Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (78.2016)

Recenzje

183



W prezentacji zjawisk, dzieł i problemów, do-
pełniającej poszczególne teksty, ważną rolę odgry-
wają liczne mapy oraz rysunki i fotografie budowli.
Szkoda, że nie udało się ujednolicić wszystkich rzu-
tów obiektów według przyjętej konwencji barwnego
rozwarstwienia etapów ich wznoszenia. Blisko 1500
fotografii wykonanych przez Christofera Herrman-
na wyróżnia celny wybór ujęć i kadrów. Konieczno-
ści stosowania superszerokątnego obiektywu spo-
wodowała jednak, że na stosunkowo licznych
zdjęciach proporcje budowli uległy deformacji.
W obszernym, niemal wyczerpującym wykazie lite-
ratury przedmiotu pominięto m.in. ważne, nowsze
publikacje poświęcone rzeźbie architektonicznej -
romańskiej w Polsce5 oraz gotyckiej we Wrocła-
wiu6 i w Małopolsce7. Korzystanie z omawianego tu
monumentalnego opracowania dziejów architektury
średniowiecznej na obszarach dzisiejszej Polski
i całego państwa krzyżackiego w Prusach ułatwiają
słowniki nazw miejscowości (niemiecko-polski;
polsko-niemiecki) oraz indeks miejscowości i bu-

dowli, chociaż nie ujęto w nich wszystkich wsi (po-
minięte to np. Grzywna i Nowa Cerkiew wymienia-
ne w tekście odpowiednio na s. 966 i 1008, tylko
z pisownią niemiecką jako „Grzywno" i z chochli-
kiem drukarskim „Nowa Cierkiew"). Książka za-
pewne wzbudzi zainteresowanie miłośników śred-
niowiecza nie tylko w Niemczech i w Polsce.
Wszystkim czytelnikom przybliży na ogół słabo
znane dzieła architektury oddalone od wielkich cen-
trów sztuki średniowiecznej. Odnosząc się z uzna-
niem i podziwem dla efektu pracy redaktorów, auto-
rów oraz Michael Imhof Verlag, należy również
podkreślić, że publikacja - wydana dzięki wsparciu
grona zacnych sponsorów - jest trwałym świadec-
twem współpracy polskich i niemieckich historyków
sztuki, pogłębiającej się harmonijnie od lat 80. ubie-
głego wieku8. Mittelalterliche Architektur in Polen
zapewne na długie lata pozostanie dla czytelników
niemieckojęzycznych podręcznikowym, niezastąpio-
nym kompendium wiedzy o architekturze średnio-
wiecznej na obszarach między Odrą a Niemnem.

5 Rafał QUIRINI-POPLAWSKI, Rzeźba przedromańska
i romańska w Polsce wobec sztuki włoskiej, Kraków 2006.
Rec. Tadeusz JURKOWLANIEC, Biuletyn Historii Sztu-
ki 70, 2008, s. 212-221.

6 Romuald KACZMAREK, Rzeźba architektoniczna XIV

wieku we Wrocławiu, Wrocław 1999 (Acta Universitatis

Wratislaviensis, No. 2015; Historia Sztuki, 12).

7 Marek WALCZAK, Rzeźba architektoniczna w Mało-
polsce za czasów Kazimierza Wielkiego, Kraków 2006
(Ars vetus et nova, 20).
8 Piotr SKUBISZEWSKI, „Polen und die deutsche Kun-
stgeschichte. Aus persónlicher Sicht", Zeitschrift des
Deutschen Vereins fur Kunstwissenschaft 62, 2008,
s. 183-228.