Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (73.2011)

POLEMIKI I RECENZJE

563

naukowym. Jej atrakcyjna, quasi albumowa i przy-
najmniej w części popularyzatorska formuła przy-
ciągnie najpewniej także wiele osób niezwiązanych
na co dzień z taką tematyką, a nawiedzających, jako
pątnicy i turyści,i jasnogórską twierdzę i miejsce
kultu Cudownego Obrazu Matki Boskiej Często-
chowskiej. Dzięki tym wszystkim niewątpliwym
walorom merytorycznym i estetycznym publikacja
ta wpisuje się chlubnie w listę luksusowo wydawa-
nych książek poświęconych najcenniejszym arcy-
dziełom sztuk plastycznych i rzemiosła związanych
z Jasną Górą i zakonem Paulinów.
Niezależnie od kilku sformułowanych w recen-
zji uzupełnień i zastrzeżeń dotyczących zaledwie
drobnego wycinka wiedzy w niej zawartej, a wyni-
kających ze znacznego dziś zaawansowania badań
w zakresie niektórych tematów, nie zmienia to ogól-
nej konstatacji o wyjątkowo ważnej roli, jaką praca
Autorek spełni w dalszym rozwoju badań nad sztuką
Jasnej Góry. Wypełnia poważną lukę, porządkując
na tym etapie badań naszą wiedzę na temat poszcze-
gólnych elementów współtworzących wyjątkowy
zabytkowy zespół jasnogórski. Po raz pierwszy hi-
storycy sztuki i badacze innych dyscyplin otrzymali
do rąk narzędzie, dzięki któremu, tak w części opi-
sowej jak i w zestawie barwnych ilustracji, będą
mogli bez trudu rozeznać się w przebogatych zaso-
bach i kolekcjach klasztoru jasnogórskiego. W pierw-
szym rzędzie dotyczy to wciąż oczekującego na
wyczerpujące opracowanie syntetyczne i problemo-
we znakomitego zbioru malarstwa, tak obcego, jak
i polskiego, z którego znaczną część stanowią róż-
norodne obrazy kultowe i historyczne powstałe
w miejscowej pracowni zakonnej. Również w zakre-
sie dzieł małej architektury i rzeźby ołtarzowej oraz
dekoracji architektonicznej książka ta wnosi sporo
nowego, umożliwiając postawienie wielu nowych
pytań badawczych, zwłaszcza w odniesieniu do nie-
opracowanych jeszcze należycie wyjątkowo okaza-
łych przedsięwzięć i inicjatyw władz zakonnych
wXVIII,XIXil.poł. XXw.
Zgodnie z zapowiedzią Autorek omawiana
książka stanowi pierwszy tom serii pod tym samym
tytułem. Można mieć przy tym nadzieję, iż część
druga, poświęcona zbiorom skarbcajasnogórskiego,
imponującej kolekcji rzemiosła artystycznego oraz
najcenniejszym zabytkowym darom i wotom ofiaro-


-

25. Aae/ce, pa7A 77776/^^7', yłgmY? yw. Jajza
Aepcwacerza z JzieaCńłca opactwa cysfeTWÓw
w JęaGze/owze, /ata 46. ATT77 w.,
wąA. Jfhy'cz'ec/z Ao/owsU' z wa7wztatc777 faPyóJ,
/ot. AC J%7Y/zy7tsA7, 2669
wywanym przez stulecia przed Cudowny Obraz
Czarnej Madonny, stanie się nie tylko sumą wiedzy
na ten temat i niezbędnym uzupełnieniem wiadomo-
ści zawartych w szeregu wcześniejszych prac obu
Badaczek oraz specjalizujących się w tej dziedzinie
o. Jana Golonki i Jerzego Żmudzińskiego*^, ale
otworzy również nieznane wcześniej perspektywy
dla naukowców młodszego pokolenia. Tak rozumia-
ny bilans badań i zarazem nowy punkt otwarcia dal-
szych, pogłębionych poszukiwań jest teraz niezwy-
kle potrzebny.

- Zob. m.in.: G Go7?a ATóUwc/ PoGłi. 2a^7?a Córa
w Aię/'uc/i ła/tMTy i dacAowcA; prAGc/, Zamek Królew-
ski w Warszawie, 15 grudnia 2006 - 11 marca 2007. Kata-
log wystawy pod kierunkiem Jana GOLONKI ZP,
Przemysława MROZOWSKIEGO i Jerzego ŻMUDZIŃ-

SKIEGO; Mece7?at ła/P^aAy; n7"zy$zycz77y panńńówpo/-
^Azcń. JaMcayz 766-/ecia Załoga Rnańńów, 10.08.-
15.09.2008. Katalog wystawy pod red. Jana GOLONKI
ZP i Jerzego ŻMUDZIŃSKIEGO, wyd. Częstochowa,
Muzeum Częstochowskie 2008.