DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Kowalczyk, Jerzy: Wileńskie ołtarze późnobarokowe
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0371
WILEŃSKIE OŁTARZE PÓŹNOBAROKOWE
361
3. O/Wrz g/ówąy
W kofcF/e AW. 7(377(2
w Ui'FF.
Fol. Jerzy Fowo/ezyA
4. F/*o/'ełF .sce/rog/Yi/ń ge/rsgekip wicz77o/,
w Jzie/e Jn J/^eo Fozzo, Perspectiva pictorum
et architectorum, 1. 7/, 7700.
ILg Mono/? /Wore/ow.s70, Znaczenie baroku
wileńskiego, UTFo 7P40, 7/. 707-700
wiF/Ałmgo AUF/^FFcm, wydanej na początku 1940 r. Doniosłość swoich analiz porów-
nawczych osłabił przez dywagacje na temat autorstwa.
Warto przytoczyć trafną opinię prof. Morelowskiego o wpływie dekoracji teatralnych
tak zwanych FńeoOin?? &?crn777 na uroczystości i obchody religijne. Wpływ ten wyraził się
-jego zdaniem - „przez widoki perspektywiczne głębi, przez otwory przednich planów,
przez uwielokrotnienie scenerii za pomocąkilku poziomów i schodów".
Niezwykła jest kompozycja scenograficzna zespołu ołtarzy u św. Jana. Koncentruje się
na programie chrystologicznym (il. 3, 4). Jej centralnym punktem jest Ukrzyżowanie, w
głębi nad nim - Baranek Mistyczny. W górnej kondygnacji ołtarza w ażurze widoczna
scena Chrztu Chrystusa, nad którym otwiera się niebo z Gołębicą Ducha Świętego i Bo-
giem Ojcem. W głębi, na ścianie czołowej prezbiterium znajduje się wizerunek Domku
Loretańskiego podtrzymywanego przez anioły. Jest to na Litwie najbardziej znaczący
obiekt rozpowszechnianego kultu Domku Loretańskiego. Omawiany zespół ołtarzowy ma
bardzo bogaty program ikonograficzny, architektoniczny i rzeźbiarski, figuralny i orna-
mentalny. Na ogół przyjmuje się, że ołtarz główny u św. Jana projektował architekt Jan
Krzysztof Glaubitz. Taką atrybucję pierwszy wysunął Stanisław Lorentzf Atrybucję tę
poparł badaniami archiwalnymi Vladas Drema. Przy ołtarzach pracowała grupa sztukato-
rów i rzeźbiarzy, m. in. Johann Hedel, Józef Woszczyński, Michael Schick SJ, Jakob
^ Stanisław LORENTZ, Fw Frzy-yzlof GinnFlz a/UnFF wi/eAC AT777 w., Warszawa 1937, s. 30.
361
3. O/Wrz g/ówąy
W kofcF/e AW. 7(377(2
w Ui'FF.
Fol. Jerzy Fowo/ezyA
4. F/*o/'ełF .sce/rog/Yi/ń ge/rsgekip wicz77o/,
w Jzie/e Jn J/^eo Fozzo, Perspectiva pictorum
et architectorum, 1. 7/, 7700.
ILg Mono/? /Wore/ow.s70, Znaczenie baroku
wileńskiego, UTFo 7P40, 7/. 707-700
wiF/Ałmgo AUF/^FFcm, wydanej na początku 1940 r. Doniosłość swoich analiz porów-
nawczych osłabił przez dywagacje na temat autorstwa.
Warto przytoczyć trafną opinię prof. Morelowskiego o wpływie dekoracji teatralnych
tak zwanych FńeoOin?? &?crn777 na uroczystości i obchody religijne. Wpływ ten wyraził się
-jego zdaniem - „przez widoki perspektywiczne głębi, przez otwory przednich planów,
przez uwielokrotnienie scenerii za pomocąkilku poziomów i schodów".
Niezwykła jest kompozycja scenograficzna zespołu ołtarzy u św. Jana. Koncentruje się
na programie chrystologicznym (il. 3, 4). Jej centralnym punktem jest Ukrzyżowanie, w
głębi nad nim - Baranek Mistyczny. W górnej kondygnacji ołtarza w ażurze widoczna
scena Chrztu Chrystusa, nad którym otwiera się niebo z Gołębicą Ducha Świętego i Bo-
giem Ojcem. W głębi, na ścianie czołowej prezbiterium znajduje się wizerunek Domku
Loretańskiego podtrzymywanego przez anioły. Jest to na Litwie najbardziej znaczący
obiekt rozpowszechnianego kultu Domku Loretańskiego. Omawiany zespół ołtarzowy ma
bardzo bogaty program ikonograficzny, architektoniczny i rzeźbiarski, figuralny i orna-
mentalny. Na ogół przyjmuje się, że ołtarz główny u św. Jana projektował architekt Jan
Krzysztof Glaubitz. Taką atrybucję pierwszy wysunął Stanisław Lorentzf Atrybucję tę
poparł badaniami archiwalnymi Vladas Drema. Przy ołtarzach pracowała grupa sztukato-
rów i rzeźbiarzy, m. in. Johann Hedel, Józef Woszczyński, Michael Schick SJ, Jakob
^ Stanisław LORENTZ, Fw Frzy-yzlof GinnFlz a/UnFF wi/eAC AT777 w., Warszawa 1937, s. 30.