DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Szablowska, Anna Agnieszka: Poza katalogiem: Udział polskich artystów z Francji w I Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki (1950)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0719
Poza katalogiem
705
3. Mela Muter, Kobieta brzemienna, lata 30. 4. Mela Muter, Macierzyństwo, lata 30. XX w.
XX w. Fot. Stefan Deptuszewski Fot. Stefan Deptuszewski
stężonej ekspresji, w swoisty sposób dekoracyjny (il. 2). Dalekie od ideału, kanciaste,
niemal geometryczne ciało młodej Kobiety brzemiennej, o zmęczonej, smutnej twarzy
zaskakuje pięknem i czysto ludzką harmonią (il. 3). Z czułością i umiejętnością budowa-
nia klimatu intymności przedstawiona została również scena Macierzyństwa - często po-
dejmowany przez artystkę temat (il. 4). Pejzaż z Avignonu powstał prawdopodobnie
w latach 40. Malarka przetrwała w tym mieście wojnę, a potem zostawiła sobie niewielkie
lokum, do którego chętnie wracała. Często rejestrowała po prostu widok z okna, który
najprawdopodobniej widzimy na płótnie. Ukazała wyjątkowy charakter tego miejsca,
z piętrzącą się w oddali starą zabudową Avignonu, prześwietloną prowansalskim słońcem
(il. 5). Po wojnie malarka aktywnie działała na rzecz pokoju. Była jedną z założycielek
stowarzyszenia dla ochrony granicy polskiej na Odrze i Nysie. Należała do Komitetu Ho-
norowego Republikańskiego Stowarzyszenia Kombatantów i Ofiar Wojny (ARAC), pod-
pisała również antywojenny apel kobiet malarek i rzeźbiarek Francji. Z czasem zaczęła jej
doskwierać samotność i niedostatek. Wiele obrazów uratował Bolesław Nawrocki - syn
zaprzyjaźnionego z artystką malarza i twórca pokaźnej kolekcji jej prac26.
W cieniu błyskotliwej kariery Meli Muter rozwijała się twórczość mniej znanych arty-
stek: Stefanii Ordyńskiej-Morawskiej (1882-1968)27 i Ireny Hassenberg-Rćno (1884-
1965)28, które przysłały na OWP po jednym płótnie. Obie znalazły się w Paryżu przed
26 Kolekcja Bolesława i Liny Nawrockich. Mela Muter (Maria Melania Mutermilch), kat. wyst., Muzeum Narodowe
w Warszawie, grudzień 1994 - luty 1995, Warszawa 1994, s. 14.
27 Rodowe nazwisko artystki brzmi Stadnik (w publikacjach podawane błędnie: Stanik).
28 Hanna BARTNICKA-GÓRSKA, „Hassenberg Irena", [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działają-
cych. Malarze, rzeźbiarze, graficy, Warszawa, 1979, t. III, s. 35; Anna WIERZBICKA, „Jak tu nie być feministą.
O zapomnianych malarkach polskich w Paryżu w latach 1900-1914",Archiwum emigracji. Studia - szkice - dokumenty,
2012, z. 1-2, s. 60.
705
3. Mela Muter, Kobieta brzemienna, lata 30. 4. Mela Muter, Macierzyństwo, lata 30. XX w.
XX w. Fot. Stefan Deptuszewski Fot. Stefan Deptuszewski
stężonej ekspresji, w swoisty sposób dekoracyjny (il. 2). Dalekie od ideału, kanciaste,
niemal geometryczne ciało młodej Kobiety brzemiennej, o zmęczonej, smutnej twarzy
zaskakuje pięknem i czysto ludzką harmonią (il. 3). Z czułością i umiejętnością budowa-
nia klimatu intymności przedstawiona została również scena Macierzyństwa - często po-
dejmowany przez artystkę temat (il. 4). Pejzaż z Avignonu powstał prawdopodobnie
w latach 40. Malarka przetrwała w tym mieście wojnę, a potem zostawiła sobie niewielkie
lokum, do którego chętnie wracała. Często rejestrowała po prostu widok z okna, który
najprawdopodobniej widzimy na płótnie. Ukazała wyjątkowy charakter tego miejsca,
z piętrzącą się w oddali starą zabudową Avignonu, prześwietloną prowansalskim słońcem
(il. 5). Po wojnie malarka aktywnie działała na rzecz pokoju. Była jedną z założycielek
stowarzyszenia dla ochrony granicy polskiej na Odrze i Nysie. Należała do Komitetu Ho-
norowego Republikańskiego Stowarzyszenia Kombatantów i Ofiar Wojny (ARAC), pod-
pisała również antywojenny apel kobiet malarek i rzeźbiarek Francji. Z czasem zaczęła jej
doskwierać samotność i niedostatek. Wiele obrazów uratował Bolesław Nawrocki - syn
zaprzyjaźnionego z artystką malarza i twórca pokaźnej kolekcji jej prac26.
W cieniu błyskotliwej kariery Meli Muter rozwijała się twórczość mniej znanych arty-
stek: Stefanii Ordyńskiej-Morawskiej (1882-1968)27 i Ireny Hassenberg-Rćno (1884-
1965)28, które przysłały na OWP po jednym płótnie. Obie znalazły się w Paryżu przed
26 Kolekcja Bolesława i Liny Nawrockich. Mela Muter (Maria Melania Mutermilch), kat. wyst., Muzeum Narodowe
w Warszawie, grudzień 1994 - luty 1995, Warszawa 1994, s. 14.
27 Rodowe nazwisko artystki brzmi Stadnik (w publikacjach podawane błędnie: Stanik).
28 Hanna BARTNICKA-GÓRSKA, „Hassenberg Irena", [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działają-
cych. Malarze, rzeźbiarze, graficy, Warszawa, 1979, t. III, s. 35; Anna WIERZBICKA, „Jak tu nie być feministą.
O zapomnianych malarkach polskich w Paryżu w latach 1900-1914",Archiwum emigracji. Studia - szkice - dokumenty,
2012, z. 1-2, s. 60.