DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Artykuły
DOI article:Galińska, Justyna: Nieznany portret Atanazego hr. Raczyńskiego w zbiorach szwajcarskich
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0286
280
Justyna Galińska
Kompozycję obrazu malarz określił mianem „trzech portretów w jednym obrazie"6.
Płótno przestawia trzech mężczyzn we wnętrzu. Jeden z nich siedzi pośrodku na drewnia-
nym fotelu z wolutowymi podłokietnikami. Mężczyzna w prawej dłoni trzyma kartki pa-
pieru, lewą zaś wskazuje właśnie na owe dokumenty, patrząc przy tym do góry na drugiego
mężczyznę, stojącego przy stoliku nakrytym wschodnią tkaniną, znajdującym się w lewej
części kompozycji. Na stoliku zgromadzone są liczne przedmioty: granatowy podłużny
futerał lub pudełko, gruba księga w czerwonej obwolucie, rulon papieru zwisający z lewej
strony oraz dwie wstęgi z przypiętymi doń orderami - jedna czerwona z krzyżem, druga
oranżowa z orderem w kształcie promienistej gwiazdy. Tuż za drugim mężczyzną stoi
zwrócony profilem trzeci, trochę nieobecny, jakby nie uczestniczył w przebiegającej po-
między pierwszą dwójką rozmowie. Na ścianie prostopadłej do stolika widoczny jest frag-
ment obrazu w złotej ramie. Umeblowanie wnętrza dopełnia puf z prawej strony
kompozycji, również z zarzuconą nań tkaniną o wschodnich wzorach i dwoma otwartymi
pudełkami z gwiazdami orderowymi. Za plecami przedstawionych postaci, po prawej stro-
nie, widać fragment kominka z białą obudową dekorowaną ornamentami kandelabrowy-
mi w pionie oraz festonem w belce poziomej. Na kominku znajdują się liczne drobiazgi,
m.in. waza i kieliszek. Po lewej stronie kominka znajduje się fragment szarej kolumny na
której stoi waza. Taka sama kolumna jest widoczna symetrycznie w lewym rogu kompo-
zycji na niej również przedstawiono odmiennego kształtu wazę. Prawy górny róg kompo-
zycji dopełnia pilaster ściany pomieszczenia. Dolna część ściany znajdującej się za
postaciami ma odcień ceglano-bordowy, oddzielony od górnej zielono-szarej dwoma de-
koracyjnymi pasami: białym i złotym. Na podłodze leży zielony dywan z orientalnym
deseniem w romby.
Kim byli mężczyźni przedstawieni na obrazie? Jednym z nich był zamawiający portret
Sir William ze szkockiego rodu Drummond of Logie-Almond z Perth7. Urodzony ok. 1770
r. był wybitnym uczonym, bystrym filozofem, utalentowanym pisarzem oraz politykiem
i dyplomatą8. Biografie podają pierwszy historyczny zapis dotyczącyjego osobyjako absol-
wenta Christ Church w Oxfordzie 24 stycznia 1788 r.9 Swoją pierwszą książkę pt. A Review
of the Governments of Sparta and Athens" wydał w Londynie w 1794 r. Rok później zasia-
dał w Parlamencie z ramienia torysów, reprezentując okręg wyborczy St. Mawes w Kornwa-
lii. Podczas obrad parlamentu w 1796 i 1802 r. reprezentował miasto Lostwithiel
(Kornwalia). W 1801 r. został wysłany jako specjalny poseł i minister pełnomocny na dwór
w Neapolu. W roku następnym został ambasadorem przy Porcie Otomańskiej, gdzie został
uhonorowany Orderem Półksiężyca. Admirał Horacy Nelson narzekał nań: I do not know
Mr. Drummond, but I am told he is not likely to make the Porte understand the intended
również w Paryżu. Por. także: Jacques & Franęois TAJAN, Tableaux anciens: [vente Paris, Hótel Drouot, salle 9, le 29
mars 2001], Paris 2001, pozycja 156, s. 53. Co ciekawe, GASSIER w cytowanej powyżej publikacji z 1983 r. pisze
o tym portrecie, iż jego miejsce przechowywania jest nieznane.
6 GASSIER, op. cit., s. 296. List Roberta do matki z dnia 24 marca 1821 r.: Jefais dans ce moment-ci trois portraits sur
le meme tableau, Lord Drummond, ambassadeur anglais a Naples, un chambellan du roi des Pays-Bas et un comte
polonais; je suis dans les grandeurs jusqu'au col [podkr. -J.GJ
7 The Spottiswoode miscellany: A collection of original papers and tracts, illustrative cheifely of the civil and ecclesias-
tical history of Scotland, 2, 1845, s. 429.
8 The Encyclopaedia Britannica, or Dictionary of Arts, Sciences, and General Literature, wyd. Adam & Charles
BLACK, Edinburgh 1842, wyd. 7, t. 8, s. 214-216.
9 Lloyd C. SANDERS, "Drummond sir William", [w:] Dictionary of National Biography, wyd. Leslie STEPHEN, New
York-London 1888, t. 16, s. 51.
10 William DRUMMOND, A Review of the Governments of Sparta and Athens, London 1794.
Justyna Galińska
Kompozycję obrazu malarz określił mianem „trzech portretów w jednym obrazie"6.
Płótno przestawia trzech mężczyzn we wnętrzu. Jeden z nich siedzi pośrodku na drewnia-
nym fotelu z wolutowymi podłokietnikami. Mężczyzna w prawej dłoni trzyma kartki pa-
pieru, lewą zaś wskazuje właśnie na owe dokumenty, patrząc przy tym do góry na drugiego
mężczyznę, stojącego przy stoliku nakrytym wschodnią tkaniną, znajdującym się w lewej
części kompozycji. Na stoliku zgromadzone są liczne przedmioty: granatowy podłużny
futerał lub pudełko, gruba księga w czerwonej obwolucie, rulon papieru zwisający z lewej
strony oraz dwie wstęgi z przypiętymi doń orderami - jedna czerwona z krzyżem, druga
oranżowa z orderem w kształcie promienistej gwiazdy. Tuż za drugim mężczyzną stoi
zwrócony profilem trzeci, trochę nieobecny, jakby nie uczestniczył w przebiegającej po-
między pierwszą dwójką rozmowie. Na ścianie prostopadłej do stolika widoczny jest frag-
ment obrazu w złotej ramie. Umeblowanie wnętrza dopełnia puf z prawej strony
kompozycji, również z zarzuconą nań tkaniną o wschodnich wzorach i dwoma otwartymi
pudełkami z gwiazdami orderowymi. Za plecami przedstawionych postaci, po prawej stro-
nie, widać fragment kominka z białą obudową dekorowaną ornamentami kandelabrowy-
mi w pionie oraz festonem w belce poziomej. Na kominku znajdują się liczne drobiazgi,
m.in. waza i kieliszek. Po lewej stronie kominka znajduje się fragment szarej kolumny na
której stoi waza. Taka sama kolumna jest widoczna symetrycznie w lewym rogu kompo-
zycji na niej również przedstawiono odmiennego kształtu wazę. Prawy górny róg kompo-
zycji dopełnia pilaster ściany pomieszczenia. Dolna część ściany znajdującej się za
postaciami ma odcień ceglano-bordowy, oddzielony od górnej zielono-szarej dwoma de-
koracyjnymi pasami: białym i złotym. Na podłodze leży zielony dywan z orientalnym
deseniem w romby.
Kim byli mężczyźni przedstawieni na obrazie? Jednym z nich był zamawiający portret
Sir William ze szkockiego rodu Drummond of Logie-Almond z Perth7. Urodzony ok. 1770
r. był wybitnym uczonym, bystrym filozofem, utalentowanym pisarzem oraz politykiem
i dyplomatą8. Biografie podają pierwszy historyczny zapis dotyczącyjego osobyjako absol-
wenta Christ Church w Oxfordzie 24 stycznia 1788 r.9 Swoją pierwszą książkę pt. A Review
of the Governments of Sparta and Athens" wydał w Londynie w 1794 r. Rok później zasia-
dał w Parlamencie z ramienia torysów, reprezentując okręg wyborczy St. Mawes w Kornwa-
lii. Podczas obrad parlamentu w 1796 i 1802 r. reprezentował miasto Lostwithiel
(Kornwalia). W 1801 r. został wysłany jako specjalny poseł i minister pełnomocny na dwór
w Neapolu. W roku następnym został ambasadorem przy Porcie Otomańskiej, gdzie został
uhonorowany Orderem Półksiężyca. Admirał Horacy Nelson narzekał nań: I do not know
Mr. Drummond, but I am told he is not likely to make the Porte understand the intended
również w Paryżu. Por. także: Jacques & Franęois TAJAN, Tableaux anciens: [vente Paris, Hótel Drouot, salle 9, le 29
mars 2001], Paris 2001, pozycja 156, s. 53. Co ciekawe, GASSIER w cytowanej powyżej publikacji z 1983 r. pisze
o tym portrecie, iż jego miejsce przechowywania jest nieznane.
6 GASSIER, op. cit., s. 296. List Roberta do matki z dnia 24 marca 1821 r.: Jefais dans ce moment-ci trois portraits sur
le meme tableau, Lord Drummond, ambassadeur anglais a Naples, un chambellan du roi des Pays-Bas et un comte
polonais; je suis dans les grandeurs jusqu'au col [podkr. -J.GJ
7 The Spottiswoode miscellany: A collection of original papers and tracts, illustrative cheifely of the civil and ecclesias-
tical history of Scotland, 2, 1845, s. 429.
8 The Encyclopaedia Britannica, or Dictionary of Arts, Sciences, and General Literature, wyd. Adam & Charles
BLACK, Edinburgh 1842, wyd. 7, t. 8, s. 214-216.
9 Lloyd C. SANDERS, "Drummond sir William", [w:] Dictionary of National Biography, wyd. Leslie STEPHEN, New
York-London 1888, t. 16, s. 51.
10 William DRUMMOND, A Review of the Governments of Sparta and Athens, London 1794.