708

Anna Agnieszka Szabłowska


7. Irena Hassenberg-Reno, Praca białych niewolników w Brzezince, po 1945. Fot. Stefan
Deptuszewski

i martyrologicznych. Obraz Praca białych niewolników w Brzezince wystawiony na
I OWP odzwierciedla przeżycia artystki jako więźniarki Oświęcimia. Ujmuje teren obozu
z lotu ptaka. Z tej perspektywy rytmicznie piętrzące się baraki, betonowe słupy kolcza-
stych ogrodzeń, stłoczona ludzka fala kolejnego transportu i dymy krematoriów w tle,
wywołują przejmujące wrażenie wielkiej fabryki śmierci (il. 7).
Trzymając się porządku chronologicznego, wyznaczonego datami debiutów w Paryżu,
przechodzimy do artystów, którzy zaczynali karierę po pierwszej wojnie światowej. Zna-
lazła się wśród nich malarka, o której mamy niestety bardzo mało informacji. Urodzona
w 1902 r. w Opocznie Glika Milbauer przebywała we Francji od roku 1920, a po 1950
wyjechała do Izraela36. Malowała przede wszystkim pejzaże, sygnując je GLIKA37. Na
I OWP przysłała dwa obrazy: Szwaczki i Pejzaż z Ceret. Obie prace, niewielkie formata-
mi, prezentują znamienną dla ekspresyjnego nurtu Ecole de Paris wrażliwość na jakości
kolorystyczne i fakturalne. Uproszczone formy budowane są przy pomocy dynamicznie
kładzionej plamy barwnej, akcentowanej mocnym konturem (il. 8-9)
W 1923 r. przyjechał do Paryża pochodzący ze Lwowa Alfred Aberdam (1894-1963) -
kolejna wybitna indywidualność omawianego kręgu38. Pierwsze malarskie kroki stawiał
w Moskwie, gdzie zetknął się z awangardą. W latach 1913-1914 studiował w Monachium,
a następnie w krakowskiej ASP i berlińskiej pracowni Aleksandra Archipenki. Reprezentował
tendencje nowoczesne i indywidualny styl, co zostało szybko zauważone przez krytyków,

36 http://www.imj.org.il/artcenter/newsite/en/?artist=Milbauer,%20Glika&list=M

37 BARTNICKA-GÓRSKA, SZCZEPIŃSKA-TRAMER, op. cit., s. 308.

38 Ibid., s. 289; Hanna BARTNICKA-GÓRSKA, „Aberdam Alfred", [w:] Uzupełnienia i sprostowania do t. I Słownika
artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, Warszawa 1971, t. I, s. 3; Wanda M.
RUDZIŃSKA, „Alfred Aberdam", [w:] POLLAKÓWNA, op. cit., s. 337.