DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Błotnicka-Mazur, Elżbieta: Davida Smitha rzeźbiarska inskrypcja przestrzeni
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0776
762
Elżbieta Błotnicka-Mazur
2. David Smith, Aerial Construction, 1936, Hirshhorn Museum and Sculpture Garden Collection,
Washington D.C. Repr. wg Rosalind E. Krauss, Terminal Iron Works. The Sculpture of David
Smith, Cambridge-Massachusetts-London 1971, s. 16
interesująca przygoda z rzeźbą. Rosalind Krauss zwróciła uwagę, że on sam w kolejnych
wspomnieniach i charakterystykach swej drogi do rzeźby w metalu, znacząco ją skracał
i upraszczał, „prostował zakręty", kreując swój artystyczny mit34. W rzeczywistości spój-
ny język rzeźbiarskich form całego oeuvre Smitha, przede wszystkim przejście od nie-
wielkich struktur do wielkoformatowych metalowych kompozycji umieszczanych
w otwartej przestrzeni, powstawał przez lata, aż do jego niespodziewanej śmierci w 1965 r.
Spośród różnorodnej problematyki metalowych konstrukcji amerykańskiego „spawacza"
warto zwrócić szczególną uwagę na kilka jej aspektów.
Istotną kwestią jest struktura prac. Już w pierwszych trójwymiarowych kompozycjach
Smith odrzucił ideę konstruowania rzeźby wokół centralnego rdzenia, uwalniając tym sa-
mym swoje dzieła od formalnego konserwatyzmu35. Porównując Wire Construction Pi-
cassa (1928-1929), wykonanąjako model pomnika Guillaume'a Apollinaire'a36, i Aerial
Construction Smitha z 1936 r. (il. 2)37, oprócz oczywistych podobieństw obu ażurowych
geometrycznych kompozycji, Krauss zauważa zasadniczą, strukturalną różnicę między
nimi. Konstrukcja Picassa jest przejrzysta (il. 3). W układzie geometrycznej siatki można
odczytać stojącą figurę ludzką38, utworzoną przez ruch trójkątów w przestrzeni, co nawią-
zuje do teoretycznych rozważań braci Pevsnera i Gabo39. U Smitha zaś taki porządek nie
34 Ead., Terminal Iron Works. The Sculpture of David Smith, Cambridge-Massachusetts-London 1971, s. 10.
35 Ibid., s. 16.
36 Żelazo, 50x40,8x18,5 cm, Musee Picasso, Paryż.
37 Malowane żelazo, 23,5x78,4x29 cm, Hirshhorn Museum and Sculpture Garden Collection, Washington D.C.
38 Odczytywana jako postać woźnicy trzymającego lejce wyimaginowanego konia ma być według Krauss parodią an-
tycznego Woźnicy z Delf w formie prostego ludzika (zob. KRAUSS, Passages..., s. 134).
39 Por. Antoine PEVSNER, Nahum GABO, „Manifest realistyczny" (1920), tłum. Andrzej Jakimowicz, [w:] Artyści
o sztuce. Od van Gogha do Picassa, oprac. Elżbieta GRABSKA, Hanna MORAWSKA, Warszawa 1963, s. 370-371.
Elżbieta Błotnicka-Mazur
2. David Smith, Aerial Construction, 1936, Hirshhorn Museum and Sculpture Garden Collection,
Washington D.C. Repr. wg Rosalind E. Krauss, Terminal Iron Works. The Sculpture of David
Smith, Cambridge-Massachusetts-London 1971, s. 16
interesująca przygoda z rzeźbą. Rosalind Krauss zwróciła uwagę, że on sam w kolejnych
wspomnieniach i charakterystykach swej drogi do rzeźby w metalu, znacząco ją skracał
i upraszczał, „prostował zakręty", kreując swój artystyczny mit34. W rzeczywistości spój-
ny język rzeźbiarskich form całego oeuvre Smitha, przede wszystkim przejście od nie-
wielkich struktur do wielkoformatowych metalowych kompozycji umieszczanych
w otwartej przestrzeni, powstawał przez lata, aż do jego niespodziewanej śmierci w 1965 r.
Spośród różnorodnej problematyki metalowych konstrukcji amerykańskiego „spawacza"
warto zwrócić szczególną uwagę na kilka jej aspektów.
Istotną kwestią jest struktura prac. Już w pierwszych trójwymiarowych kompozycjach
Smith odrzucił ideę konstruowania rzeźby wokół centralnego rdzenia, uwalniając tym sa-
mym swoje dzieła od formalnego konserwatyzmu35. Porównując Wire Construction Pi-
cassa (1928-1929), wykonanąjako model pomnika Guillaume'a Apollinaire'a36, i Aerial
Construction Smitha z 1936 r. (il. 2)37, oprócz oczywistych podobieństw obu ażurowych
geometrycznych kompozycji, Krauss zauważa zasadniczą, strukturalną różnicę między
nimi. Konstrukcja Picassa jest przejrzysta (il. 3). W układzie geometrycznej siatki można
odczytać stojącą figurę ludzką38, utworzoną przez ruch trójkątów w przestrzeni, co nawią-
zuje do teoretycznych rozważań braci Pevsnera i Gabo39. U Smitha zaś taki porządek nie
34 Ead., Terminal Iron Works. The Sculpture of David Smith, Cambridge-Massachusetts-London 1971, s. 10.
35 Ibid., s. 16.
36 Żelazo, 50x40,8x18,5 cm, Musee Picasso, Paryż.
37 Malowane żelazo, 23,5x78,4x29 cm, Hirshhorn Museum and Sculpture Garden Collection, Washington D.C.
38 Odczytywana jako postać woźnicy trzymającego lejce wyimaginowanego konia ma być według Krauss parodią an-
tycznego Woźnicy z Delf w formie prostego ludzika (zob. KRAUSS, Passages..., s. 134).
39 Por. Antoine PEVSNER, Nahum GABO, „Manifest realistyczny" (1920), tłum. Andrzej Jakimowicz, [w:] Artyści
o sztuce. Od van Gogha do Picassa, oprac. Elżbieta GRABSKA, Hanna MORAWSKA, Warszawa 1963, s. 370-371.