DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.17577#0157
LEOPOLIS, RVSSIA AVSTRALIS VRBS PRI-
MARIA, CELEBERRIMVM ORIENTALIVM
M£RCIVM EMPORIVM.
^EoPOLisC^mBurgCermanivocantjCorruptejputo, pro itVOttibuXtf) a Leone , Danielis Ruflbrum Auftra-
[liumpotentiffimiRcgisfilio,Romani,Vladifmiri£&Halici£Ducis,nepote,nomcnaccepirTe videtur,circa an-
/numChriftiM.CC.LXXX.vtputant nonnulli,condita. Metropolis eftRuffixAuftralis( quxPoloniciregni
^mcmbrumeftnobilifsimumjiitafubgradu longitud.fere xl vi.Iatitudinis xLix.a. Cracouiaquinquagintacir-
Jjh citer milliaribus diftans.Vrbs duplici fofla,vtraq; lata acprofunda,muroq; crebris turribusdiftinctomunitur;
•^S^gES^ omnis gencrisapparatubcllicocontrahoftilesinftiltusabundanterinftrucla. Emporium eft celeberrimum ci-
uium elegantia& humanitateflorcns.Sedem hic habet alter Polonix Archiepifcopus.-vt&duoalij Epifcopi,
Ruflicus vnus.alter Armenicys. Arces habet duas:quarum vna ciuitatis muro includitur,altera vero cminetiffimo fcopulo extra
opidum impofita,ab decem milliaribus confpeftui patet.OIimquidempleraq; xdificia e lignis & luto pro more iftarum gentiu
conftrudta erant:poftqua verd integrapencvrbsmiferabiliincendiovniusfermehorx fpacio ita conflagrauit, vt vixmuri, &
turres reftarent,domuslapidex xdificari cceperunt:atque ex eo tipore e lignea lateritia,atqueetiamarmorea aliquaexpartee-
uafit,vicinislatumijs non faxa modo,fed gypfum ctia,marmor,atque aded alabaftrite lapide fuppeditantibus,tam peliucidum,vt
fimilis vix alibi rcperiatur.Sic acecdente ad matcria artificuatque architeftorum induftria(qui exomnibusnatiohibus,Ger-
mani,ItaH,Poloni,magnonumeroibi degut)inea,quxhodieexterisadmirationieft,fpecieacpulchritudineLeopolis effloruit.
Curiamhabctelegantem ac magnifica:cuiforum prxtenditur ampliffimum,in quo merces omnis generis tam domefticx,quam
exoticx, tam ncceflitati,quam luxui inferuientes magnacopia vxnales exponuntur.In parteeius Oricntali xdes decora Archie-
pifcopalis confpicitur.Videas hicquotidie magnam mercatorumGermanorum,Italorum,Hungarorum,Moldanoru5 Arme-
noru,Turcarum,Tartarorumturbam.Suntetiam Iudxi,vt in totafere Polonia,nimis magno numero,qut veluthirundines,a-
lienum fudore & fanguine exfiigunt.Prxtorium turri confpicux altitudinis decoratur.Hinc Africum verfus Ecclcfia eft Metro-
politana,Dciparg VirginifacrajOpusmagnifumptus^necminorispietatisacliberalitatisab Cafimiro & VladislaoIagelloneCa-
tholicx religioni exhibits. Vicinum huiceft Canonicorum Collegium, & bonarum literarum Gymnafium:e quo no paiici do-
cliffimi viri prodiere. Verfus ortum vifiturtemplum S.Crucis,cumCcenobio Fratrum S.Francifci Minorum Conuentualium
fatis amplo,quod quidearci inferiori eft contiguu.Ad Aquilonefita eftEcclefia facratiffimicorporis Chrifti,Religiofs S.Do-
minici familix fedcs,fumptuofiffimis ftru<5turis,non ita pridem aucla & ornata:Ccenobium nulli in tota Poloniafecundum.Ea
verd ciuitatispars,qux Eurum fpe£t,at,pienaeft Iudxoru,qui priuilegijs &libertatibus,quas a Cafimiro Magno Polonix Regc,
Hefterisludxx cuiufdamamoribus irretito,habcntmaximas,ex omnibus mundi plagis hucconfluxere.Synagogs hfc illis binaj
funt,Procerum indiugentiaconccfix.In eodemtracl:uetiamRuffinonnullihabitant,quifumptu Magnatum Grxcanicxfectae
addittorum,templum ibi fabricx magnificenfia confpicuum nuper conftruxerunt:cui iamdudum turris Iapidea eximia altitu-
dinc,fumptibus Generofi olimDominiConftantini Cornea<5ti,additafuit,nonexiguuvniuerfs ciuftatis ornamentum. Verfus
Septemtrionem Armeni templum habent,opusnon contemnendum,acperamplum:in quo illi fuisritibus facra peragunt.Quurn
enim in Polonorum ditione concefiifl'ent,hoc vnu, ficut & Rufli,pa<3:i lunt,vtfua fibireligione libere vti liceret*At velut Ger-
mani,qui olim in has fedes commigrarant,paulatim in Polonorumorestranfierunt,fic vt pro talibus hodie habeantur; fic Ruffi
quoque paullatim deficere incipiunt.Vix enim vllus aduena hodie ciuitatis iure donatur,nifi qui Catholica profiteatur religio-
nem. Teftatur id oculatus teftis Georgius Doufain ConftantinopolitanofiioItinerario de Leopoli,itaadpatremfcribens: Smt
inbac vrbe quatttorfeftjc, nimirum^Latina^Gr^ca.ArmenicaJudaicaiReformatatamenReligimi^fic ille fua. appellat)/«»»»o ftudioacvigi-
lantia mirifice <?&/^«Kr.CiuesCathoIicifingulari erga exteros hofpita!itateaccomitatevtuntur,ijdcmque licct vbere mercatura
exerceant,domi tamen ac foris frugaliter viuunt. Infignis hic eft VVolfeuioiorum familia,qus ex Silefia originem ducit,cui
plerxq; cx prsftantiffimis vel cognationc,vel affinitatibus,vel clientela funt implexs.Etfi vero fuperioribus bellis comercioru
frcquetia non pam debilitata fuerit,floret tamen etiamnu Leopolitanu emporiu,mercibus prsfertim Orientalibus.Mercatores
enim Turcici,Grxci vt plurimum nationc,qui fub fedula animaduerfione iurati interpretis,ne monftri aliquid alant,hic degutj
quotannis vltra quingenta dolia fiue cados Maluatici vini huc conuehut,acdiftrahunt.Tum pannos iericos, holofericos,auJsa,
aromata,aliafq; idgenusprcciofas merces,toti Poloniae Regno vnahxcciuitas abundefuppeditat. Cerae inprimis efauis expref-
fs vberrimus hiceftprouentus,adeo vt Germania,Italia,&Hirpania,quantum eius ad vfum fatishabent,peterchincpofiint.Iam
ad mefarum delicias,prxter carnes omnis gencris,ferinas & alti!cs,Iucioru pifcium mirabilis hic eft copia,quibus tam recentibus
quam fale conditis(hocenim temporeautumnali fieri folet)vix Tiberinosillos,inter duospontes captos,&magni olim aRoma-
nis gftimatos,compararcaufis.Suntenim circumcircaftagna quamplurimamec defimt pafiimfiuuij ac riui,in quibus cyprini,go-
bij,per'ca;,optimifaporis & vilis precij,magno numero capiuntur.Vinoquidem magnum eftprecium, exHugaria &Moldauia
aduccl:o:fed ciues plerique mulfiim & cercuifiam bibunt,liquores nonfanitati minus,quam palato feruientes. EftetiamLeopoli
ofiicina xraria,in quatormenta bellica funduntur acconflantur: Armamentarium amplum, & omnis generis inftrumentis bel-
licisinftruc1:iflimum:tumpublicumhorreum,in quo tantavisfrumenti,vtmagnsehominii multitudini longo tepore fufficiat.
Typographeum quoque habet, e quo non pauci libri & Latinis,&Ruthenicis, & Grxcis charafteribus eleganter excufi pro-
dierunt.Portx ciuitatis dux funtprxcipux,Cracouienfis ad Septcmtriones,HaIicieiis ad Auftrum.Suburbia totide.-qux indul-
gentia Magiftratus adeo excreuere,vt miilc & quingentx amplius in eis domus numcrentur.-in quibus etiam non pauca diuerfa-
ru religionutempla.AHuitciuitatemfluuiolus,vcrnacuIalingua Poltevv diclus,non procul a laterificio Goldbergenfi ortus,
qui mcenia vrbis prxterlapfus,aMeridicadAuftrum,inde intramontiumacnemorumconuaIles,&amfradus, vndofo alueo a-
pud opidu Bufco in Bugiu fluuium tande dcuoluitur.Hortis amceniflimis agerpaflim cxcultus eft,variorum fru&m feracibus,
& topiariaartead xftiuas recreationesmirificecxornatis Nccvinexdefunt,exiguxtamen iilx,&vix centenavinidolia,nccfa-
ne deiicatiflimi, quotaanis prxbentes.Inhoceodetracl:uPolonicxNobilitatisfloshabitat,Zolkicuioru,Oftrorogioru,Chod-
kicuitiorum, Donielouitiorum,Sborouiorum,Iaziouitiorum,Biet2aliorum,CorneacT:orum,alixcjueilluftresfamm
tos magni nominis duces Fortiflimofque milites,& fupcrioribus & noftris temporibus dcderunt.
Porrd vt Rufiia Auftralis in prouinciam redacla Polonix regno plurimum & fplcndoris & potcntix adiecit;ita hxc vna vrb-S
capta ad totamprouinciam fubigendarh multum habuit momenti:quod circaannumM.CCC.XL.fa£tum Iegimus. Deficiente
enim mafcula ftirpc liberorumDanielis Ruflorum Rcgis,Cafimirus II.Vladiflai filius, gentis nimiiim vicinx,& crebris incur-
iionibusantea infeftxfubigendxoccafioneminimcnegligendaratus,copias exPolonis&Germanis(qui magnam partcSilefij
fucrunt)ftipendiarijsqyantaspotuitmaximascontraxit,magnifque itineribusinRufliaprofeftus,LeopoIim, caputgentis,ob-
ledit.Nec longum tempus intereeflit,quum fefe,arcemq-, fuperiorem &infcriorem,atque opidum Rufti dedidere; illud vnum
paci:i,vt retinerc fibi veteres religionis ritus liceret.Ingens vis auri &argenti,gemmaru,prcciofaru veftium,&reliqux fupelle-
«fiilis, antiquaRuflbrum Ducum gaza,in ijs arcibus repcrta eft.-in qua infigncserant dux cruces aurex,plurimis & preciofispe-
mis clifUndtx,quarum altera portionem ligni, e quoChriftus pependit,inclufam habuit.qux etiamnum in Cracouienfi Bafifica
rciigioseafleruaturuternq;duo diadematafeucoronx,cumfella& vefte aurogemmifq; rigentc. Qux omniaCafimirHs inPo-
lonii.m.fccumafportauit;fedarces,ne Ruffiearum fiduciarebeIIaret,veritus,combuflit,opiclu veroGermanis ftipediarijsquafi
pro colonia aflignauit,qui loci amoenirate foliquc fcrtilitate perfpe<fb,fere omnes,vt olim in Anglia Saxones, patrix abiefto
deiiderio,fcdes lbi ac lares pcrpetuos fixerunt.ftatim noux exornandx parris intenti,Ecc!efi5 parochiaIe,in qua Catholicis fiue
■yj rcs felicitcr geitas,& rcgnum tam lucuientx prouincix acceffi^ne au<5cum,Magnus a fuis appellatus. Poft hxc Rex conuentu
F -flb-
49
MARIA, CELEBERRIMVM ORIENTALIVM
M£RCIVM EMPORIVM.
^EoPOLisC^mBurgCermanivocantjCorruptejputo, pro itVOttibuXtf) a Leone , Danielis Ruflbrum Auftra-
[liumpotentiffimiRcgisfilio,Romani,Vladifmiri£&Halici£Ducis,nepote,nomcnaccepirTe videtur,circa an-
/numChriftiM.CC.LXXX.vtputant nonnulli,condita. Metropolis eftRuffixAuftralis( quxPoloniciregni
^mcmbrumeftnobilifsimumjiitafubgradu longitud.fere xl vi.Iatitudinis xLix.a. Cracouiaquinquagintacir-
Jjh citer milliaribus diftans.Vrbs duplici fofla,vtraq; lata acprofunda,muroq; crebris turribusdiftinctomunitur;
•^S^gES^ omnis gencrisapparatubcllicocontrahoftilesinftiltusabundanterinftrucla. Emporium eft celeberrimum ci-
uium elegantia& humanitateflorcns.Sedem hic habet alter Polonix Archiepifcopus.-vt&duoalij Epifcopi,
Ruflicus vnus.alter Armenicys. Arces habet duas:quarum vna ciuitatis muro includitur,altera vero cminetiffimo fcopulo extra
opidum impofita,ab decem milliaribus confpeftui patet.OIimquidempleraq; xdificia e lignis & luto pro more iftarum gentiu
conftrudta erant:poftqua verd integrapencvrbsmiferabiliincendiovniusfermehorx fpacio ita conflagrauit, vt vixmuri, &
turres reftarent,domuslapidex xdificari cceperunt:atque ex eo tipore e lignea lateritia,atqueetiamarmorea aliquaexpartee-
uafit,vicinislatumijs non faxa modo,fed gypfum ctia,marmor,atque aded alabaftrite lapide fuppeditantibus,tam peliucidum,vt
fimilis vix alibi rcperiatur.Sic acecdente ad matcria artificuatque architeftorum induftria(qui exomnibusnatiohibus,Ger-
mani,ItaH,Poloni,magnonumeroibi degut)inea,quxhodieexterisadmirationieft,fpecieacpulchritudineLeopolis effloruit.
Curiamhabctelegantem ac magnifica:cuiforum prxtenditur ampliffimum,in quo merces omnis generis tam domefticx,quam
exoticx, tam ncceflitati,quam luxui inferuientes magnacopia vxnales exponuntur.In parteeius Oricntali xdes decora Archie-
pifcopalis confpicitur.Videas hicquotidie magnam mercatorumGermanorum,Italorum,Hungarorum,Moldanoru5 Arme-
noru,Turcarum,Tartarorumturbam.Suntetiam Iudxi,vt in totafere Polonia,nimis magno numero,qut veluthirundines,a-
lienum fudore & fanguine exfiigunt.Prxtorium turri confpicux altitudinis decoratur.Hinc Africum verfus Ecclcfia eft Metro-
politana,Dciparg VirginifacrajOpusmagnifumptus^necminorispietatisacliberalitatisab Cafimiro & VladislaoIagelloneCa-
tholicx religioni exhibits. Vicinum huiceft Canonicorum Collegium, & bonarum literarum Gymnafium:e quo no paiici do-
cliffimi viri prodiere. Verfus ortum vifiturtemplum S.Crucis,cumCcenobio Fratrum S.Francifci Minorum Conuentualium
fatis amplo,quod quidearci inferiori eft contiguu.Ad Aquilonefita eftEcclefia facratiffimicorporis Chrifti,Religiofs S.Do-
minici familix fedcs,fumptuofiffimis ftru<5turis,non ita pridem aucla & ornata:Ccenobium nulli in tota Poloniafecundum.Ea
verd ciuitatispars,qux Eurum fpe£t,at,pienaeft Iudxoru,qui priuilegijs &libertatibus,quas a Cafimiro Magno Polonix Regc,
Hefterisludxx cuiufdamamoribus irretito,habcntmaximas,ex omnibus mundi plagis hucconfluxere.Synagogs hfc illis binaj
funt,Procerum indiugentiaconccfix.In eodemtracl:uetiamRuffinonnullihabitant,quifumptu Magnatum Grxcanicxfectae
addittorum,templum ibi fabricx magnificenfia confpicuum nuper conftruxerunt:cui iamdudum turris Iapidea eximia altitu-
dinc,fumptibus Generofi olimDominiConftantini Cornea<5ti,additafuit,nonexiguuvniuerfs ciuftatis ornamentum. Verfus
Septemtrionem Armeni templum habent,opusnon contemnendum,acperamplum:in quo illi fuisritibus facra peragunt.Quurn
enim in Polonorum ditione concefiifl'ent,hoc vnu, ficut & Rufli,pa<3:i lunt,vtfua fibireligione libere vti liceret*At velut Ger-
mani,qui olim in has fedes commigrarant,paulatim in Polonorumorestranfierunt,fic vt pro talibus hodie habeantur; fic Ruffi
quoque paullatim deficere incipiunt.Vix enim vllus aduena hodie ciuitatis iure donatur,nifi qui Catholica profiteatur religio-
nem. Teftatur id oculatus teftis Georgius Doufain ConftantinopolitanofiioItinerario de Leopoli,itaadpatremfcribens: Smt
inbac vrbe quatttorfeftjc, nimirum^Latina^Gr^ca.ArmenicaJudaicaiReformatatamenReligimi^fic ille fua. appellat)/«»»»o ftudioacvigi-
lantia mirifice <?&/^«Kr.CiuesCathoIicifingulari erga exteros hofpita!itateaccomitatevtuntur,ijdcmque licct vbere mercatura
exerceant,domi tamen ac foris frugaliter viuunt. Infignis hic eft VVolfeuioiorum familia,qus ex Silefia originem ducit,cui
plerxq; cx prsftantiffimis vel cognationc,vel affinitatibus,vel clientela funt implexs.Etfi vero fuperioribus bellis comercioru
frcquetia non pam debilitata fuerit,floret tamen etiamnu Leopolitanu emporiu,mercibus prsfertim Orientalibus.Mercatores
enim Turcici,Grxci vt plurimum nationc,qui fub fedula animaduerfione iurati interpretis,ne monftri aliquid alant,hic degutj
quotannis vltra quingenta dolia fiue cados Maluatici vini huc conuehut,acdiftrahunt.Tum pannos iericos, holofericos,auJsa,
aromata,aliafq; idgenusprcciofas merces,toti Poloniae Regno vnahxcciuitas abundefuppeditat. Cerae inprimis efauis expref-
fs vberrimus hiceftprouentus,adeo vt Germania,Italia,&Hirpania,quantum eius ad vfum fatishabent,peterchincpofiint.Iam
ad mefarum delicias,prxter carnes omnis gencris,ferinas & alti!cs,Iucioru pifcium mirabilis hic eft copia,quibus tam recentibus
quam fale conditis(hocenim temporeautumnali fieri folet)vix Tiberinosillos,inter duospontes captos,&magni olim aRoma-
nis gftimatos,compararcaufis.Suntenim circumcircaftagna quamplurimamec defimt pafiimfiuuij ac riui,in quibus cyprini,go-
bij,per'ca;,optimifaporis & vilis precij,magno numero capiuntur.Vinoquidem magnum eftprecium, exHugaria &Moldauia
aduccl:o:fed ciues plerique mulfiim & cercuifiam bibunt,liquores nonfanitati minus,quam palato feruientes. EftetiamLeopoli
ofiicina xraria,in quatormenta bellica funduntur acconflantur: Armamentarium amplum, & omnis generis inftrumentis bel-
licisinftruc1:iflimum:tumpublicumhorreum,in quo tantavisfrumenti,vtmagnsehominii multitudini longo tepore fufficiat.
Typographeum quoque habet, e quo non pauci libri & Latinis,&Ruthenicis, & Grxcis charafteribus eleganter excufi pro-
dierunt.Portx ciuitatis dux funtprxcipux,Cracouienfis ad Septcmtriones,HaIicieiis ad Auftrum.Suburbia totide.-qux indul-
gentia Magiftratus adeo excreuere,vt miilc & quingentx amplius in eis domus numcrentur.-in quibus etiam non pauca diuerfa-
ru religionutempla.AHuitciuitatemfluuiolus,vcrnacuIalingua Poltevv diclus,non procul a laterificio Goldbergenfi ortus,
qui mcenia vrbis prxterlapfus,aMeridicadAuftrum,inde intramontiumacnemorumconuaIles,&amfradus, vndofo alueo a-
pud opidu Bufco in Bugiu fluuium tande dcuoluitur.Hortis amceniflimis agerpaflim cxcultus eft,variorum fru&m feracibus,
& topiariaartead xftiuas recreationesmirificecxornatis Nccvinexdefunt,exiguxtamen iilx,&vix centenavinidolia,nccfa-
ne deiicatiflimi, quotaanis prxbentes.Inhoceodetracl:uPolonicxNobilitatisfloshabitat,Zolkicuioru,Oftrorogioru,Chod-
kicuitiorum, Donielouitiorum,Sborouiorum,Iaziouitiorum,Biet2aliorum,CorneacT:orum,alixcjueilluftresfamm
tos magni nominis duces Fortiflimofque milites,& fupcrioribus & noftris temporibus dcderunt.
Porrd vt Rufiia Auftralis in prouinciam redacla Polonix regno plurimum & fplcndoris & potcntix adiecit;ita hxc vna vrb-S
capta ad totamprouinciam fubigendarh multum habuit momenti:quod circaannumM.CCC.XL.fa£tum Iegimus. Deficiente
enim mafcula ftirpc liberorumDanielis Ruflorum Rcgis,Cafimirus II.Vladiflai filius, gentis nimiiim vicinx,& crebris incur-
iionibusantea infeftxfubigendxoccafioneminimcnegligendaratus,copias exPolonis&Germanis(qui magnam partcSilefij
fucrunt)ftipendiarijsqyantaspotuitmaximascontraxit,magnifque itineribusinRufliaprofeftus,LeopoIim, caputgentis,ob-
ledit.Nec longum tempus intereeflit,quum fefe,arcemq-, fuperiorem &infcriorem,atque opidum Rufti dedidere; illud vnum
paci:i,vt retinerc fibi veteres religionis ritus liceret.Ingens vis auri &argenti,gemmaru,prcciofaru veftium,&reliqux fupelle-
«fiilis, antiquaRuflbrum Ducum gaza,in ijs arcibus repcrta eft.-in qua infigncserant dux cruces aurex,plurimis & preciofispe-
mis clifUndtx,quarum altera portionem ligni, e quoChriftus pependit,inclufam habuit.qux etiamnum in Cracouienfi Bafifica
rciigioseafleruaturuternq;duo diadematafeucoronx,cumfella& vefte aurogemmifq; rigentc. Qux omniaCafimirHs inPo-
lonii.m.fccumafportauit;fedarces,ne Ruffiearum fiduciarebeIIaret,veritus,combuflit,opiclu veroGermanis ftipediarijsquafi
pro colonia aflignauit,qui loci amoenirate foliquc fcrtilitate perfpe<fb,fere omnes,vt olim in Anglia Saxones, patrix abiefto
deiiderio,fcdes lbi ac lares pcrpetuos fixerunt.ftatim noux exornandx parris intenti,Ecc!efi5 parochiaIe,in qua Catholicis fiue
■yj rcs felicitcr geitas,& rcgnum tam lucuientx prouincix acceffi^ne au<5cum,Magnus a fuis appellatus. Poft hxc Rex conuentu
F -flb-
49