DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.17577#0175
PATAVIVM-
AtaUihxvrbisahti^hitaiemiUiidirguit.qubd ab Aritenore,Troia,quam Graeci ex-
ciderant,piofugo,cohdit.im plerique perhibeht;& interhos prcecipuae aucloricatis
Liliiusjdignustam nobiiipatiiaciuis.Etfcpulcrumquidem Antenorishodieque ad
ademS.Laurehtijmohftrarur.Romani populi imperio.quarridiu maieftas eius vi-
guic,fuicc6iun&iftima:eiu(queresquum milicaribustum pecuhidrijsauxiliis mul-
tum (a-peadiuuit. Tanta viciflim Sehacus populique Romahi ih hartc ciuitatem
fuitbencuolentia,cura &follicitudo,vt enatisolim intet ciues difcordiis, alterum
cx ConfulibuSjM.AemiliumjpacisconifitucndtCcaiilfa.eomiferint^vtidem Liuius
libro X LI. ceftacur)c'oionia lam ante inulto meiioribus,qnam alias.conditionibus
ebdeducia. Pacauinis enimiusfurfragioruhitamquam ciuibusRomanis datum, Afconius PedianusCbm-
mericariis in CiccronisOraciones fcribic.In fidc & ahiiciria ROmani Imperii ciuitas hxc ftecic,donecab At-
cila HuniiQrum rege capcajdirepta,& occifis ciuibus,ihcehfafuic:inftauratadeindea Narlete Iuftinianilm-
peratonsLegato& llauennaribus;inde veroiterumcentefimo anno poftqnamab Attila fubuerfa fuerat,
aLongobardis cremara:qoibusaCaroloMagnO debelldtis,maximafub eO eiufqueLegatis & fucceflbribus
Berengariis, Rudolpho Burgundo, Hugone Arelatenfi.Lothario atque Adelberto.potcntia: incrementa ce-
pit.remque pubHcanilibercadmihiflrauit,adOthonisv(q;rmperatoris tepOra.Verum AhnOM.tfC. kxxvn.
a FridericdIrnperacore cda&a Germartommprxfidium accepit:quorum irifoienciam pertaefa j vigefimo
anno pbft Rauennati Archiepifcopo fefefijbkcit. Norifnultdpoft Marcellus Carrarienfis fub PratfC&urse
fpecie vrbisimperiuminuafir.-fedea^profligaca ab Ardlirto& Rauennate Afchiepifcopo Carrarienfium
famiha,fub Rbmanae Ecclefi* ditidnem cdhcfefiic.Dominos deinde habuit Scahgeros : mox rutfiis Carra-
rienfcs: poftea Ioanneni Galeacium Vicecdmitem: indetercium Carrarierifes. candem in Venecorum de-
ueriicimperium.mirabili alcerhantis foftuna:iudibrio,quum colonia Pacauiorum Venecia?fuerit: vciam
in felici filice gremioacpacrociiuo cbnquiefcatmacer.Sednec Venecis diu fuit cranquillum huiiis ciuicatis
iniperium ;quam Maximihanoimperatori Anno m. io.ix. reftirutam,iidem fecuhdo poft menfe fuam in
ditioriem redegerunt,&cbntraImperatorisadobfidioncm reuerfi excrcitum,I,XXX.vcnOnnulii fcribuc
afmatorum millibuscoriftantem.tutati func : ac paullacimrurribus, va!lis&prdpiigriaculis itamuniue-
riinc, vc hiiila vi expugriari poiTe videatur,modddefenforesaha?queadtutelamfes neceflariae nedefint.
Triplici murocingirur,& foflisadmodum profuridisMeduacofluuio (Catfarienfium id opiis) fefd irifun-
dente:Palatiis & ajdificiis tam ptiblicis quam priuatis,valdemagniflcis cota fplendet:inter quaefumtuofifll-
mum eftS. iuftinx McMiaftciMUm.ambituIrahcummilliareconipledenSjck: annuoo&uagefies millenorum.
ducatorum reduu dotatum.Hic olim lunonisfanum fuit.fiBlondocredimus.in qUoPatauirii arma&fpo-
HaLacedarnomjs maritimoprcelio vidtiserepta.dedicarunt acfufpenderunt.Nuncibide incand da mar-
rnoreatumbaB.Luca* Euaiigclilta:oflamagnacum venerationeafleruantur. Eftquoqiie aliudauguftiffi-
mum templum,S.Antotiio Viyffiponenfi(cuiushicquoquemarmoreumfepuicrum ofleriditut)facrumj
inque eo muira cum ad excernam ftru&uram,tum ad interiorem ornacum pertincritia,vifu& admiratione
dign.i;Curia quoque,ampliifmiuPr±torisdofhiciliUm,fingularieIegantiacerriituf:quam Henricus I. Im-
perator exftruxtr,creriiatam veiro Vencci Idnge* '{plendidibreFor rtia refcceruiic;inque eaT.Liuii, Romanas
Hiflori±patfiso(ia(ubinTiilocopofuere.Inhacatfiumeft,CC.LXXiI.p 10ngum,latumLXXII.nullis
in medioihnixum columnis 1111 quoT. Liuii4 Alberti Theologi.Pauii Pacauini lUrifconfulti,& Petri Apo-
nenfis Medici imagines ad Viuum cxprelfeConfpiciuntur.Fora quoque habecadmodum fpaciofa: quorum
viium deambulationi & congreffibus Nobilitatis dicatum.-fecunduni Olitorium.-tertium FrUmentanum:
quartum Lignafium.-quintum Palearium eft.Pontes quoque in vrbedomplurcs ldpidei, quibus fiUrhihum
& aquarum tranficuspairim coniurtgicur.Quadraginta habct Parochialds Ecclcfias,cum quatuof Coenobiis
mehdicaiitium Religiofdrum.Academiam hicfeuVniuerfitaccm Fridericus Il.Imperator inftituic,vt Bo-
hohicnfibus aegrefaceret.quifefeRomanoPontificifxderecOntra impefatofem conftfinxeranc. In hac
Collegia futic aliquofiinopiae ftudioforum iuUenum fubleuanda^ condita. V ix cefte tota Italia vllum eft bo-
harum litterafum Gymrtafium,quodfrequentioriexterorum,Gerniartotum ihprimis.ac Medica; arti ope-
ramdantium,cdncurfucelebretur.Ciuesihgeniisfummisfunt,&adliterasomnjaq; virtutisftudia prompti,
optimocorporishabitu,acpolicis moribiispr±ftances,& inomnibus adlioriibusciuilequid &c lautum prce-
feferentes. Summam rerUfhdmnium vbertatemiricredibilis agrifertilicas vrbi fuppeditat.Panishicconfi-
citur tocuisIcaliic candidiflimus ac mirefap)idus. Vino quoqueabundar generoi'o,quod Pliniusinter opti-
ma numerac.Hinc Icalorum prouerbium: Beldgrii. lagrajpt,Pddotia lapajfa: quo Pacauini agri vbertas Bono-
nienfi prarfertur. Totaregiovicis,pagis& vilhs fefercaeftjqua! Venecorum Pacritiorum fere funt,menfi-
bhsaiftiuiscumfamiliahicrurticancium.CoIlibusqiioque&mdntibus nonnullibi intumefcit:qui plenquc
ohiiles vitibus.oieis acrchquis frucliferarum arborumgeneribus func confiti. IuXta funtcolies Euganei,
Poecis celcbratifl]mi,vicis villisqueornatiflimisfrequentesuncerquaspaguseft Arquatus, ad difTerentiam
alreriusirt Polinicio Rhodigino,Montanuscognomento,Franci(ci Petrarchae.qui diu hichabicauit,& tan-
dem corporis depdfiiit exuuias,memoria & fepulcro e rubro marmorc celebris. Nec procul mde vicus eft:
EUgaheus.prdpe quem aquaecalida;,perpetuis vaporibusxftuances, A poni Balnea vocantur,a propinquo vi-
coApond.Virerttescaiidisliisaquisihhafciherbas,etiam Pliniusauctoreft.CircaivlonafleriuinS.MaricEin
monteOctdnid cccrtum calidum inuenitur.ad multos morbosfalutare.quod vndiquefcaturientes aqu^ca-
lidaf efficiunt. luxca eft Ccenobiuin ampliffimum, Pruliahoinine.Benedidini ordihis, a:dificium mprimis
fumtuofum,& nobihflimis cociusItaliaiconfefendumjAnno. m.io. nonproculPacauio Maximi cuiufdam
Olybij fepulcrum,&in eolampasadhucardens lhueta funt.Antiquarum Infcripcionum paffim in ciuium
domibustancuseftnumerus,quancusvix vllibi.Quiddeinnumerispropeviris dicam,qui partim ortu fuo,
parcim bonarum litccrarumprofeflionepatriam hancilluflrarunc ? Dequibusfatius efliilerequam pauca
aut nohdignadicerc.
55
AtaUihxvrbisahti^hitaiemiUiidirguit.qubd ab Aritenore,Troia,quam Graeci ex-
ciderant,piofugo,cohdit.im plerique perhibeht;& interhos prcecipuae aucloricatis
Liliiusjdignustam nobiiipatiiaciuis.Etfcpulcrumquidem Antenorishodieque ad
ademS.Laurehtijmohftrarur.Romani populi imperio.quarridiu maieftas eius vi-
guic,fuicc6iun&iftima:eiu(queresquum milicaribustum pecuhidrijsauxiliis mul-
tum (a-peadiuuit. Tanta viciflim Sehacus populique Romahi ih hartc ciuitatem
fuitbencuolentia,cura &follicitudo,vt enatisolim intet ciues difcordiis, alterum
cx ConfulibuSjM.AemiliumjpacisconifitucndtCcaiilfa.eomiferint^vtidem Liuius
libro X LI. ceftacur)c'oionia lam ante inulto meiioribus,qnam alias.conditionibus
ebdeducia. Pacauinis enimiusfurfragioruhitamquam ciuibusRomanis datum, Afconius PedianusCbm-
mericariis in CiccronisOraciones fcribic.In fidc & ahiiciria ROmani Imperii ciuitas hxc ftecic,donecab At-
cila HuniiQrum rege capcajdirepta,& occifis ciuibus,ihcehfafuic:inftauratadeindea Narlete Iuftinianilm-
peratonsLegato& llauennaribus;inde veroiterumcentefimo anno poftqnamab Attila fubuerfa fuerat,
aLongobardis cremara:qoibusaCaroloMagnO debelldtis,maximafub eO eiufqueLegatis & fucceflbribus
Berengariis, Rudolpho Burgundo, Hugone Arelatenfi.Lothario atque Adelberto.potcntia: incrementa ce-
pit.remque pubHcanilibercadmihiflrauit,adOthonisv(q;rmperatoris tepOra.Verum AhnOM.tfC. kxxvn.
a FridericdIrnperacore cda&a Germartommprxfidium accepit:quorum irifoienciam pertaefa j vigefimo
anno pbft Rauennati Archiepifcopo fefefijbkcit. Norifnultdpoft Marcellus Carrarienfis fub PratfC&urse
fpecie vrbisimperiuminuafir.-fedea^profligaca ab Ardlirto& Rauennate Afchiepifcopo Carrarienfium
famiha,fub Rbmanae Ecclefi* ditidnem cdhcfefiic.Dominos deinde habuit Scahgeros : mox rutfiis Carra-
rienfcs: poftea Ioanneni Galeacium Vicecdmitem: indetercium Carrarierifes. candem in Venecorum de-
ueriicimperium.mirabili alcerhantis foftuna:iudibrio,quum colonia Pacauiorum Venecia?fuerit: vciam
in felici filice gremioacpacrociiuo cbnquiefcatmacer.Sednec Venecis diu fuit cranquillum huiiis ciuicatis
iniperium ;quam Maximihanoimperatori Anno m. io.ix. reftirutam,iidem fecuhdo poft menfe fuam in
ditioriem redegerunt,&cbntraImperatorisadobfidioncm reuerfi excrcitum,I,XXX.vcnOnnulii fcribuc
afmatorum millibuscoriftantem.tutati func : ac paullacimrurribus, va!lis&prdpiigriaculis itamuniue-
riinc, vc hiiila vi expugriari poiTe videatur,modddefenforesaha?queadtutelamfes neceflariae nedefint.
Triplici murocingirur,& foflisadmodum profuridisMeduacofluuio (Catfarienfium id opiis) fefd irifun-
dente:Palatiis & ajdificiis tam ptiblicis quam priuatis,valdemagniflcis cota fplendet:inter quaefumtuofifll-
mum eftS. iuftinx McMiaftciMUm.ambituIrahcummilliareconipledenSjck: annuoo&uagefies millenorum.
ducatorum reduu dotatum.Hic olim lunonisfanum fuit.fiBlondocredimus.in qUoPatauirii arma&fpo-
HaLacedarnomjs maritimoprcelio vidtiserepta.dedicarunt acfufpenderunt.Nuncibide incand da mar-
rnoreatumbaB.Luca* Euaiigclilta:oflamagnacum venerationeafleruantur. Eftquoqiie aliudauguftiffi-
mum templum,S.Antotiio Viyffiponenfi(cuiushicquoquemarmoreumfepuicrum ofleriditut)facrumj
inque eo muira cum ad excernam ftru&uram,tum ad interiorem ornacum pertincritia,vifu& admiratione
dign.i;Curia quoque,ampliifmiuPr±torisdofhiciliUm,fingularieIegantiacerriituf:quam Henricus I. Im-
perator exftruxtr,creriiatam veiro Vencci Idnge* '{plendidibreFor rtia refcceruiic;inque eaT.Liuii, Romanas
Hiflori±patfiso(ia(ubinTiilocopofuere.Inhacatfiumeft,CC.LXXiI.p 10ngum,latumLXXII.nullis
in medioihnixum columnis 1111 quoT. Liuii4 Alberti Theologi.Pauii Pacauini lUrifconfulti,& Petri Apo-
nenfis Medici imagines ad Viuum cxprelfeConfpiciuntur.Fora quoque habecadmodum fpaciofa: quorum
viium deambulationi & congreffibus Nobilitatis dicatum.-fecunduni Olitorium.-tertium FrUmentanum:
quartum Lignafium.-quintum Palearium eft.Pontes quoque in vrbedomplurcs ldpidei, quibus fiUrhihum
& aquarum tranficuspairim coniurtgicur.Quadraginta habct Parochialds Ecclcfias,cum quatuof Coenobiis
mehdicaiitium Religiofdrum.Academiam hicfeuVniuerfitaccm Fridericus Il.Imperator inftituic,vt Bo-
hohicnfibus aegrefaceret.quifefeRomanoPontificifxderecOntra impefatofem conftfinxeranc. In hac
Collegia futic aliquofiinopiae ftudioforum iuUenum fubleuanda^ condita. V ix cefte tota Italia vllum eft bo-
harum litterafum Gymrtafium,quodfrequentioriexterorum,Gerniartotum ihprimis.ac Medica; arti ope-
ramdantium,cdncurfucelebretur.Ciuesihgeniisfummisfunt,&adliterasomnjaq; virtutisftudia prompti,
optimocorporishabitu,acpolicis moribiispr±ftances,& inomnibus adlioriibusciuilequid &c lautum prce-
feferentes. Summam rerUfhdmnium vbertatemiricredibilis agrifertilicas vrbi fuppeditat.Panishicconfi-
citur tocuisIcaliic candidiflimus ac mirefap)idus. Vino quoqueabundar generoi'o,quod Pliniusinter opti-
ma numerac.Hinc Icalorum prouerbium: Beldgrii. lagrajpt,Pddotia lapajfa: quo Pacauini agri vbertas Bono-
nienfi prarfertur. Totaregiovicis,pagis& vilhs fefercaeftjqua! Venecorum Pacritiorum fere funt,menfi-
bhsaiftiuiscumfamiliahicrurticancium.CoIlibusqiioque&mdntibus nonnullibi intumefcit:qui plenquc
ohiiles vitibus.oieis acrchquis frucliferarum arborumgeneribus func confiti. IuXta funtcolies Euganei,
Poecis celcbratifl]mi,vicis villisqueornatiflimisfrequentesuncerquaspaguseft Arquatus, ad difTerentiam
alreriusirt Polinicio Rhodigino,Montanuscognomento,Franci(ci Petrarchae.qui diu hichabicauit,& tan-
dem corporis depdfiiit exuuias,memoria & fepulcro e rubro marmorc celebris. Nec procul mde vicus eft:
EUgaheus.prdpe quem aquaecalida;,perpetuis vaporibusxftuances, A poni Balnea vocantur,a propinquo vi-
coApond.Virerttescaiidisliisaquisihhafciherbas,etiam Pliniusauctoreft.CircaivlonafleriuinS.MaricEin
monteOctdnid cccrtum calidum inuenitur.ad multos morbosfalutare.quod vndiquefcaturientes aqu^ca-
lidaf efficiunt. luxca eft Ccenobiuin ampliffimum, Pruliahoinine.Benedidini ordihis, a:dificium mprimis
fumtuofum,& nobihflimis cociusItaliaiconfefendumjAnno. m.io. nonproculPacauio Maximi cuiufdam
Olybij fepulcrum,&in eolampasadhucardens lhueta funt.Antiquarum Infcripcionum paffim in ciuium
domibustancuseftnumerus,quancusvix vllibi.Quiddeinnumerispropeviris dicam,qui partim ortu fuo,
parcim bonarum litccrarumprofeflionepatriam hancilluflrarunc ? Dequibusfatius efliilerequam pauca
aut nohdignadicerc.
55