DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16955#0043
VVESALIA INFERIOR-
ES ALI A ,vrbs Ducatus Cliucnfis elegans, munita, «Scpopulofa, aquis, propngnKtt»
lis,& Valido murorum ambitu adeo inftru&a,magnos vt fpiritus incolis gignat,(itu
ad negotiationem oportuno excellit,vnde magnis & opcrofisxdificijs, opum afflu-
entia, mercatura celebri ,ca,tcrisque fortunae bonis,noftra memoria,mirandum in
modum exercuit, felicior , fi non tam varijs peregrinarum religionum opinioni*
bus diffedaforet. Ad alterius fuperioris differentiam, quae in finillro Rheni latere,
cum vicina BopordiaTrcuirenli Archipraefuli paret.VVefaliaeftdida inferior.Ex
prcrcrfluenteLippiafluuio,commoditates haud poenitendas percipit,qui finiftrum
eius latus alluens, ftatim Rheno confociatur. NonlongehincTeutoburgum, vbi
Cxfar cum Germanis conflixit,hodie Deufburch vocari putamus,multum vctufta-
tis pr£ fe ferens^habet etiamnum fyluam ingentem, qu^ feiuitate nomen feruat, quemadmodum olimTeu
toburgenfis fal tus, non longe a Rheno fuifle deferibitur,vbi Arminius Germanorum Dux Lentulum Var-
rum,cum duabus legionibus interfecit,fignaque Romana fub terram defodit,quam rem Tacitus longepro
fequitur.
Sed Cliuicam hanc V Vcfaliam, Cliuorum Comites,nunc Duces,vtputa,ditionis fu$ vrbem,Varijs,diuer-
fo tempore, ornamentis,animis heroicis exornarunt.
Eberhardus Comes Cliuie,& Teifterbantic nonus,(hic etiam Teiftcrbantix Comitatus, ad Cliuenfes per-
tinebat,cuius termini erant totum id,quicquid inter Mofam,VVahalam, atque Rhenum fitum eft,vbi ho-
die infigniafunt Dominia) Comes Prouincix , pius<5ciuftusprinceps, vxorem habuit Beatriccm Bauaria*
Regis filiam,Collegia fundauit in VViffel Sc Noucfij, vbi hoc monumenti loco habetur. Anno incarnatio-
nis dominicx D.CCXX V.Eberhardus Comes,& Berta vxorfua,nobilis matrona de ftirpe Caroli Magni, &
Luthardus Comes,Berengarius Epifcopus Tullenfis filij eorundem, conftituerunt duas congregationes Ec
elefiarum.vnamin VViffel,ordinis Canonicorum, & aliam in Nuffia,ordinis Canonicarum,fubGonthero
Epifcopo Colonienfi,&c.
Sub Arnoldo Il.dccimo feptimo Comite Cliuix,Godefridus & Otto Comites dc Kappenbcrch,& Mona
Rerium V Vefalienfc virginum extra muros,vbi fe Lippia i n Rhenum exonerat.
Theodoricus o&auus, Cliuix Comes vigefimus quartus, Rudolpho HabfburgenfiImperatorimilitauic
contraImperijhoftes, cui Cxfarcum vxorc, dotem dedit VVefaliam vrbem,& caftrumcum prxfc&ura
Ringenberg,& villis adiacentibus.
Theodoricus nonus, Comes Cliuix xxv. a Rudolpho Hablburgenfi Cxfare Imperij Vicarius conftitutus
fuper Dauentriam & Nouiomagum.a quo etiam Duifburgum & Craneburgum impetrauit,vxorem habuit
Margaretham, filiam Albcrtilmperatoris , & Auftrix Ducis, cum qua dynaftiam in V Vefaliam,& Ringel-
bergam accepit.Is conuentum patrum Prxdicatorum V Vefalix fundauit.
Adolphus Dux Cliuix I.inueftitus a Sigifmundo Imperatore in Concilio Conftantienfi , Monafterium
Carthufianorum fundauitiuxta VVefaliam. De Graue Anno 1417. concedens illis plurima priuilegia, prx-
fertim immunitatem in telonijs. Addit chronicon manu feriptum. Idem Adolphus xdificauit DCtt j£)of Jit
Nobilitarunt VVefalienfem hanc patriam,viri excellenter dodi, hinc orti,inter quos ArnoldusillcVVe
falienfis,vtin mitiori,grxea, poetica, &hiftoricalitcratura (cuius prxclara monumenta extant) itainfubli-
mi Theologica facultate xque feliciter vcrfatus.Quod exegefis in Decalogum typis commiffa,accuratede
monflrat.Et alia multa elegantiffima opera,qux nondum funt edita,quorum plena fcriniapleriqjfe vidiffc
commemoranr.Itaquedum Cornelius ChryfopolitanusilluftresGermaniefcriptorescommcmorat.faba
Jam refert dc Homero vulgarem,qua Grammaticus quidam Deos infernales exoraffe dicitur, Homeri vt
anima tantifpcr rediret ad f upcros,doncc quxdam ab ca percundarctur,fed tandem ab ea euocata
hoctantum cum quxfiuiffe,Quonam loco effet natus,certant fiquidem feptem Grxcix vrbes
dc illius poetx patria.Tandem.iuftiorc inquit venia optari poffe arbitrarcr,vt Ar-
noidi VVelalienfis viri imeomparabilis anima numinis indulgentia,
tantifper nobis redderetur, vt de libris,quos moriens
reliquit, certiores nos faceret.
ES ALI A ,vrbs Ducatus Cliucnfis elegans, munita, «Scpopulofa, aquis, propngnKtt»
lis,& Valido murorum ambitu adeo inftru&a,magnos vt fpiritus incolis gignat,(itu
ad negotiationem oportuno excellit,vnde magnis & opcrofisxdificijs, opum afflu-
entia, mercatura celebri ,ca,tcrisque fortunae bonis,noftra memoria,mirandum in
modum exercuit, felicior , fi non tam varijs peregrinarum religionum opinioni*
bus diffedaforet. Ad alterius fuperioris differentiam, quae in finillro Rheni latere,
cum vicina BopordiaTrcuirenli Archipraefuli paret.VVefaliaeftdida inferior.Ex
prcrcrfluenteLippiafluuio,commoditates haud poenitendas percipit,qui finiftrum
eius latus alluens, ftatim Rheno confociatur. NonlongehincTeutoburgum, vbi
Cxfar cum Germanis conflixit,hodie Deufburch vocari putamus,multum vctufta-
tis pr£ fe ferens^habet etiamnum fyluam ingentem, qu^ feiuitate nomen feruat, quemadmodum olimTeu
toburgenfis fal tus, non longe a Rheno fuifle deferibitur,vbi Arminius Germanorum Dux Lentulum Var-
rum,cum duabus legionibus interfecit,fignaque Romana fub terram defodit,quam rem Tacitus longepro
fequitur.
Sed Cliuicam hanc V Vcfaliam, Cliuorum Comites,nunc Duces,vtputa,ditionis fu$ vrbem,Varijs,diuer-
fo tempore, ornamentis,animis heroicis exornarunt.
Eberhardus Comes Cliuie,& Teifterbantic nonus,(hic etiam Teiftcrbantix Comitatus, ad Cliuenfes per-
tinebat,cuius termini erant totum id,quicquid inter Mofam,VVahalam, atque Rhenum fitum eft,vbi ho-
die infigniafunt Dominia) Comes Prouincix , pius<5ciuftusprinceps, vxorem habuit Beatriccm Bauaria*
Regis filiam,Collegia fundauit in VViffel Sc Noucfij, vbi hoc monumenti loco habetur. Anno incarnatio-
nis dominicx D.CCXX V.Eberhardus Comes,& Berta vxorfua,nobilis matrona de ftirpe Caroli Magni, &
Luthardus Comes,Berengarius Epifcopus Tullenfis filij eorundem, conftituerunt duas congregationes Ec
elefiarum.vnamin VViffel,ordinis Canonicorum, & aliam in Nuffia,ordinis Canonicarum,fubGonthero
Epifcopo Colonienfi,&c.
Sub Arnoldo Il.dccimo feptimo Comite Cliuix,Godefridus & Otto Comites dc Kappenbcrch,& Mona
Rerium V Vefalienfc virginum extra muros,vbi fe Lippia i n Rhenum exonerat.
Theodoricus o&auus, Cliuix Comes vigefimus quartus, Rudolpho HabfburgenfiImperatorimilitauic
contraImperijhoftes, cui Cxfarcum vxorc, dotem dedit VVefaliam vrbem,& caftrumcum prxfc&ura
Ringenberg,& villis adiacentibus.
Theodoricus nonus, Comes Cliuix xxv. a Rudolpho Hablburgenfi Cxfare Imperij Vicarius conftitutus
fuper Dauentriam & Nouiomagum.a quo etiam Duifburgum & Craneburgum impetrauit,vxorem habuit
Margaretham, filiam Albcrtilmperatoris , & Auftrix Ducis, cum qua dynaftiam in V Vefaliam,& Ringel-
bergam accepit.Is conuentum patrum Prxdicatorum V Vefalix fundauit.
Adolphus Dux Cliuix I.inueftitus a Sigifmundo Imperatore in Concilio Conftantienfi , Monafterium
Carthufianorum fundauitiuxta VVefaliam. De Graue Anno 1417. concedens illis plurima priuilegia, prx-
fertim immunitatem in telonijs. Addit chronicon manu feriptum. Idem Adolphus xdificauit DCtt j£)of Jit
Nobilitarunt VVefalienfem hanc patriam,viri excellenter dodi, hinc orti,inter quos ArnoldusillcVVe
falienfis,vtin mitiori,grxea, poetica, &hiftoricalitcratura (cuius prxclara monumenta extant) itainfubli-
mi Theologica facultate xque feliciter vcrfatus.Quod exegefis in Decalogum typis commiffa,accuratede
monflrat.Et alia multa elegantiffima opera,qux nondum funt edita,quorum plena fcriniapleriqjfe vidiffc
commemoranr.Itaquedum Cornelius ChryfopolitanusilluftresGermaniefcriptorescommcmorat.faba
Jam refert dc Homero vulgarem,qua Grammaticus quidam Deos infernales exoraffe dicitur, Homeri vt
anima tantifpcr rediret ad f upcros,doncc quxdam ab ca percundarctur,fed tandem ab ea euocata
hoctantum cum quxfiuiffe,Quonam loco effet natus,certant fiquidem feptem Grxcix vrbes
dc illius poetx patria.Tandem.iuftiorc inquit venia optari poffe arbitrarcr,vt Ar-
noidi VVelalienfis viri imeomparabilis anima numinis indulgentia,
tantifper nobis redderetur, vt de libris,quos moriens
reliquit, certiores nos faceret.