DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Kostrzyńska-Miłosz, Anna: Meble w polskich wnętrzach reprezentacyjnych lat 50. XX wieku: Urząd Rady Ministrów w Warszawie*
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0743
729
ANNA KOSTRZYŃSKA-MIŁOSZ
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Meble w polskich wnętrzach reprezentacyjnych
lat 50. XX wieku.
*
Urząd Rady Ministrów w Warszawie
Lata 50. XX w. to okres w historii polskich wnętrz reprezentacyjnych interesujący
i specyficzny. Zniszczenia wojenne zmusiły do zaprojektowania nowych siedzib
organów centralnych, a także innych instytucji służących nowej, komunistycznej
władzy. Jednakże zadania tego mogli się podjąć właściwie tylko architekci i projektanci
o przedwojennym wykształceniu i doświadczeniu. Znaleźli się oni w dziwnej sytuacji: od
twórców znanych z wielu oficjalnych realizacji wnętrzarskich czy meblarskich powsta-
łych dla władz „Polski sanacyjnej" oczekiwano bowiem stworzenia form artystycznych
reprezentatywnych dla nowej władzy rządzącej „Polską ludową". Przykładem bardzo do-
brze ilustrującym rozwiązanie zaistniałego dylematu jest wyposażenie wnętrz Kancelarii
Urzędu Rady Ministrów w Warszawie.
Budynek URMU znajdujący się w Al. Ujazdowskich 1/3 zbudowano w 1903 r. według
projektu Wiktora Junoszy-Piotrowskiego pod nadzorem inż. Henryka Juliana Gaya1. Prze-
znaczony był na koszary dla Korpusu Kadetów im. Aleksandra Suworowa. Po wybuchu
pierwszej wojny światowej umieszczono w nim szpital wojskowy, a w roku 1918 przywró-
cono funkcję koszarową. Po przewrocie majowym w 1926 r. gmach wyremontowano z prze-
znaczeniem na siedzibę Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych oraz Centralnej Biblioteki
Wojskowej. Działania wojenne we wrześniu 1939 r. zniszczyły budynek w 65%, zniszczeń
dopełniło powstanie warszawskie, ocalało jedynie boczne północne skrzydło2.
W grudniu 1946 r. zapadła decyzja o odbudowie gmachu. Prowadzący ją Stanisław
Odyniec-Dobrowolski zachował charakter elewacji frontowej gmachu, przebudowano je-
dynie ryzalit wejściowy (proj. Franciszek Krzywda-Polkowski). Architekt wysunął go
w kierunku al. Ujazdowskich ok. 2 m, akcentując wejście do budynku3. Dzięki nadbudowie
dwóch metrów wysokości frontu stworzono trzy z poprzednich dwóch kondygnacji. Roz-
kład wnętrz zaplanowano od nowa, uwzględniając nową funkcję gmachu. Jak podawało
* Serdecznie dziękuję Agnieszce Kasprzak-Miler i Julii Dzienisiewicz za pomoc w udostępnieniu obiektów.
1 Waldemar KOMOROWSKI, Historia wnętrz reprezentacyjnych Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie,
Kraków 2003, maszynopis częściowo zachowany w Archiwum CUW (strona tytułowa i 11 kartek opracowania zawie-
rających historię budynku oraz wypisy z prasy); Marta LEŚNIAKOWSKA, Architektura w Warszawie, Warszawa 2000,
s. 118.
2 S. I., „Gmach Rady Państwa", Stolica, 1949, nr 8, s. 7.
3 W części frontowej ryzalitu miał być wykonany fresk zaprojektowany przez Bohdana Urbanowicza; ibid., s. 7.
ANNA KOSTRZYŃSKA-MIŁOSZ
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Meble w polskich wnętrzach reprezentacyjnych
lat 50. XX wieku.
*
Urząd Rady Ministrów w Warszawie
Lata 50. XX w. to okres w historii polskich wnętrz reprezentacyjnych interesujący
i specyficzny. Zniszczenia wojenne zmusiły do zaprojektowania nowych siedzib
organów centralnych, a także innych instytucji służących nowej, komunistycznej
władzy. Jednakże zadania tego mogli się podjąć właściwie tylko architekci i projektanci
o przedwojennym wykształceniu i doświadczeniu. Znaleźli się oni w dziwnej sytuacji: od
twórców znanych z wielu oficjalnych realizacji wnętrzarskich czy meblarskich powsta-
łych dla władz „Polski sanacyjnej" oczekiwano bowiem stworzenia form artystycznych
reprezentatywnych dla nowej władzy rządzącej „Polską ludową". Przykładem bardzo do-
brze ilustrującym rozwiązanie zaistniałego dylematu jest wyposażenie wnętrz Kancelarii
Urzędu Rady Ministrów w Warszawie.
Budynek URMU znajdujący się w Al. Ujazdowskich 1/3 zbudowano w 1903 r. według
projektu Wiktora Junoszy-Piotrowskiego pod nadzorem inż. Henryka Juliana Gaya1. Prze-
znaczony był na koszary dla Korpusu Kadetów im. Aleksandra Suworowa. Po wybuchu
pierwszej wojny światowej umieszczono w nim szpital wojskowy, a w roku 1918 przywró-
cono funkcję koszarową. Po przewrocie majowym w 1926 r. gmach wyremontowano z prze-
znaczeniem na siedzibę Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych oraz Centralnej Biblioteki
Wojskowej. Działania wojenne we wrześniu 1939 r. zniszczyły budynek w 65%, zniszczeń
dopełniło powstanie warszawskie, ocalało jedynie boczne północne skrzydło2.
W grudniu 1946 r. zapadła decyzja o odbudowie gmachu. Prowadzący ją Stanisław
Odyniec-Dobrowolski zachował charakter elewacji frontowej gmachu, przebudowano je-
dynie ryzalit wejściowy (proj. Franciszek Krzywda-Polkowski). Architekt wysunął go
w kierunku al. Ujazdowskich ok. 2 m, akcentując wejście do budynku3. Dzięki nadbudowie
dwóch metrów wysokości frontu stworzono trzy z poprzednich dwóch kondygnacji. Roz-
kład wnętrz zaplanowano od nowa, uwzględniając nową funkcję gmachu. Jak podawało
* Serdecznie dziękuję Agnieszce Kasprzak-Miler i Julii Dzienisiewicz za pomoc w udostępnieniu obiektów.
1 Waldemar KOMOROWSKI, Historia wnętrz reprezentacyjnych Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie,
Kraków 2003, maszynopis częściowo zachowany w Archiwum CUW (strona tytułowa i 11 kartek opracowania zawie-
rających historię budynku oraz wypisy z prasy); Marta LEŚNIAKOWSKA, Architektura w Warszawie, Warszawa 2000,
s. 118.
2 S. I., „Gmach Rady Państwa", Stolica, 1949, nr 8, s. 7.
3 W części frontowej ryzalitu miał być wykonany fresk zaprojektowany przez Bohdana Urbanowicza; ibid., s. 7.