DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Piramidowicz, Dorota: Wpływy baroku wileńskiego na architekturę i wyposażenie kościoła bernardynów w Grodnie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.34475#0451
WPŁYWY BAROKU WILEŃSKIEGO NA ARCHITEKTURĘ I WYPOSAŻENIE KOŚCIOŁA BERNARDYNÓW W GRODNIE 441
2. Gór/zc /roućĄ-g/iuc/c wieży 2. IL/eźe Cużcze/u poVozzzzzzzCez zi.s*Ciego
CoCezo/ez poC e/'zzez/Wpvis'Czego w Po.szzzzzz,
w GzYw/zize, /o i. D. PzzYzzzzze/owiez /o/. P .7ezzzz.sCz'
wileńskich kościołów misjonarzy (1751-1756), augustianów (1746-1768), bazylianów
w Berezweczu (1756-1767) czy soboru św. Zofii w Połocku (do 1765). Te charaktery-
styczne, dekoracyjne i efektowne wieże są-jak barwnie pisał Mariusz Karpowicz - „wie-
lokondygnacyjne, każda kondygnacja jest ażurowa dzięki olbrzymim, wysokim a wąskim
otworom. Każda też rozwiązana jest inaczej - często naroże opięte ma smukłymi kolu-
mienkami, często zarys ścian wybrzusza się lub cofa na każdym piętrze inaczej. Wreszcie
wieże te hełmy mają niezwykle skromne, malutkie, istne blaszane czapeczki na wysokich,
ażurowych, niespokojnie powyginanych częściach murowanych"k
Badacze proponowali różne daty^ i nazwiska projektantów lub wykonawców nadbudo-
wy grodzieńskiej dzwonnicy. Marian Morelowski, a za nim Tamara Gabruś, twierdzili, że
została zaprojektowana przez dominikanina Ludwika Hrynccwicza'7 Stanisław Lorentz wią-
zał ją z Johannem Christophem Glaubitzem^, a Stanisław Szymański przypisał projekt Da-
nielowi Johannowi Jauchowi, który jednocześnie miał pracować przy odbudowie spalonego
częściowo klasztoru'k Żadna z tych atrybucji nie znajduje potwierdzenia w dostępnym
^ Mariusz KARPOWICZ, SztrzCepońCzz YTT77 w., Warszawa 1985, s. 91.
^ W połowie XVIII w. sytuuje nadbudowę wieży AHaTOJinił H. KYJIArHH, XpAMzzzgRzzziyu z/ zzczycczzzgo PcxoKC
g Tgzzopyggzzzz, MnHCK 1989, s. 145; na rok 1788 przesuwa datowanie Walery F. MOROZOW, „Tradycje i wpływy
w barokowej architekturze Białorusi w końcu XVIII w.", [w:] XzzCz/iTz arzygzyczzze RzgiCzego ATz^iwn LztgiDsCzggo
w gpocg CunaCz/, red. Jerzy KOWALCZYK, Warszawa 1995, s. 232.
^ Marian MORELOWSKI, Zzzzysy gztzzCz' wz'igzigCz'g/, ^pz-zgwoz/zzz'Cz'gznpo zzzCyZCuc/z zz?z'<yńy Vz'gzzzzzgzzz u Dzwz'zzq, Wilno
1939, s. 348-349; Stanisław ŁOZA Nnr/zztgCcz i Czz&wzzzczcwze w Eońcg, Warszawa 1954, s. 123; Zfpxz'zzzazazzypa
Rgzmpyci. CCzpMCM aguazzoz^zz guycxodzzgcTzug^zzzcRMZM z eypzzzzgMgRzzzM zezzzzzzazrc^g, t. 2, MnHCK 2006, s. 176, gdzie dato-
wanie na 2. ćw. XVIII w.
^ Stanisław LORENTZ, „O architekturze wileńskiej'', Rzzz/gyzz E/zVonz SztuCz, 1993, nr 2/3, s. 163.
'o Stanisław SZYMAŃSKI, „Pałac królewski w Grodnie", /MczniCRzu/oVocCz, IV, 1966, s. 325.
2. Gór/zc /roućĄ-g/iuc/c wieży 2. IL/eźe Cużcze/u poVozzzzzzzCez zi.s*Ciego
CoCezo/ez poC e/'zzez/Wpvis'Czego w Po.szzzzzz,
w GzYw/zize, /o i. D. PzzYzzzzze/owiez /o/. P .7ezzzz.sCz'
wileńskich kościołów misjonarzy (1751-1756), augustianów (1746-1768), bazylianów
w Berezweczu (1756-1767) czy soboru św. Zofii w Połocku (do 1765). Te charaktery-
styczne, dekoracyjne i efektowne wieże są-jak barwnie pisał Mariusz Karpowicz - „wie-
lokondygnacyjne, każda kondygnacja jest ażurowa dzięki olbrzymim, wysokim a wąskim
otworom. Każda też rozwiązana jest inaczej - często naroże opięte ma smukłymi kolu-
mienkami, często zarys ścian wybrzusza się lub cofa na każdym piętrze inaczej. Wreszcie
wieże te hełmy mają niezwykle skromne, malutkie, istne blaszane czapeczki na wysokich,
ażurowych, niespokojnie powyginanych częściach murowanych"k
Badacze proponowali różne daty^ i nazwiska projektantów lub wykonawców nadbudo-
wy grodzieńskiej dzwonnicy. Marian Morelowski, a za nim Tamara Gabruś, twierdzili, że
została zaprojektowana przez dominikanina Ludwika Hrynccwicza'7 Stanisław Lorentz wią-
zał ją z Johannem Christophem Glaubitzem^, a Stanisław Szymański przypisał projekt Da-
nielowi Johannowi Jauchowi, który jednocześnie miał pracować przy odbudowie spalonego
częściowo klasztoru'k Żadna z tych atrybucji nie znajduje potwierdzenia w dostępnym
^ Mariusz KARPOWICZ, SztrzCepońCzz YTT77 w., Warszawa 1985, s. 91.
^ W połowie XVIII w. sytuuje nadbudowę wieży AHaTOJinił H. KYJIArHH, XpAMzzzgRzzziyu z/ zzczycczzzgo PcxoKC
g Tgzzopyggzzzz, MnHCK 1989, s. 145; na rok 1788 przesuwa datowanie Walery F. MOROZOW, „Tradycje i wpływy
w barokowej architekturze Białorusi w końcu XVIII w.", [w:] XzzCz/iTz arzygzyczzze RzgiCzego ATz^iwn LztgiDsCzggo
w gpocg CunaCz/, red. Jerzy KOWALCZYK, Warszawa 1995, s. 232.
^ Marian MORELOWSKI, Zzzzysy gztzzCz' wz'igzigCz'g/, ^pz-zgwoz/zzz'Cz'gznpo zzzCyZCuc/z zz?z'<yńy Vz'gzzzzzgzzz u Dzwz'zzq, Wilno
1939, s. 348-349; Stanisław ŁOZA Nnr/zztgCcz i Czz&wzzzczcwze w Eońcg, Warszawa 1954, s. 123; Zfpxz'zzzazazzypa
Rgzmpyci. CCzpMCM aguazzoz^zz guycxodzzgcTzug^zzzcRMZM z eypzzzzgMgRzzzM zezzzzzzazrc^g, t. 2, MnHCK 2006, s. 176, gdzie dato-
wanie na 2. ćw. XVIII w.
^ Stanisław LORENTZ, „O architekturze wileńskiej'', Rzzz/gyzz E/zVonz SztuCz, 1993, nr 2/3, s. 163.
'o Stanisław SZYMAŃSKI, „Pałac królewski w Grodnie", /MczniCRzu/oVocCz, IV, 1966, s. 325.