DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Łanuszka, Magdalena: [Rezension von: The Master of Flémalle and Rogier van der Weyden]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0229
RECENZJE
223
30. Kopia ołtarza Mirafłores w Nowym Jorku - Juan
de Flanders lub Michael Sittow, ok. 1496-1499 r.
31. Tryptyk Abegg - warsztat Rogiera van der Wey-
dena, ok. 1440-1445 r.
32. Fragmenty ołtarza w Londynie i Lizbonie (frag-
ment z Józefem i fragment z Marią Magdaleną) -
warsztat Rogiera van der Weydena (?), lata 40. XV w.
33. Ołtarz Middelburg (Bladelin) - Rogier van der
Weyden, przed 1450 r.
34. Róże TVaroRzefu'e zyhu&Rorem - warsztat Ro-
giera van der Weydena, ok. 1460 r.
35. Ces'UEz HuguV i óyhiY/u TyhzuTjuAłu - warsztat
Rogiera van der Weydena, lata 60. XV w. (?)
36. óudęfe dRu/gwzaTń i ApoAwuo - warsztat Rogie-
ra van der Weydena, ok. 1450 r.
37. Ołtarz św. Jana - Rogier van der Weyden,
ok. 1455-1460 r.
38. Kopia ołtarza św. Jana-mistrz niderlandzki (być
może warsztat Juana de Flanders), ok. 1501-1505 r.
39. Ma&wiu Afeehci - Rogier van der Weyden -
lata 50. XV w. (po 1453 r.)
40. Ro/Wet Jzuhe/i RcnyuguAłię/ - warsztat Rogiera
van der Weydena, ok. 1450 r.
41. R07RW męźczyzuy w Londynie - warsztat Rogie-
ra van der Weydena, lata 30. XV w.
42. Ro7Wet Xmvdu óńiiaAągo - warsztat Rogiera van
der Weydena (?), ok. 1467 r.
43. R07RW Rińpu Do^ego w Berlinie - kopia obra-
zu Rogiera van der Weydena, po ok. 1515 r.
44. Zwz'uVowmu'c w Antwerpii - warsztat Rogiera
van der Weydena (?), ok. 1460 r.
45. ÓW Rui Rwmige/AL? w Berlinie - warsztat Ro-
giera van der Weydena (?), lata 60. lub 70. XV w.
46. Mu&wuu z Dz7'ecz'q&z*<?77? w Houston - warsztat
Rogiera van der Weydena (?), ok. 1460 r.
47. ÓW JRzWoZulu z /we7ii w Detroit - warsztat Ro-
giera van der Weydena (?), lata 90. XV w. (?)
48. Rw. Tułasz Tua/u/'qcy Ma&WTię w Brugii - kopia
wg obrazu van der Weydena, ok. 1500 r.
Autorzy opracowań katalogu postawili zatem
kilka śmiałych tez, zdecydowali się na reatrybu-
cje i przedatowania słynnych dzieł z tzw. „grupy
Flemalle"; poza tym kilka dzieł uznawanych dotąd
za prace van der Weydena zostało określonych jako
stworzone przez malarzy z jego warsztatu. Niestety
jednocześnie autorzy publikacji zdecydowali się na
bardzo zachowawczą strukturę katalogu, maskującą
niejako dyskusyjne hipotezy. Żadne z dzieł w kata-
logu nie ma w tytule podanego datowania - podob-
nie na wystawie, podpisy pod obrazami nie
zawierały dat. Jest to bezpieczne z punktu widzenia
historyków sztuki, ale bardzo niewygodne dla tych,
którzy chcą jedynie sprawdzić w publikacji datowa-
nie (często jest ono podawane w tekście opracowa-
nia w formie słownej, wymaga zatem znajomości
języka publikacji), jak również dla widzów wysta-
wy, którzy nie są historykami sztuki i nie orientują
się precyzyjnie jakie dzieła oglądają na wystawie.
Podobnie wygląda określenie autorstwa dzieł -
większość tych problematycznych bezpiecznie okre-
ślona została jako dzieła „Mistrza z Flemalle", pod-
czas gdy pod tym określeniem autorzy rozumieją
warsztat i w samych tekstach opracowań pozwalają
sobie na konkretniejsze atrybucje (na przykład uzna-
ją udział van der Weydena w postaci św. Weroniki z
„tablic z Flemalle"). Należałoby zatem odważyć się
chyba na określenie „warsztat Mistrza z Flemalle".
Największym błędem wydaje się zapis atrybucji
tych dzieł, które tradycyjnie wiązane są z Mistrzem
z Flemalle, a które autorzy katalogu z pewnym wa-
haniem gotowi są wiązać z warsztatem Rogiera van
der Weydena. Takie atrybucje zapisane zostały w
następujący sposób: „Master of Flemalle (Rogier
van der Weyden?)", co niezorientowanemu widzowi
czy czytelnikowi może sugerować, że badacze goto-
wi są utożsamić anonimowego Mistrza z Flemalle
z Rogierem van der Weydenem.
Trzeba jednak podkreślić, że ogólnie rzecz bio-
rąc katalog „The Master of Flemalle and Rogier van
der Weyden" jest znakomitą publikacją. Oprócz sta-
rannego omówienia dzieł zgromadzonych na wysta-
wie zawiera bardzo interesujące i rzetelnie
opracowane eseje, zbierające szeroką literaturę
przedmiotu. Teksty ilustrowane są dużą ilością re-
produkcji w doskonałej jakości - w tym występuje
kilka fragmentów dzieł reprodukowanych w skali
1:1. Z całą pewnością publikacja ta może wciągnąć
i zachwycić nie tylko specjalistów zajmujących się
późnogotyckim malarstwem niderlandzkim.
223
30. Kopia ołtarza Mirafłores w Nowym Jorku - Juan
de Flanders lub Michael Sittow, ok. 1496-1499 r.
31. Tryptyk Abegg - warsztat Rogiera van der Wey-
dena, ok. 1440-1445 r.
32. Fragmenty ołtarza w Londynie i Lizbonie (frag-
ment z Józefem i fragment z Marią Magdaleną) -
warsztat Rogiera van der Weydena (?), lata 40. XV w.
33. Ołtarz Middelburg (Bladelin) - Rogier van der
Weyden, przed 1450 r.
34. Róże TVaroRzefu'e zyhu&Rorem - warsztat Ro-
giera van der Weydena, ok. 1460 r.
35. Ces'UEz HuguV i óyhiY/u TyhzuTjuAłu - warsztat
Rogiera van der Weydena, lata 60. XV w. (?)
36. óudęfe dRu/gwzaTń i ApoAwuo - warsztat Rogie-
ra van der Weydena, ok. 1450 r.
37. Ołtarz św. Jana - Rogier van der Weyden,
ok. 1455-1460 r.
38. Kopia ołtarza św. Jana-mistrz niderlandzki (być
może warsztat Juana de Flanders), ok. 1501-1505 r.
39. Ma&wiu Afeehci - Rogier van der Weyden -
lata 50. XV w. (po 1453 r.)
40. Ro/Wet Jzuhe/i RcnyuguAłię/ - warsztat Rogiera
van der Weydena, ok. 1450 r.
41. R07RW męźczyzuy w Londynie - warsztat Rogie-
ra van der Weydena, lata 30. XV w.
42. Ro7Wet Xmvdu óńiiaAągo - warsztat Rogiera van
der Weydena (?), ok. 1467 r.
43. R07RW Rińpu Do^ego w Berlinie - kopia obra-
zu Rogiera van der Weydena, po ok. 1515 r.
44. Zwz'uVowmu'c w Antwerpii - warsztat Rogiera
van der Weydena (?), ok. 1460 r.
45. ÓW Rui Rwmige/AL? w Berlinie - warsztat Ro-
giera van der Weydena (?), lata 60. lub 70. XV w.
46. Mu&wuu z Dz7'ecz'q&z*<?77? w Houston - warsztat
Rogiera van der Weydena (?), ok. 1460 r.
47. ÓW JRzWoZulu z /we7ii w Detroit - warsztat Ro-
giera van der Weydena (?), lata 90. XV w. (?)
48. Rw. Tułasz Tua/u/'qcy Ma&WTię w Brugii - kopia
wg obrazu van der Weydena, ok. 1500 r.
Autorzy opracowań katalogu postawili zatem
kilka śmiałych tez, zdecydowali się na reatrybu-
cje i przedatowania słynnych dzieł z tzw. „grupy
Flemalle"; poza tym kilka dzieł uznawanych dotąd
za prace van der Weydena zostało określonych jako
stworzone przez malarzy z jego warsztatu. Niestety
jednocześnie autorzy publikacji zdecydowali się na
bardzo zachowawczą strukturę katalogu, maskującą
niejako dyskusyjne hipotezy. Żadne z dzieł w kata-
logu nie ma w tytule podanego datowania - podob-
nie na wystawie, podpisy pod obrazami nie
zawierały dat. Jest to bezpieczne z punktu widzenia
historyków sztuki, ale bardzo niewygodne dla tych,
którzy chcą jedynie sprawdzić w publikacji datowa-
nie (często jest ono podawane w tekście opracowa-
nia w formie słownej, wymaga zatem znajomości
języka publikacji), jak również dla widzów wysta-
wy, którzy nie są historykami sztuki i nie orientują
się precyzyjnie jakie dzieła oglądają na wystawie.
Podobnie wygląda określenie autorstwa dzieł -
większość tych problematycznych bezpiecznie okre-
ślona została jako dzieła „Mistrza z Flemalle", pod-
czas gdy pod tym określeniem autorzy rozumieją
warsztat i w samych tekstach opracowań pozwalają
sobie na konkretniejsze atrybucje (na przykład uzna-
ją udział van der Weydena w postaci św. Weroniki z
„tablic z Flemalle"). Należałoby zatem odważyć się
chyba na określenie „warsztat Mistrza z Flemalle".
Największym błędem wydaje się zapis atrybucji
tych dzieł, które tradycyjnie wiązane są z Mistrzem
z Flemalle, a które autorzy katalogu z pewnym wa-
haniem gotowi są wiązać z warsztatem Rogiera van
der Weydena. Takie atrybucje zapisane zostały w
następujący sposób: „Master of Flemalle (Rogier
van der Weyden?)", co niezorientowanemu widzowi
czy czytelnikowi może sugerować, że badacze goto-
wi są utożsamić anonimowego Mistrza z Flemalle
z Rogierem van der Weydenem.
Trzeba jednak podkreślić, że ogólnie rzecz bio-
rąc katalog „The Master of Flemalle and Rogier van
der Weyden" jest znakomitą publikacją. Oprócz sta-
rannego omówienia dzieł zgromadzonych na wysta-
wie zawiera bardzo interesujące i rzetelnie
opracowane eseje, zbierające szeroką literaturę
przedmiotu. Teksty ilustrowane są dużą ilością re-
produkcji w doskonałej jakości - w tym występuje
kilka fragmentów dzieł reprodukowanych w skali
1:1. Z całą pewnością publikacja ta może wciągnąć
i zachwycić nie tylko specjalistów zajmujących się
późnogotyckim malarstwem niderlandzkim.