe, 7ddń n
przeprowadzeniu konserwacji sklepienia i restauracji fresków identyfikacji herbów pod-
jął się o. Gerard Kowalski OCist. On również jako pierwszy pokusił się o połączenie wi-
docznych na zwornikach herbów z konkretnymi osobami^. Mając na uwadze, że program
ten niósł ze sobą określone treści ideowe^, ważne będzie nie tylko właściwe rozpoznanie
herbów i ich właścicieli, ale także spojrzenie na samą kompozycję: ułożenie herbów, ich
hierarchię, kształty tarcz oraz elementy esencjonalne (atrybuty). Dopiero wówczas możli-
we będzie pełne odczytanie przekazu, jaki pozostawili odbiorcom twórcy omawianego
programu heraldycznego. Wydaje się to tym bardziej konieczne, gdyż autorzy najnowsze-
go jak dotąd opracowania, w którym omawiano architekturę sali bibliotecznej opactwa
mogilskiego, zupełnie pominęli dekorację sklepienia, ogólnie tylko wskazując, że
wzmiankowana sala przekryta jest „sklepieniem sieciowym z żebrami na renesansowych
konsolach i tarczach, które zdobią inicjały opata Erazma Ciołka i herby Odrowążów"'^!
Według ustaleń Ewy Eużynieckiej sala biblioteczna została wzniesiona w 2. połowie
XV w., na co mają wskazywać ślady nadbudowy nad południowymi kaplicami bliźnimi
kościoła klasztornego^. Nie jest wykluczone, że pierwotnie służyła ona jako oratorium*^.
4* Gerard KOWALSKI, „Polichromia sali bibliotecznej opactwa mogilskiego z r. 1538", óp^^ozJanig i
Towarzystwa OpieE aaJ Po/Wna Zańytłanń Yztnłz i Ka/ta/y za rok 7973, Kraków 1914, s. 10-12.
46 Na temat treści ideowych dzieła sztuki zob. Lech KALINOWSKI, „Treści ideowe sztuki przedromańskiej i romań-
skiej w Polsce", [w:] id., óą^ca/ani artA. Trgscz JzzNn sztaE srgJnz'owAcza i rgngsansa, Warszawa 1989, s. 13-15.
4^ Tomasz KAWKA, Hugo LESZCZYŃSKI, „Kacice-Mogiła", [w:] AtonaWcon CAtercAnsg Po/onfag, t. 2, Pata/og
/nęWcń Easztorów cystgrWcń na zignaacń poAźzcń i Jawny/ T^zgczygosgońYg/', red. Andrzej Marek WYRWA, Jerzy
STRZELCZYK, Krzysztof KACZMAREK, Poznań 1999, s. 111.
4^ ŁUŻYNIECKA, HrcńAgEara Easztorów cystgrWcń ..., s. 82.
49 TOMKOWICZ, op. cit., s. 177.
17
d. ÓYmiiWaw ńe;W Ńn/iwa, na zwo7anŃM Ał/ep/ema Aań ń/ń/iofcczae/' k/a^zto/^M
CyYfg/wów w MogEe, 7ddń n
przeprowadzeniu konserwacji sklepienia i restauracji fresków identyfikacji herbów pod-
jął się o. Gerard Kowalski OCist. On również jako pierwszy pokusił się o połączenie wi-
docznych na zwornikach herbów z konkretnymi osobami^. Mając na uwadze, że program
ten niósł ze sobą określone treści ideowe^, ważne będzie nie tylko właściwe rozpoznanie
herbów i ich właścicieli, ale także spojrzenie na samą kompozycję: ułożenie herbów, ich
hierarchię, kształty tarcz oraz elementy esencjonalne (atrybuty). Dopiero wówczas możli-
we będzie pełne odczytanie przekazu, jaki pozostawili odbiorcom twórcy omawianego
programu heraldycznego. Wydaje się to tym bardziej konieczne, gdyż autorzy najnowsze-
go jak dotąd opracowania, w którym omawiano architekturę sali bibliotecznej opactwa
mogilskiego, zupełnie pominęli dekorację sklepienia, ogólnie tylko wskazując, że
wzmiankowana sala przekryta jest „sklepieniem sieciowym z żebrami na renesansowych
konsolach i tarczach, które zdobią inicjały opata Erazma Ciołka i herby Odrowążów"'^!
Według ustaleń Ewy Eużynieckiej sala biblioteczna została wzniesiona w 2. połowie
XV w., na co mają wskazywać ślady nadbudowy nad południowymi kaplicami bliźnimi
kościoła klasztornego^. Nie jest wykluczone, że pierwotnie służyła ona jako oratorium*^.
4* Gerard KOWALSKI, „Polichromia sali bibliotecznej opactwa mogilskiego z r. 1538", óp^^ozJanig i
Towarzystwa OpieE aaJ Po/Wna Zańytłanń Yztnłz i Ka/ta/y za rok 7973, Kraków 1914, s. 10-12.
46 Na temat treści ideowych dzieła sztuki zob. Lech KALINOWSKI, „Treści ideowe sztuki przedromańskiej i romań-
skiej w Polsce", [w:] id., óą^ca/ani artA. Trgscz JzzNn sztaE srgJnz'owAcza i rgngsansa, Warszawa 1989, s. 13-15.
4^ Tomasz KAWKA, Hugo LESZCZYŃSKI, „Kacice-Mogiła", [w:] AtonaWcon CAtercAnsg Po/onfag, t. 2, Pata/og
/nęWcń Easztorów cystgrWcń na zignaacń poAźzcń i Jawny/ T^zgczygosgońYg/', red. Andrzej Marek WYRWA, Jerzy
STRZELCZYK, Krzysztof KACZMAREK, Poznań 1999, s. 111.
4^ ŁUŻYNIECKA, HrcńAgEara Easztorów cystgrWcń ..., s. 82.
49 TOMKOWICZ, op. cit., s. 177.