DOI issue:
Nr. 3
DOI article:[Inhaltsverzeichnis]
DOI chapter:Artykuły
DOI article:Oczko, Piotr: Obraz i tekst: Południowoniderlandzka deska przykazań (tiengebodenbord) z ko¬ścioła ¬św$dJakuba Starszego w Szczaworyżu
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0437
Obraz i tekst
427
*& Morf,
^bfii &rt
taffityid
:^w fo^^mk bXMwra^^
21. Anonim, Deska przykazań, XV11 w., Pieterskerk, Lejda. Archiwum Prospera de Jonga
Tiengebodenborden występowały w wielu wariantach, umieszczane były w ramach lub
ozdobnych kartuszach (il. 20-21), często z dodatkową inskrypcją-napomnieniem, np.
„Godt sprack alle dese Woorden" („A Pan mówił wszystkie te słowa...", Wj 20, 1).
W kościele św. Jana w Goudzie w 1573 r. tekst Dekalogu zapisano nawet na dwóch ka-
miennych półkolumnach nawy świątyni, celowo nawiązując w ten sposób do kształtu
zwojów Tory44. Siedemnastowiecznych tiengebodenborden zachowało się w holender-
skich świątyniach kilkaset, przy czym, po ok. 1630 r. przeważająca większość z nich wy-
konywana była z marmuru, w którym ryto, a następnie złocono tekst przykazań.
Nieomal wszystkie XVII-wieczne tiengebodenborden zawierają wyłącznie sam tekst
Dekalogu i nie znajdziemy na nich postaci Mojżesza. Wyjątki są nieliczne, na przykład
ogromna drewniana deska przykazań z Martinuskerk w Rijswijk w Geldrii, umieszczona
wysoko nad kazalnicą, datowana na 1658 r. (artysta umieścił na niej zarówno Mojżesza,
jak i Aarona; il. 12) czy datowany na ok. 1600-1625 zabytek z utrechckiego Catharijne-
convent (il. 9). Deska przykazań z Kampen (il. 10), odbiegająca pod względem rozmiaru
i ikonografii od pozostałych wyobrażeń zawierających postać Mojżesza, a datowana ama-
torsko na ok. 1600 r., także może być, jak sądzę, dziełem późniejszym.
Niderlandzkie tiengebodenborden z przełomu XVI i XVII w. nie doczekały się do tej
pory uwagi historyków sztuki, nie były też nigdy porównywane, analizowane i badane.
44 MOCHIZUKI, op. cit., s. 262, 264.
427
*& Morf,
^bfii &rt
taffityid
:^w fo^^mk bXMwra^^
21. Anonim, Deska przykazań, XV11 w., Pieterskerk, Lejda. Archiwum Prospera de Jonga
Tiengebodenborden występowały w wielu wariantach, umieszczane były w ramach lub
ozdobnych kartuszach (il. 20-21), często z dodatkową inskrypcją-napomnieniem, np.
„Godt sprack alle dese Woorden" („A Pan mówił wszystkie te słowa...", Wj 20, 1).
W kościele św. Jana w Goudzie w 1573 r. tekst Dekalogu zapisano nawet na dwóch ka-
miennych półkolumnach nawy świątyni, celowo nawiązując w ten sposób do kształtu
zwojów Tory44. Siedemnastowiecznych tiengebodenborden zachowało się w holender-
skich świątyniach kilkaset, przy czym, po ok. 1630 r. przeważająca większość z nich wy-
konywana była z marmuru, w którym ryto, a następnie złocono tekst przykazań.
Nieomal wszystkie XVII-wieczne tiengebodenborden zawierają wyłącznie sam tekst
Dekalogu i nie znajdziemy na nich postaci Mojżesza. Wyjątki są nieliczne, na przykład
ogromna drewniana deska przykazań z Martinuskerk w Rijswijk w Geldrii, umieszczona
wysoko nad kazalnicą, datowana na 1658 r. (artysta umieścił na niej zarówno Mojżesza,
jak i Aarona; il. 12) czy datowany na ok. 1600-1625 zabytek z utrechckiego Catharijne-
convent (il. 9). Deska przykazań z Kampen (il. 10), odbiegająca pod względem rozmiaru
i ikonografii od pozostałych wyobrażeń zawierających postać Mojżesza, a datowana ama-
torsko na ok. 1600 r., także może być, jak sądzę, dziełem późniejszym.
Niderlandzkie tiengebodenborden z przełomu XVI i XVII w. nie doczekały się do tej
pory uwagi historyków sztuki, nie były też nigdy porównywane, analizowane i badane.
44 MOCHIZUKI, op. cit., s. 262, 264.