DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Ström, Emilia: Pierścień i nić. Próba atrybucji portretu z Gripsholmu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0036
30
EMILIA STRÓM
2. Portret Margarety
Leijonhufvud Ć7573-7557?,
żo/y / Hhzy,
mufki Cecy/n' Hhzbwny.
Tćopm y7^2yptyyw<3na
.7.77. TT//! Gf/ier
Wg WCZeJm'e/' WgkrmUUegO
oryghru^u, ^ugmeuf, o/.pA,
793 x 727 cm, NfufeuA
po/^ruffvumA'ng GripvAo/m,
VMGrA 939. Got.
TVuhouu/mMAeMm,
NfockAo/m
1964^. Pomimo wszystko będę się starała, przynajmniej hipotetycznie odpowiedzieć na
pytania: kim jest młoda dama? oraz kto i u kogo zamówił jej portret?
Gmv7/ję/sA/ fc/msYms % sVMk% M Jkhzdni
Studia porównawcze nad renesansowym portretem dowodzą, że obraz z Gripsholmu
ma wiele cech fonnalnych charakterystycznych dla sztuki dworu Wazów. Frontalne przed-
stawienie postaci o sztywnej sylwetce, lekko odwróconej od widza, jest typowe w ogóle
dla sztuki dworów europejskich w XVI w., ale szczególnie dla dzieł artystów czynnych na
dworze Wazów - Dominika Verwilta oraz Stevena van der Meulena, przebywającego
w Sztokholmie w r. 1561. Interesujący nas obraz ma także cechy stylistyczne wspólne
z portretami przypisywanymi Janowi Baptyście van UtherF Wymienić tu trzeba przede
wszystkim układ rąk na portrecie księżniczki Izabelli Wazówny (il. 3), a także takie ele-
menty kompozycji jak np. gest dłoni Margarety Leijonhufvud (il. 2), która ponadto nosi
swój perłowy czepeczek w taki sam sposób, jak dama na „naszym" obrazie: w obu przy-
padkach włosy są niemal całkowicie schowane pod czepkiem, podczas gdy w krajach
z historyków sztuki przedstawił wyniki swoich badań, z których wynikało, że portret jest dziełem niderlandzkiego
malarza działającego w Anglii. Niestety, o ile mi wiadomo, badania te nie zostały opublikowane.
^ W źródłach archiwalnych Johan Baptista van Uther odnotowany jest w Szwecji po raz pierwszy w r. 1562. Pragnę
podziękować dyrektor działu sztuki obcej RKD w Hadze, pani Urszuli J.A. de Goede-Broug i pani profesor Marii
Kałamajskiej-Saeed za ich uwagi i interesujące spostrzeżenia.
EMILIA STRÓM
2. Portret Margarety
Leijonhufvud Ć7573-7557?,
żo/y / Hhzy,
mufki Cecy/n' Hhzbwny.
Tćopm y7^2yptyyw<3na
.7.77. TT//! Gf/ier
Wg WCZeJm'e/' WgkrmUUegO
oryghru^u, ^ugmeuf, o/.pA,
793 x 727 cm, NfufeuA
po/^ruffvumA'ng GripvAo/m,
VMGrA 939. Got.
TVuhouu/mMAeMm,
NfockAo/m
1964^. Pomimo wszystko będę się starała, przynajmniej hipotetycznie odpowiedzieć na
pytania: kim jest młoda dama? oraz kto i u kogo zamówił jej portret?
Gmv7/ję/sA/ fc/msYms % sVMk% M Jkhzdni
Studia porównawcze nad renesansowym portretem dowodzą, że obraz z Gripsholmu
ma wiele cech fonnalnych charakterystycznych dla sztuki dworu Wazów. Frontalne przed-
stawienie postaci o sztywnej sylwetce, lekko odwróconej od widza, jest typowe w ogóle
dla sztuki dworów europejskich w XVI w., ale szczególnie dla dzieł artystów czynnych na
dworze Wazów - Dominika Verwilta oraz Stevena van der Meulena, przebywającego
w Sztokholmie w r. 1561. Interesujący nas obraz ma także cechy stylistyczne wspólne
z portretami przypisywanymi Janowi Baptyście van UtherF Wymienić tu trzeba przede
wszystkim układ rąk na portrecie księżniczki Izabelli Wazówny (il. 3), a także takie ele-
menty kompozycji jak np. gest dłoni Margarety Leijonhufvud (il. 2), która ponadto nosi
swój perłowy czepeczek w taki sam sposób, jak dama na „naszym" obrazie: w obu przy-
padkach włosy są niemal całkowicie schowane pod czepkiem, podczas gdy w krajach
z historyków sztuki przedstawił wyniki swoich badań, z których wynikało, że portret jest dziełem niderlandzkiego
malarza działającego w Anglii. Niestety, o ile mi wiadomo, badania te nie zostały opublikowane.
^ W źródłach archiwalnych Johan Baptista van Uther odnotowany jest w Szwecji po raz pierwszy w r. 1562. Pragnę
podziękować dyrektor działu sztuki obcej RKD w Hadze, pani Urszuli J.A. de Goede-Broug i pani profesor Marii
Kałamajskiej-Saeed za ich uwagi i interesujące spostrzeżenia.