DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.16955#0123
P A N O R M V S-
Anormvs, vrbium Siciliae maxima ,ac Princeps efthodie & (edes regia, (ira in campeffri fofo, &in
ora,quam,1ib. 7. tefte Herodoto, pulchrum littus, vocabat antiquitas. Vnam eius partem mareTyr*
rhenum alluit, cajtera; tres,lato parent campo,qui montibus a (peris & excclfis, arborumque prorfus
expertibus,omni exparte cingitur, Agros planos diffufo (que complebitur, qui formam aliquam ad
eximiam pulchritudinem pibam repta?fentant,ea varietate,vt, quocunque inciderint oculi,refician.
tur,adeo lati,amoeni, aprici.atque vberes fiant. Enimuero , mali medici, citri j, punici, accarrerorum
omnium, cuiufiiis generis frubuumferaciflimi.Quos pluribus,ijfq;placidi(fimis fontibus ibi natis,
fplcndidiffimat ac ialubcrrimasaquas, omnibus locis interfluunt irrigantque. HincCalliaslib. hifto-
riarum «.(referente Arheneo lib.ra ^anormumrnon abfurde,torum hortum,interpretatur, quod do.
mefticis arboribusfpeciofiffimisvndequaqneconfitur, fit, &vnicum totius Sicilite delicium. Quin,
etiam,totum portum,Panormus fonat.Pan.fiquidcm totum,Sthormus portus vel ftatioeftlatinis, vr Aretius in Siciliae chorogra.
phia. Eius aurem originem in Phoenices, quo tempore Gr*ci Siciliam traijcere coeperunt. Thucydideslib 6 referre videtur. Peirui
aurem RanzanusLucetenfisEpifcopus,in fuo,quem de Panormo edidit libello,aChaldsis,Damefccnis,& Phoenicibus eam mul
toanre tempore,quilmdefiniuit Thucydides, duabus Chaldafisinfcriptionihus, qux Panormi in lapidibusincifie, palam ab om-
nibus (pebanrur,fundaram oftendit. Varia huius vrbis incrementa fuere. Primhm(vt lib. 14, Diodorus,& Iib. 1. Polybius ante pri-
mum bellum Punicum,Carthaginenfium imperia fubijt. Deinde,poftquar» R efpub Romana in monarchiam reduba eft. Impe-
ratoribus paruit,donec declinante Imperio,ConftantinopolIranisceffit.At vero, anno falutis,rtr.Iuftiniano imperante^ Gothis,
veluti& omnis Sicilia.occupara.eorumfabaeftpiqfidium validiffimum. Quibus poft annos deinde circiter quatordecini ^ Bel-
lizario Iuftiniani Cxfaris prtefebo,magna vi erepta, imperio reftituta eft, vr Proce p'us tradit. Salutis poftmodum anno 826. Mi-
chaele Balbo imperante,a Sarracenis qui Africam incolunt,cum omni Sicilia capta , eis in regiam ciuitarem adoprata eft, qui eam
prseclaris tedificys quorum pleraque intra & extra pomeria integra fupetfunr exornarunt NormannideindeGalli? populi &qui
pofi: ducentos,& triginta fermeannoSjducibU'Roberto,Guifcardo ,&Rogerio Comite eiusGermanofratre Surracenisaufpica-
tiflimo Marte fi’peratis, Sicilia. fubiernnt.Ttitn Panormum Robcrtusad ducatus Appuli* & Principatus Capua» titulos adiecft»
paucifq; poft diebus muro cinxit, ac duplici arce muniuit cuius imperiuRogerius Comes adeptus, plurimum quoq; decorauir.
Qoam deinde Rogerius tertius,qui primus omnium Siciliae Rex eftfalutatus, maiorem in modum munitionibus & opulentia lc»
cuplerauir Multi tum, temporis fucceflu,Sicili*Reges, eam &fuaprxfemia & ftruburarum magnificentiahoneftarunt,vt cele-
berrimis totius Italiaevrbibus comparari, multisonam proferripoffif Hodie quatuor praecipuis partibus confiat, quarum vna
HARVMVNAefi,quamCbalda;i&: Phoenices condiderunt,& quam vrbern veterem prifcinominabant. Eaadhucambitiofa moe-
nium ftrubura, quibus lat$ atque peralte circumdubis cingitur, in exterarum partium meditullio integra prope cernitur, quo-
rum fiducia Gothi in hunc locum, velut in expugnabilem arcem fe recipi entes, nunquam vi ab hoftibus capti, fedfola deditione
fubabi funt In hac veteri Vrbe ardescompluresiunt publicx&pviuatx facratiSc profanae,fuperbia& pulchri tudind, caeters 'tali ii
sedificijs nihilo inferiores. Nam ad vrbis verticem,occidentem verfus,arxe(rpr*clara,quam Palatium regale appellant magnificis
ex quadratis lapidibus compaba ,& in multis fuis partibus pario marmore, ac auro.gemmifq, fplendide ornata infignes Vermi,
culato opere aulas, aul*isoftro tinbis contebas pauitnenta marmoreisptophireticifque teftalisconttrara exhibens,multorum
hucufqsRegum&Imperarorum domicilium, iti cuius vefiibulo ad latus dextrum,templum ert D PetrofacrumjaRogerio Sici-
li* Rege fundatum. Quod fua pulchritudine «Screiuna pr*ciofifii imarum apparatu exteris, qua? in! talia nunc vfquam extant fi.nl
veteribus, feu nouis,meriro prxferri conftat,quo nomine ab omnibus, quiPanormum aut inhabitant, aut inuifunt viris,tton im-
peritis modo,fed ingenio etiam dobrinat^prxfbntibusfumma cum admiratione ac Jucunditate frequentatur Eft & in hac Vrbis
regioneperaugufta Slafanomm domus.Hofpitalenouum ouoddc ftrubmq magnitu bine &locipulchn>udine,c*teris quibufuis
Xenodochiis nihil inuidet. Maior etiam totius vrbis Ecclefia, reticulata ftrubura, quadrato aediuerfis in exreriorifacie imagini-
bus figurifq.incifc ac perpolito lapide,a Gualterio huiusftonainisfecundo, P, normirano Archiepifcopo An. (alutis, m c l x x x v.
fundatum, vbi Regum ReginarumqueSiciliar ac Ducum quoque cadauera fune recondita, longum infuper foret, reliqua primae
regionis ornamenta & prxclara *dificia commemorare.
Altera Pa nokmi pa^ eft quam longo poft veterem vrbern tempore conditam, Neapolim, id eft notiam vrbern appella-
tam Polibij auboritas demonftrat Hxceaeft qu*vrbe vereri ad meridiem h*rer>&;l palatio incipiens, in formam deinceps h.‘-
micycli produba claudebatur. Regiones in ea Normannornm *rare fuerunr. Kemonia, Albergaria, Deifirr & fihakia qti* a Sat»
tacenis lumappeUationesdedub*.Inhifceregionibusm!taccenobiorurn,& Ecdefiarum multitudo..
Tertia Panormi pars ea eft.qu* veteri vrbiadTejptentrionem,interflnence amne; hodie b*ret,Seral cadis Normann>
rum R egum aetate, & hodie appellata. T ranfpapyrcrum ciuitas Rogerio regnante in priuilegij & publicis rabulis etiam diba. H*c
Jk Palati) confinio & l fluuiolo Papireto initium habens, moenibus curua ro curfu cinba, vereri vrbi ad tu rrim Phararh, iungeba-
tur,vr ex murorum fundamentis,in quqfoflbrespaffim incidunt liquet Eorum eius venale a Bandera nomen habet.Eius *des fia-
cr*Cunr,templumS.Crucis Par chiale.& alterum D.Hyppoliti Eft & D Anguftinicum Eremitarum fratrum coenobio non igno-
bile fanum. Hanc vrbis partem Papirerus amnis, hodie ftarim interfluit,qui plures habens triticeas molas ad Panormitanum por-
tum fe exonerat.
Qv a r t a &vltima Panormi pars id totum fpacium quod inter veterem vrbern duafiq; vrbis pr<jd.iba? partes .&portusKt-
tora interiacer,complebitur, ingens fane & pluribus regionibus,facriiq; ac profanis *dibus prqclaris ornadffima.Nam cum olim
ftagnantefluuio ac ftagno quoque eam perfundente,tota effiet paludofa,habitationi e; at inepta,proceflu vero "u i, palude reficta-
ta,fuburbijs locum dedit. Hxrerhuic arx vetus. quam caftellum ad mare ideo vocant, quod tres cius partes mari impe untur ,&
ad tuendum portus oftium i prifeis condita, fied a Sarracenis templo Mahumetana? fuperftitionis excitaro, ornata, & ^ Roberto,
Guifcardo,acRogeriofratre,i!lisfiuperatis,poftmodum inftaurata, vt in annalibus Siculorum & vitaRogerij legimus, quam ex-
tremo Carolus V.Ca?(ar propugnaculis ingentibus muniuit.Ita Panormus quatuor pratcipuisparnbuS complexa, habet in circui-
tu paifiM.ferequatuor.Annqnamqnelalutis M.CCCC.XGIILfiJio extra moenia dubo, ambirtu eius dem en fius eft. Moenia wefu-
ftatecollapfa.il diuerfis Sicili* Regibus reftaurata,fed& recenti aerate, (enatus ip(e Panormitanus, miris ac frequentibus prnpng-
caculis,ad recentiorem difeiplin* militaris munitionumqueformam,innouatis,munitilfimam hanc patriam reddidit.
Illud denique, coronibus loco, adijeere libet,Panormum, lingulare id nomen promeruiffie atque feruaflehab eniis, vt in exreris
cxcipiendis,amandisacfouendi',qUorumincolatumaxim^coaIuit,nu!lifitfecunda. Vn lecuenit, vceam virilifdra:a,panormi-
tanipingerefoleant,cuiusfaciesprolixa,atque acuminata barba,caput regio diademate fit redimitum ;pebu flexuoso volumina
fugat anguis,antepedes calathum habeat,auro&floribusplenum^umhocfimbuloiPauormus vas aun,(uosdeuorat,alienos nu-
trit.
Si quis copioforem huius vrbis deferiptionem requirat. Is cl Marium Aretium, Petrum R-nzanum Lucerinum Erifcopum,
Matium Nigmm,tiugoncmFalcandum,&iHs:cipueThom*FacemDecadtslegat,
S<>
r:
Anormvs, vrbium Siciliae maxima ,ac Princeps efthodie & (edes regia, (ira in campeffri fofo, &in
ora,quam,1ib. 7. tefte Herodoto, pulchrum littus, vocabat antiquitas. Vnam eius partem mareTyr*
rhenum alluit, cajtera; tres,lato parent campo,qui montibus a (peris & excclfis, arborumque prorfus
expertibus,omni exparte cingitur, Agros planos diffufo (que complebitur, qui formam aliquam ad
eximiam pulchritudinem pibam repta?fentant,ea varietate,vt, quocunque inciderint oculi,refician.
tur,adeo lati,amoeni, aprici.atque vberes fiant. Enimuero , mali medici, citri j, punici, accarrerorum
omnium, cuiufiiis generis frubuumferaciflimi.Quos pluribus,ijfq;placidi(fimis fontibus ibi natis,
fplcndidiffimat ac ialubcrrimasaquas, omnibus locis interfluunt irrigantque. HincCalliaslib. hifto-
riarum «.(referente Arheneo lib.ra ^anormumrnon abfurde,torum hortum,interpretatur, quod do.
mefticis arboribusfpeciofiffimisvndequaqneconfitur, fit, &vnicum totius Sicilite delicium. Quin,
etiam,totum portum,Panormus fonat.Pan.fiquidcm totum,Sthormus portus vel ftatioeftlatinis, vr Aretius in Siciliae chorogra.
phia. Eius aurem originem in Phoenices, quo tempore Gr*ci Siciliam traijcere coeperunt. Thucydideslib 6 referre videtur. Peirui
aurem RanzanusLucetenfisEpifcopus,in fuo,quem de Panormo edidit libello,aChaldsis,Damefccnis,& Phoenicibus eam mul
toanre tempore,quilmdefiniuit Thucydides, duabus Chaldafisinfcriptionihus, qux Panormi in lapidibusincifie, palam ab om-
nibus (pebanrur,fundaram oftendit. Varia huius vrbis incrementa fuere. Primhm(vt lib. 14, Diodorus,& Iib. 1. Polybius ante pri-
mum bellum Punicum,Carthaginenfium imperia fubijt. Deinde,poftquar» R efpub Romana in monarchiam reduba eft. Impe-
ratoribus paruit,donec declinante Imperio,ConftantinopolIranisceffit.At vero, anno falutis,rtr.Iuftiniano imperante^ Gothis,
veluti& omnis Sicilia.occupara.eorumfabaeftpiqfidium validiffimum. Quibus poft annos deinde circiter quatordecini ^ Bel-
lizario Iuftiniani Cxfaris prtefebo,magna vi erepta, imperio reftituta eft, vr Proce p'us tradit. Salutis poftmodum anno 826. Mi-
chaele Balbo imperante,a Sarracenis qui Africam incolunt,cum omni Sicilia capta , eis in regiam ciuitarem adoprata eft, qui eam
prseclaris tedificys quorum pleraque intra & extra pomeria integra fupetfunr exornarunt NormannideindeGalli? populi &qui
pofi: ducentos,& triginta fermeannoSjducibU'Roberto,Guifcardo ,&Rogerio Comite eiusGermanofratre Surracenisaufpica-
tiflimo Marte fi’peratis, Sicilia. fubiernnt.Ttitn Panormum Robcrtusad ducatus Appuli* & Principatus Capua» titulos adiecft»
paucifq; poft diebus muro cinxit, ac duplici arce muniuit cuius imperiuRogerius Comes adeptus, plurimum quoq; decorauir.
Qoam deinde Rogerius tertius,qui primus omnium Siciliae Rex eftfalutatus, maiorem in modum munitionibus & opulentia lc»
cuplerauir Multi tum, temporis fucceflu,Sicili*Reges, eam &fuaprxfemia & ftruburarum magnificentiahoneftarunt,vt cele-
berrimis totius Italiaevrbibus comparari, multisonam proferripoffif Hodie quatuor praecipuis partibus confiat, quarum vna
HARVMVNAefi,quamCbalda;i&: Phoenices condiderunt,& quam vrbern veterem prifcinominabant. Eaadhucambitiofa moe-
nium ftrubura, quibus lat$ atque peralte circumdubis cingitur, in exterarum partium meditullio integra prope cernitur, quo-
rum fiducia Gothi in hunc locum, velut in expugnabilem arcem fe recipi entes, nunquam vi ab hoftibus capti, fedfola deditione
fubabi funt In hac veteri Vrbe ardescompluresiunt publicx&pviuatx facratiSc profanae,fuperbia& pulchri tudind, caeters 'tali ii
sedificijs nihilo inferiores. Nam ad vrbis verticem,occidentem verfus,arxe(rpr*clara,quam Palatium regale appellant magnificis
ex quadratis lapidibus compaba ,& in multis fuis partibus pario marmore, ac auro.gemmifq, fplendide ornata infignes Vermi,
culato opere aulas, aul*isoftro tinbis contebas pauitnenta marmoreisptophireticifque teftalisconttrara exhibens,multorum
hucufqsRegum&Imperarorum domicilium, iti cuius vefiibulo ad latus dextrum,templum ert D PetrofacrumjaRogerio Sici-
li* Rege fundatum. Quod fua pulchritudine «Screiuna pr*ciofifii imarum apparatu exteris, qua? in! talia nunc vfquam extant fi.nl
veteribus, feu nouis,meriro prxferri conftat,quo nomine ab omnibus, quiPanormum aut inhabitant, aut inuifunt viris,tton im-
peritis modo,fed ingenio etiam dobrinat^prxfbntibusfumma cum admiratione ac Jucunditate frequentatur Eft & in hac Vrbis
regioneperaugufta Slafanomm domus.Hofpitalenouum ouoddc ftrubmq magnitu bine &locipulchn>udine,c*teris quibufuis
Xenodochiis nihil inuidet. Maior etiam totius vrbis Ecclefia, reticulata ftrubura, quadrato aediuerfis in exreriorifacie imagini-
bus figurifq.incifc ac perpolito lapide,a Gualterio huiusftonainisfecundo, P, normirano Archiepifcopo An. (alutis, m c l x x x v.
fundatum, vbi Regum ReginarumqueSiciliar ac Ducum quoque cadauera fune recondita, longum infuper foret, reliqua primae
regionis ornamenta & prxclara *dificia commemorare.
Altera Pa nokmi pa^ eft quam longo poft veterem vrbern tempore conditam, Neapolim, id eft notiam vrbern appella-
tam Polibij auboritas demonftrat Hxceaeft qu*vrbe vereri ad meridiem h*rer>&;l palatio incipiens, in formam deinceps h.‘-
micycli produba claudebatur. Regiones in ea Normannornm *rare fuerunr. Kemonia, Albergaria, Deifirr & fihakia qti* a Sat»
tacenis lumappeUationesdedub*.Inhifceregionibusm!taccenobiorurn,& Ecdefiarum multitudo..
Tertia Panormi pars ea eft.qu* veteri vrbiadTejptentrionem,interflnence amne; hodie b*ret,Seral cadis Normann>
rum R egum aetate, & hodie appellata. T ranfpapyrcrum ciuitas Rogerio regnante in priuilegij & publicis rabulis etiam diba. H*c
Jk Palati) confinio & l fluuiolo Papireto initium habens, moenibus curua ro curfu cinba, vereri vrbi ad tu rrim Phararh, iungeba-
tur,vr ex murorum fundamentis,in quqfoflbrespaffim incidunt liquet Eorum eius venale a Bandera nomen habet.Eius *des fia-
cr*Cunr,templumS.Crucis Par chiale.& alterum D.Hyppoliti Eft & D Anguftinicum Eremitarum fratrum coenobio non igno-
bile fanum. Hanc vrbis partem Papirerus amnis, hodie ftarim interfluit,qui plures habens triticeas molas ad Panormitanum por-
tum fe exonerat.
Qv a r t a &vltima Panormi pars id totum fpacium quod inter veterem vrbern duafiq; vrbis pr<jd.iba? partes .&portusKt-
tora interiacer,complebitur, ingens fane & pluribus regionibus,facriiq; ac profanis *dibus prqclaris ornadffima.Nam cum olim
ftagnantefluuio ac ftagno quoque eam perfundente,tota effiet paludofa,habitationi e; at inepta,proceflu vero "u i, palude reficta-
ta,fuburbijs locum dedit. Hxrerhuic arx vetus. quam caftellum ad mare ideo vocant, quod tres cius partes mari impe untur ,&
ad tuendum portus oftium i prifeis condita, fied a Sarracenis templo Mahumetana? fuperftitionis excitaro, ornata, & ^ Roberto,
Guifcardo,acRogeriofratre,i!lisfiuperatis,poftmodum inftaurata, vt in annalibus Siculorum & vitaRogerij legimus, quam ex-
tremo Carolus V.Ca?(ar propugnaculis ingentibus muniuit.Ita Panormus quatuor pratcipuisparnbuS complexa, habet in circui-
tu paifiM.ferequatuor.Annqnamqnelalutis M.CCCC.XGIILfiJio extra moenia dubo, ambirtu eius dem en fius eft. Moenia wefu-
ftatecollapfa.il diuerfis Sicili* Regibus reftaurata,fed& recenti aerate, (enatus ip(e Panormitanus, miris ac frequentibus prnpng-
caculis,ad recentiorem difeiplin* militaris munitionumqueformam,innouatis,munitilfimam hanc patriam reddidit.
Illud denique, coronibus loco, adijeere libet,Panormum, lingulare id nomen promeruiffie atque feruaflehab eniis, vt in exreris
cxcipiendis,amandisacfouendi',qUorumincolatumaxim^coaIuit,nu!lifitfecunda. Vn lecuenit, vceam virilifdra:a,panormi-
tanipingerefoleant,cuiusfaciesprolixa,atque acuminata barba,caput regio diademate fit redimitum ;pebu flexuoso volumina
fugat anguis,antepedes calathum habeat,auro&floribusplenum^umhocfimbuloiPauormus vas aun,(uosdeuorat,alienos nu-
trit.
Si quis copioforem huius vrbis deferiptionem requirat. Is cl Marium Aretium, Petrum R-nzanum Lucerinum Erifcopum,
Matium Nigmm,tiugoncmFalcandum,&iHs:cipueThom*FacemDecadtslegat,
S<>
r: