Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (78.2016)

494

Dorota Matyaszczyk

20-21. Z lewej portret opata
Trebnica wiszący
w kapitularzu,
(fot Janusz Pałubicki),
zprawej prorok Eliasz
w ołtarzu głównym, (fot.
Archiwum Prolithos,
J. Kowalski)


Usytuowany po południowej stronie glorii prorok Eliasz44 opierając się na lewej ręce,
odwraca się i spogląda w dół (il. 21). Uważam, że nie jest to jedynie starotestamentowy
prorok, postać ta uosabia również zmarłego w opinii świętości w 1630 r. opata Adama
Trebnica. Gdy w 1667 r. przypadkowo stwierdzono, że jego ciało po 37 latach od zgonu
było nienaruszone, wystawiono je na widok publiczny, a dwa lata później trumnę ze zwło-
kami uroczyście przeniesiono do Kaplicy Mariackiej. Gdy Hacki został tytularnym opa-
tem Kołbacza, wystąpił w 1672 r. podczas obrad kapituły generalnej w Citeaux
o beatyfikację Trebnica. Po zakończeniu procedury beatyfikacji zaczęto w Oliwie rozwi-
jać kult świątobliwego opata od 14 sierpnia 1684 r., o czym świadczą spisywane cudowne
uzdrowienia dokonane za jego pośrednictwem45. Rzeźba jest podobna do portretu, który

44 Chiara de CAPOA, Stary Testament: postacie i epizody, Warszawa 2007, s. 310-314. Eliasz jest jedną z najczęściej
wspominanych postaci w Nowym Testamencie. Chrystus nazwał Jana Chrzciciela Eliaszem, który miał przyjść. Dla
współczesnych Chrystusowi Eliasz był tym, który ucieleśniał nadzieje mesjańskie, prorokiem przebywającym u Boga
i żyjącym już życiem Bożym. Dla chrześcijan stał się wzorem życia doskonałego, prekursorem życia pustelniczego.
Kojarzył się z Najświętszą Maryją Panną, pełną łaski, żyjącą życiem Bożym w swym pełnym skromności ukryciu. Za:
http://www.brewiarz.pl/czytelnia/swieci/07-20d.php3 - (dostęp z dnia 11 XI 2015).

45 M.in. jednym ze świadków był Jan Franciszek Hacki, rodzony brat Michała (IWICKI, Konwent oliwski..., s. 169-
177).