DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16955#0112
Er vsia, primaria & mediterranea Etrufeotum Vrbs, Ptolemxo, Straboni, Plinio, tiuio, Tacito. Ap-
piano Alexandrino ,Procopio celebrata: quam Stephanus,vnam ex duodecim Tufcix principibus vr-
bibus nuncupat, vulgo Perugia. Primordium eius, in diuerfum auftores trahunt: Quidam, ^Perufio
Troiano. conditam,aiunt: Alij.UWeOtqUxFacijVberrividerureflefenrentia Sed,Leander,dillgen-
tiffimus rerum Italicarum perfcrutator:Ego,hcrcle, no video, prorfusjnquit, vbi legerint ifti Perufiam,
ilPerufio Troiano, velperfeo denominatam, quamobrem. niliauftoresalios proferant ,fideapudme
carebunt.Nonnulli,vtTrogus,ab Acheis.duce Vibio, conditam,dixere,quod etiam inferiprio marmo-
ris adhuc apud portam Martiam extans.probat huiufmodi. Vibia Colonia. Diuersc alij,Tirrhetios eius
auftores memorant, vt Appianus Alexandrinus,Sed Marius Podianus,in orarione,quam coram paulo
11 i.Pont. Max.cum Peruham accefliflet, Anno a C.N. M.n.xxx v. habuit, aliter ex Catone, Berofo Cal-
dxo Myrfilioq; Lesbio, acalijsauftoribus vrbis initia commemorat,cuius fententiam & verba,recenfemus in Indice.Sed nunc Peru-
finx'vrbis fitum examinemus,qui huiufmodi eft. Colli infidet Appennini, forma ftellari,maiore parte agri frugiferis., & amoenis af-
furgente collibus,vini nobilis,olei,ficuum,pomomm,aliorumq; optimorum fruauum,fertihbus,fubtervrbcm,ad Affifiam,item,ad
Tuder verfus,iuxtaTiberim,campiftcrnuntur iucundi,tritico,exteroque frumento copiofi.Natura loci vrbsmunita eft,nobilibusx-
dificiis chm priuatis ciuium, tum cultui diuino dicatis, nitens, itemque nobili, ac largo fonte, qui medium vrbis habet. Populus fre-
quens,ac animis, ingeni/ftjue fummis, nec minus ad literas, quam arma promptus, vnde vfitatum Italis prouerbium,Peruftnifuper-
bi &bonfoldati,& la melior fpada dei papa.Hinc.ob innatam Perufinis magnificentiam,Bartolus, in L. vt vim.ff deiuftitia & iurc,
num io.hunc in modum fcribit.Item nota,quod fipoteras fugere, & non fugis,dico. Quod fi tu es Perufinus,qui times verecudiam.
Dico, quod optime potes vfq; ad aftum occifionis perfiftere, quia eft magna offenfa, & eft verecundia. Sed.in illo qui non timet ve-
recundiam, Vt eft Florentinus,in quo non eft verecundia, Dico quod fi non fugit, (quod tarde euenit punitur. Quia vero, ob lingu-
larem aeris'fubtilitatem,ingenia,non Minerux tanrum,fed & Marti peridonea hxcciuitas proferr Hinc, varias, temporum fucceflu,
agitationes vrbs Perufina perpefla fuit.Eius initia,ducentefimo &fexagefimo,poft vniuerfalc diluuium anno,grauiffimiauftores at-
'tribuunt Aliquot deinde annis,Mons Solis ab ArmenisIanigenis.Gryphomjs.nouis eft ®difici;sau<ftus,Exin,crefcentibusindiesxdi-
ficiis,poftGiyphouiorum aduentum,Pelafgi,alixque.grxcanici nominis.genres,in Italiam tradu<ftx,auxerut Perufiam, eamqnein-
ter prima Hetrurix capita XII conftituerunt. Liuius Perufiam fxpiffime memorar,nominarim, vbi Cxfarem feribit, cum efler anno-
rum XXIIIl obfeflum in oppido PerufiaL. Antonium,conatumque aliquoties erumpere, &tcpu!fum, fame ad deditionem compu-
lifle ipfique & omnibus fuis militibus ignouifle,fcd P erufiam diruta Scribit hoc quoque Florus inPcrufino bello.-Irem Appianus A-
lexandrinus lib .f Qui addit,cum diripere vrbem Cxfari in animo eflet, tamen viftum Perufinorum precibus ignouilfe; Ceftium vc-
rdquendam cognomine Macedonicum, exteris infolentiorem,xdesfuas,inie<fto igne, cremauifle, tum , ventorum fubita exorta vi,
flammis euaganribus, vrbem deflagraiTe totam, prxter Vulcani templum. Pofthancverdcladem, breui vrbem moenibus ac partis,
qux nunc exranr,Cxfar inftaurauit,cornmuniuirque, ac Perufiam, Auguftam appellari voluit, vt literx cubitales incifx portis often-
dunt Pofterioribus fxculis.in fide Cxfarum conftanter hxfit.vfque ad Torilam Gothorum Regem, qui annis fieprem obfeflam, ino-
pia rerum omnium confli<ftatam, tandem coepit, diripuit,incendit, vaftauitque. magna oppidanorum exde, crudeliter etiam necato
Herculano, vrbis Epifcopo.quiGermanus erat, cu:us Martyrum D. Gregoriusin dialogis lib. j. cap »j deferibit Ita rum inpoteftate
Gothorum manfit,vfquedum«t Narfcte, Imperatoris luftiniani Duce, ftrenuo viro, ad Calium Torila vi<fto, Perufia recuperata eft.
Poft Narfetis obitum, Longobardi in Italiam profefti, eam occupaueremanfitque deinde fub imperio Longobardorum, vfquead
Defiderium,Regem vltimum,quem Carolus Magnus deuicit,quo tempore. PerufiniImperioRomanoreftiruri.Deinde,cumLudo.
uicus Pius, Caroli filius Herruriamdiuific, PontificiRomanoPerufia,cumalijsaliquot Tufcix oppidis, ceffit, cuius in ditione ad
hunc vfquediem feliciter maner. Quamquam aliquando.externa, vi diftrafta, & ciu ium inter fe varijs fa&ionibus fxp£ conturbata
fuerit, ad Pontificis tamen ditionemfemper redijt. Ac poftremo quidem,poft fxuiflimasfeditiones domefticas, fub Paulo,eius nomi-
nis Pontifice III qui Perufiam venir,& magnis honoribus,pompa^uc exceptus eft: vti Marius Podianus, opufculo hac de re edito per
eleganter exponit Exin vrbs,in poteftate pontificis tranquille fuit, vfquead M. D. a XXIX. poft C.N.annum.quo, obimpofitum ve-
ftiaal falarium it Pontificis auftoritate defeiuit Hinc vtrinque,magnis belli motibus excitatis,externa plane auxilia defperans, ingen
. & * - n_AU nnrrtfdruse t.Rernarrliniic rv>r, 1^«^: r? . r
- ' — -—
---„ „rr,r,r*ri«axdificia nontaitt fons ille limpidus atque perennis.quam vniuerfale Gymnafium.incredibi-
l’“iC«I»"vko”n. tui^ilLnrc, Penitam hanc patriam exornat. Quod anno poft C N M CC. XC tome coet>it,tjrjem
li eruditiittmorum v nrofefToribus,qui in vrbeConftant. docent, meruer comit Conftantinopolitanx Aca dcmlas
priuilegijs ornaju ’q, Bartholus probat vbi & alia celeberrimi illius Gymnafij priuilegia recenfet.Hic Balduslus Ciuile profef-
fuscftwmamt^nificcmia.a^glom.vt^fummus loris Commentator, & te,refttequoddam numen, vocaretur AcvtidGymnalinm,
fus eft,tanta magn » fCjibeodo, qu*m celeberrimum redderet, etus denique nomen ad exteras quoque nationes tranfroirre-
non docendo ’ conlcrip(it Poftremd.lcgatione pro eafiinftusadCardum Imperatorem,pnmapriuilegia imperra-
,llt; ,fSvmeodemquetempotereptugintalutisDoftores,quotumqU,n(]u:&vlgint,,toscoiinnnodocent.Etfit,vteatiem
quippe eft ibi,vno' 0rdinarii vt vocantftam maturino.quam pomeridiano tempore, vnam eandemque luris materiam, in colicur-
hora,quatuor diuerfi • nibusfinitis,de fummis apicibus iuris,inter fe dtgladienmr ac difputent, & omnia qux i ncidere pollent du-
fuprofiteantur^&lea cum maximo ftudioTorumartantiumfruftu Adhxcautemdouenda«,&conferenda exercitia magnis
bia.adamulhm examine ’ ifn GinrFundataColleeia.in quibus anno cenfu vttxfublidia ftudiofisfuppedlrantur Eftcollegi-
impcnfatamfompt^us.elegwitiffima^untjunaataCmlcg^^q^^^ ijla.O.GrcgorioSacra.Epiftopoioci.vtPtoniroti. H^c Priori
um Vetus,&^°U,^.,Vpj^nse^Confulibus,Mercantixvulgariter.parer.Noua; D. Heronymo facra, xdificata abs EpifcopoGui-
CanonicoCathedralisiem , morfuntftudioflGermani) quatuorH.fp ani.tond em Gaft^&Vkramanni. Reliqui omnes
dalotto.inquatunoationcp prfuit^efrus Capocius^R.EcclcfixCardinaliSjqutFridencum Imperatoremfchifmaticumpcrfequu-
admittunturItali, tiusmn perhibet.SapientixNotix,meminit Aeneas deFalco.eam^ocatnpliffimum Collegium nucu-
tus eft,vr Platina iu vita G g ] panC)Pmitanum q Ecciefia veflra. 11 fecundo.in verbo Sanior Vbi latetur, eiufdem Sapienti* fe
pat.ln additionibus^ar,.,R hojjnum Collegium,recenti fundatione, abeius appellatione Doftore aliquot ftudioforum com-
fuiflealumnum, ttt CC auuu > fi. maonificcntia,paucis explicari non poteft Quemadmodum necbreuinarratione.Perufina
moditati inftitutum. Sed lttius oy ^mncm iiiuftratUnt,Rrxle(ftionibus modo.&frequemiflimo auditorio inclarefcit loan-
ingcnia,quxnon modo patriam, e luris Canonici: Item Ranaldus Rodolphi. M. Antonius Eugcnius, qui vitra XXXIV.
nes Paulus Lancellottus, auctor opcp[jpunt peculiaredchac vrbcprxter Leandri in fua Italica Topographiam, edidit opufcu.
annos
Ium Marius
5*1,
piano Alexandrino ,Procopio celebrata: quam Stephanus,vnam ex duodecim Tufcix principibus vr-
bibus nuncupat, vulgo Perugia. Primordium eius, in diuerfum auftores trahunt: Quidam, ^Perufio
Troiano. conditam,aiunt: Alij.UWeOtqUxFacijVberrividerureflefenrentia Sed,Leander,dillgen-
tiffimus rerum Italicarum perfcrutator:Ego,hcrcle, no video, prorfusjnquit, vbi legerint ifti Perufiam,
ilPerufio Troiano, velperfeo denominatam, quamobrem. niliauftoresalios proferant ,fideapudme
carebunt.Nonnulli,vtTrogus,ab Acheis.duce Vibio, conditam,dixere,quod etiam inferiprio marmo-
ris adhuc apud portam Martiam extans.probat huiufmodi. Vibia Colonia. Diuersc alij,Tirrhetios eius
auftores memorant, vt Appianus Alexandrinus,Sed Marius Podianus,in orarione,quam coram paulo
11 i.Pont. Max.cum Peruham accefliflet, Anno a C.N. M.n.xxx v. habuit, aliter ex Catone, Berofo Cal-
dxo Myrfilioq; Lesbio, acalijsauftoribus vrbis initia commemorat,cuius fententiam & verba,recenfemus in Indice.Sed nunc Peru-
finx'vrbis fitum examinemus,qui huiufmodi eft. Colli infidet Appennini, forma ftellari,maiore parte agri frugiferis., & amoenis af-
furgente collibus,vini nobilis,olei,ficuum,pomomm,aliorumq; optimorum fruauum,fertihbus,fubtervrbcm,ad Affifiam,item,ad
Tuder verfus,iuxtaTiberim,campiftcrnuntur iucundi,tritico,exteroque frumento copiofi.Natura loci vrbsmunita eft,nobilibusx-
dificiis chm priuatis ciuium, tum cultui diuino dicatis, nitens, itemque nobili, ac largo fonte, qui medium vrbis habet. Populus fre-
quens,ac animis, ingeni/ftjue fummis, nec minus ad literas, quam arma promptus, vnde vfitatum Italis prouerbium,Peruftnifuper-
bi &bonfoldati,& la melior fpada dei papa.Hinc.ob innatam Perufinis magnificentiam,Bartolus, in L. vt vim.ff deiuftitia & iurc,
num io.hunc in modum fcribit.Item nota,quod fipoteras fugere, & non fugis,dico. Quod fi tu es Perufinus,qui times verecudiam.
Dico, quod optime potes vfq; ad aftum occifionis perfiftere, quia eft magna offenfa, & eft verecundia. Sed.in illo qui non timet ve-
recundiam, Vt eft Florentinus,in quo non eft verecundia, Dico quod fi non fugit, (quod tarde euenit punitur. Quia vero, ob lingu-
larem aeris'fubtilitatem,ingenia,non Minerux tanrum,fed & Marti peridonea hxcciuitas proferr Hinc, varias, temporum fucceflu,
agitationes vrbs Perufina perpefla fuit.Eius initia,ducentefimo &fexagefimo,poft vniuerfalc diluuium anno,grauiffimiauftores at-
'tribuunt Aliquot deinde annis,Mons Solis ab ArmenisIanigenis.Gryphomjs.nouis eft ®difici;sau<ftus,Exin,crefcentibusindiesxdi-
ficiis,poftGiyphouiorum aduentum,Pelafgi,alixque.grxcanici nominis.genres,in Italiam tradu<ftx,auxerut Perufiam, eamqnein-
ter prima Hetrurix capita XII conftituerunt. Liuius Perufiam fxpiffime memorar,nominarim, vbi Cxfarem feribit, cum efler anno-
rum XXIIIl obfeflum in oppido PerufiaL. Antonium,conatumque aliquoties erumpere, &tcpu!fum, fame ad deditionem compu-
lifle ipfique & omnibus fuis militibus ignouifle,fcd P erufiam diruta Scribit hoc quoque Florus inPcrufino bello.-Irem Appianus A-
lexandrinus lib .f Qui addit,cum diripere vrbem Cxfari in animo eflet, tamen viftum Perufinorum precibus ignouilfe; Ceftium vc-
rdquendam cognomine Macedonicum, exteris infolentiorem,xdesfuas,inie<fto igne, cremauifle, tum , ventorum fubita exorta vi,
flammis euaganribus, vrbem deflagraiTe totam, prxter Vulcani templum. Pofthancverdcladem, breui vrbem moenibus ac partis,
qux nunc exranr,Cxfar inftaurauit,cornmuniuirque, ac Perufiam, Auguftam appellari voluit, vt literx cubitales incifx portis often-
dunt Pofterioribus fxculis.in fide Cxfarum conftanter hxfit.vfque ad Torilam Gothorum Regem, qui annis fieprem obfeflam, ino-
pia rerum omnium confli<ftatam, tandem coepit, diripuit,incendit, vaftauitque. magna oppidanorum exde, crudeliter etiam necato
Herculano, vrbis Epifcopo.quiGermanus erat, cu:us Martyrum D. Gregoriusin dialogis lib. j. cap »j deferibit Ita rum inpoteftate
Gothorum manfit,vfquedum«t Narfcte, Imperatoris luftiniani Duce, ftrenuo viro, ad Calium Torila vi<fto, Perufia recuperata eft.
Poft Narfetis obitum, Longobardi in Italiam profefti, eam occupaueremanfitque deinde fub imperio Longobardorum, vfquead
Defiderium,Regem vltimum,quem Carolus Magnus deuicit,quo tempore. PerufiniImperioRomanoreftiruri.Deinde,cumLudo.
uicus Pius, Caroli filius Herruriamdiuific, PontificiRomanoPerufia,cumalijsaliquot Tufcix oppidis, ceffit, cuius in ditione ad
hunc vfquediem feliciter maner. Quamquam aliquando.externa, vi diftrafta, & ciu ium inter fe varijs fa&ionibus fxp£ conturbata
fuerit, ad Pontificis tamen ditionemfemper redijt. Ac poftremo quidem,poft fxuiflimasfeditiones domefticas, fub Paulo,eius nomi-
nis Pontifice III qui Perufiam venir,& magnis honoribus,pompa^uc exceptus eft: vti Marius Podianus, opufculo hac de re edito per
eleganter exponit Exin vrbs,in poteftate pontificis tranquille fuit, vfquead M. D. a XXIX. poft C.N.annum.quo, obimpofitum ve-
ftiaal falarium it Pontificis auftoritate defeiuit Hinc vtrinque,magnis belli motibus excitatis,externa plane auxilia defperans, ingen
. & * - n_AU nnrrtfdruse t.Rernarrliniic rv>r, 1^«^: r? . r
- ' — -—
---„ „rr,r,r*ri«axdificia nontaitt fons ille limpidus atque perennis.quam vniuerfale Gymnafium.incredibi-
l’“iC«I»"vko”n. tui^ilLnrc, Penitam hanc patriam exornat. Quod anno poft C N M CC. XC tome coet>it,tjrjem
li eruditiittmorum v nrofefToribus,qui in vrbeConftant. docent, meruer comit Conftantinopolitanx Aca dcmlas
priuilegijs ornaju ’q, Bartholus probat vbi & alia celeberrimi illius Gymnafij priuilegia recenfet.Hic Balduslus Ciuile profef-
fuscftwmamt^nificcmia.a^glom.vt^fummus loris Commentator, & te,refttequoddam numen, vocaretur AcvtidGymnalinm,
fus eft,tanta magn » fCjibeodo, qu*m celeberrimum redderet, etus denique nomen ad exteras quoque nationes tranfroirre-
non docendo ’ conlcrip(it Poftremd.lcgatione pro eafiinftusadCardum Imperatorem,pnmapriuilegia imperra-
,llt; ,fSvmeodemquetempotereptugintalutisDoftores,quotumqU,n(]u:&vlgint,,toscoiinnnodocent.Etfit,vteatiem
quippe eft ibi,vno' 0rdinarii vt vocantftam maturino.quam pomeridiano tempore, vnam eandemque luris materiam, in colicur-
hora,quatuor diuerfi • nibusfinitis,de fummis apicibus iuris,inter fe dtgladienmr ac difputent, & omnia qux i ncidere pollent du-
fuprofiteantur^&lea cum maximo ftudioTorumartantiumfruftu Adhxcautemdouenda«,&conferenda exercitia magnis
bia.adamulhm examine ’ ifn GinrFundataColleeia.in quibus anno cenfu vttxfublidia ftudiofisfuppedlrantur Eftcollegi-
impcnfatamfompt^us.elegwitiffima^untjunaataCmlcg^^q^^^ ijla.O.GrcgorioSacra.Epiftopoioci.vtPtoniroti. H^c Priori
um Vetus,&^°U,^.,Vpj^nse^Confulibus,Mercantixvulgariter.parer.Noua; D. Heronymo facra, xdificata abs EpifcopoGui-
CanonicoCathedralisiem , morfuntftudioflGermani) quatuorH.fp ani.tond em Gaft^&Vkramanni. Reliqui omnes
dalotto.inquatunoationcp prfuit^efrus Capocius^R.EcclcfixCardinaliSjqutFridencum Imperatoremfchifmaticumpcrfequu-
admittunturItali, tiusmn perhibet.SapientixNotix,meminit Aeneas deFalco.eam^ocatnpliffimum Collegium nucu-
tus eft,vr Platina iu vita G g ] panC)Pmitanum q Ecciefia veflra. 11 fecundo.in verbo Sanior Vbi latetur, eiufdem Sapienti* fe
pat.ln additionibus^ar,.,R hojjnum Collegium,recenti fundatione, abeius appellatione Doftore aliquot ftudioforum com-
fuiflealumnum, ttt CC auuu > fi. maonificcntia,paucis explicari non poteft Quemadmodum necbreuinarratione.Perufina
moditati inftitutum. Sed lttius oy ^mncm iiiuftratUnt,Rrxle(ftionibus modo.&frequemiflimo auditorio inclarefcit loan-
ingcnia,quxnon modo patriam, e luris Canonici: Item Ranaldus Rodolphi. M. Antonius Eugcnius, qui vitra XXXIV.
nes Paulus Lancellottus, auctor opcp[jpunt peculiaredchac vrbcprxter Leandri in fua Italica Topographiam, edidit opufcu.
annos
Ium Marius
5*1,