DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.17577#0017
funt,dextefabrachia, vbiS.B.initiantur,aquatingi non permittunt , vttantograuiorem plagammagifquelethiferumiclum
inferant.Quam fuperftitionem vndegens vindiclae auidifiima hauferit,facile eft intelligere.Sedenimmpcreft,vtde Hiberno-
rum tam antiquis quam recentibus habitu ac monbus aiiquid dicamus.
DeHibernorum habituac moribus.
T T Iberni olim,Pomponio Melateftefhasc enim cius verba)inconditifuerunt,&otnniumvirtutum ignari, pietatU admodum ex-
JL~JStrabo Hibernos longe magis quam Britannos fylueftres, & quorumcunque ciborum, etiamhumanae carnisap-
petentiffimosmanduconesvocat,quinetiamdefunctasparentescomeffe,in eximia-honcftatkparte ponere. Nec minus a-
lienis in propatulo vxoribus commifceri,matribus etiam & fororibus.So!inus,fas & nefas eodemanimo ducere,ait. Vittores
fanguineinteremptorumprius haufto,vultus fuosobHnire.Puerpcramli quando maremedidit,primoscibos gladio imponere
mariti,incjueos paruuli furarao mucroneaufpiciumalimentorum leniter inferre, &gentilibus votis optare, ncaliter quam in
bcllo& inter armamortemoppetat.Sedhajcpriorisfa;culi fuerint mores.barbari i!li quidem& abomni humanitate remotil-
fimi:aquibus quantum poftcridifcefferint,exfequentibus Giraldi Cambrenfis verbis apparet:H:for«w , inquit,£«ttforpore vali-
da&robufta,audaxnatura.ingenioacri& b£llicofo,agilU,anmoforti & eiato,vitaprodiga,glorta.auida, hcjpttibus ptrbtntgna, amore con-
ftens,credulitate l(HU,contumelia & iniuria im}atitns,Ventri mmiumindulgens, & inimicitifs impUcabUa. Veriim vtcumque ha»c fic
habeant:illud certum eft non magisab alijs nationibusHibernos,quam intcr feipfosdifferre.Hodieque enim Hibernici populi
in Ciuiles & Sylueftres,tam veftituquammoribus plurimum inter le difcrepantes,diuiduntur.Ciuiies funt, qui lcgum potefta-
tem fandtam habent^& iudicijsfefiftunt;&inmoribus cultum & vrbanitatem aliquampraefcfierunt:quam ex Ang1orum,non
imperiummodo ibi exercentium,verum etiam negociandi cauffa eo comeantium, confuetudine leu conuerfatione haufcrunt;
quorum etiamlinguam pallim imitantur.Qui fylueftres dicuntur,tam veftitu quam moribus inculti limt & agreftcs,ingenio af-
peri acferi,mira naturx diuerfi tate& inertiam amant,&quietem oderunt,vtpote nouis rebus aflidueftudcntcs. Ocio ita funt
dediti,vtnihiladhoneftatempr£clarius,nihiladvoluptatemvberius,nihiladlibertatem certius exiftiment , quamabomni
abftinerelabore;atqueinterimveloftiatim mendicando vi£tum qucErere.Latrocinianullam apudeoshabent infamiam, quae
paffimfumma cumimmanitate exercent.Praedatumeuntes,precesadDeumfundiint , vtprxdaofferatur ; oblatam diuino
muneri acccptam refcrunt,neque vim,nequerapinam,neque homicidiumDeodifplicereperfuafum habent. In eo maiorum ie
veftigijs infiftere dicunt;neque fuam nobilitatem melius teftatam facerepoffe,quam ab agrcftibus abftinendo Iaboribus, & in-
terim latrocinando.Ad Venerem plerique omnes effufiores funt:matrimonia Ieuiffimas ob cauffas difscindunt.Superftitionibus
vero prce caeteris omnibus gentibus,quibus quidem Chriftianae fidei lumen illuxit,funt dediti.Lunam quum primiim ab inter-
lunio videntfylueftresilli Hibernici,genuflexo orationem Dominicam recitant,eaque finita, Lunam ikalta vocealloquun-
turyTamfanosnosrelinquequaminueniiii.Calendis Maijquaeignema vicinapetitmulier prornalefica certo habent. Ijdcm ra-
mum arboris virentem ad aedes ftatutum,la<5tis abundantiam pecori conciliare credunt.Die Sabbati equi pedes tergerc,aut cor-
pusftrigili mundare,aut gramen in eius paftumcol!igere,nefas putant:quum haec alijs celeberrimis feftiuitatibus fiant. Equifo-
nibus ouacomedere interdittum.Equitibus poftoua(quorum numerus par effe debetjconiefta,Iex cftmanus lauare. In morbis
alijfque negocijs,incantationibus & magicis carminibus vtuntur,aduocatis quae artem hanc,fcilicet,profitentur, adeoque faepe
certius demorbis iudicant;quammedici,mu!ieribus. Ad veftitum quodattinet,viri olim lines vtebantur indufijs, & illisqui-
dem laxis admodum,crocoque infectisxum manicis largioribus,& ad genuavfque fluentibus; tunicis verd arctioribus & bre-
uiufculis,limbisfimbrijfqueincrebraspIicascoIIcdis;femoralibusdeniqueardiffimis,breui pugione ad perpendiculum pro-
pendente.Mulieres comam follicite & ambitiose coplicatam & cotorta geftant,capita vero tenuiifimj fyndonis fpiris circiiuol-
uunt:col!a monilibus &catenu!is,brachia armillis onerant potius quam ornant,longis etiam & ad talos vfque demiffis veftibus
villofasfeuheteroma!Ias(vtilfidorus vocat)lacenas,verficolori acvariegato,feuakiusiubato veluti limbo,fuperinducunt. Et
hicquidem&vetus& hodiernusquoquefylueftriumEIibernicorumefthabitus;quiver6cum Anglis autalijs nationibus ex-
ercentcommercia,paulatim &mitioricultui & moribus affuefcunt Statura plerique funtmediocri, & ob mufculorum teneri-
tudinem,miraomniummembrorumagilitate In bellis ftrenuiacferoces^vi&oriam vcrofumma cum immanitate exercente;;.
Quiveroreligioni feconfecrant,incredibiliquadamcum aufteritateadmiraculumvfque fecontinent,vigi!ando, orando , &
ieiunijsfemaccrando,vtneutiquammirafint,qua:defiiperiorumfeculorummonachis &religiofaeorum vitafcnbuntur.
Ninius au&or eft,S.Patricium(cuius Purgatortum tota infula celebre eft)primum fuiffc Hiberniae Apoftolum,ac
tantofucceffu ccekfteChriftianxreligionisfemen afiuictiffimis virisfpartum,vt infulaipia^<*«-
itorum patria diceretur.Hodie etiam plerique auitae Catholicae religionis funt tena-
ciflimi,tantocjuc £griusAngiorum,qiiiabea dcfecerunt,
imperiumferunt
inferant.Quam fuperftitionem vndegens vindiclae auidifiima hauferit,facile eft intelligere.Sedenimmpcreft,vtde Hiberno-
rum tam antiquis quam recentibus habitu ac monbus aiiquid dicamus.
DeHibernorum habituac moribus.
T T Iberni olim,Pomponio Melateftefhasc enim cius verba)inconditifuerunt,&otnniumvirtutum ignari, pietatU admodum ex-
JL~JStrabo Hibernos longe magis quam Britannos fylueftres, & quorumcunque ciborum, etiamhumanae carnisap-
petentiffimosmanduconesvocat,quinetiamdefunctasparentescomeffe,in eximia-honcftatkparte ponere. Nec minus a-
lienis in propatulo vxoribus commifceri,matribus etiam & fororibus.So!inus,fas & nefas eodemanimo ducere,ait. Vittores
fanguineinteremptorumprius haufto,vultus fuosobHnire.Puerpcramli quando maremedidit,primoscibos gladio imponere
mariti,incjueos paruuli furarao mucroneaufpiciumalimentorum leniter inferre, &gentilibus votis optare, ncaliter quam in
bcllo& inter armamortemoppetat.Sedhajcpriorisfa;culi fuerint mores.barbari i!li quidem& abomni humanitate remotil-
fimi:aquibus quantum poftcridifcefferint,exfequentibus Giraldi Cambrenfis verbis apparet:H:for«w , inquit,£«ttforpore vali-
da&robufta,audaxnatura.ingenioacri& b£llicofo,agilU,anmoforti & eiato,vitaprodiga,glorta.auida, hcjpttibus ptrbtntgna, amore con-
ftens,credulitate l(HU,contumelia & iniuria im}atitns,Ventri mmiumindulgens, & inimicitifs impUcabUa. Veriim vtcumque ha»c fic
habeant:illud certum eft non magisab alijs nationibusHibernos,quam intcr feipfosdifferre.Hodieque enim Hibernici populi
in Ciuiles & Sylueftres,tam veftituquammoribus plurimum inter le difcrepantes,diuiduntur.Ciuiies funt, qui lcgum potefta-
tem fandtam habent^& iudicijsfefiftunt;&inmoribus cultum & vrbanitatem aliquampraefcfierunt:quam ex Ang1orum,non
imperiummodo ibi exercentium,verum etiam negociandi cauffa eo comeantium, confuetudine leu conuerfatione haufcrunt;
quorum etiamlinguam pallim imitantur.Qui fylueftres dicuntur,tam veftitu quam moribus inculti limt & agreftcs,ingenio af-
peri acferi,mira naturx diuerfi tate& inertiam amant,&quietem oderunt,vtpote nouis rebus aflidueftudcntcs. Ocio ita funt
dediti,vtnihiladhoneftatempr£clarius,nihiladvoluptatemvberius,nihiladlibertatem certius exiftiment , quamabomni
abftinerelabore;atqueinterimveloftiatim mendicando vi£tum qucErere.Latrocinianullam apudeoshabent infamiam, quae
paffimfumma cumimmanitate exercent.Praedatumeuntes,precesadDeumfundiint , vtprxdaofferatur ; oblatam diuino
muneri acccptam refcrunt,neque vim,nequerapinam,neque homicidiumDeodifplicereperfuafum habent. In eo maiorum ie
veftigijs infiftere dicunt;neque fuam nobilitatem melius teftatam facerepoffe,quam ab agrcftibus abftinendo Iaboribus, & in-
terim latrocinando.Ad Venerem plerique omnes effufiores funt:matrimonia Ieuiffimas ob cauffas difscindunt.Superftitionibus
vero prce caeteris omnibus gentibus,quibus quidem Chriftianae fidei lumen illuxit,funt dediti.Lunam quum primiim ab inter-
lunio videntfylueftresilli Hibernici,genuflexo orationem Dominicam recitant,eaque finita, Lunam ikalta vocealloquun-
turyTamfanosnosrelinquequaminueniiii.Calendis Maijquaeignema vicinapetitmulier prornalefica certo habent. Ijdcm ra-
mum arboris virentem ad aedes ftatutum,la<5tis abundantiam pecori conciliare credunt.Die Sabbati equi pedes tergerc,aut cor-
pusftrigili mundare,aut gramen in eius paftumcol!igere,nefas putant:quum haec alijs celeberrimis feftiuitatibus fiant. Equifo-
nibus ouacomedere interdittum.Equitibus poftoua(quorum numerus par effe debetjconiefta,Iex cftmanus lauare. In morbis
alijfque negocijs,incantationibus & magicis carminibus vtuntur,aduocatis quae artem hanc,fcilicet,profitentur, adeoque faepe
certius demorbis iudicant;quammedici,mu!ieribus. Ad veftitum quodattinet,viri olim lines vtebantur indufijs, & illisqui-
dem laxis admodum,crocoque infectisxum manicis largioribus,& ad genuavfque fluentibus; tunicis verd arctioribus & bre-
uiufculis,limbisfimbrijfqueincrebraspIicascoIIcdis;femoralibusdeniqueardiffimis,breui pugione ad perpendiculum pro-
pendente.Mulieres comam follicite & ambitiose coplicatam & cotorta geftant,capita vero tenuiifimj fyndonis fpiris circiiuol-
uunt:col!a monilibus &catenu!is,brachia armillis onerant potius quam ornant,longis etiam & ad talos vfque demiffis veftibus
villofasfeuheteroma!Ias(vtilfidorus vocat)lacenas,verficolori acvariegato,feuakiusiubato veluti limbo,fuperinducunt. Et
hicquidem&vetus& hodiernusquoquefylueftriumEIibernicorumefthabitus;quiver6cum Anglis autalijs nationibus ex-
ercentcommercia,paulatim &mitioricultui & moribus affuefcunt Statura plerique funtmediocri, & ob mufculorum teneri-
tudinem,miraomniummembrorumagilitate In bellis ftrenuiacferoces^vi&oriam vcrofumma cum immanitate exercente;;.
Quiveroreligioni feconfecrant,incredibiliquadamcum aufteritateadmiraculumvfque fecontinent,vigi!ando, orando , &
ieiunijsfemaccrando,vtneutiquammirafint,qua:defiiperiorumfeculorummonachis &religiofaeorum vitafcnbuntur.
Ninius au&or eft,S.Patricium(cuius Purgatortum tota infula celebre eft)primum fuiffc Hiberniae Apoftolum,ac
tantofucceffu ccekfteChriftianxreligionisfemen afiuictiffimis virisfpartum,vt infulaipia^<*«-
itorum patria diceretur.Hodie etiam plerique auitae Catholicae religionis funt tena-
ciflimi,tantocjuc £griusAngiorum,qiiiabea dcfecerunt,
imperiumferunt