Braun, Georg [Hrsg.]; Hogenberg, Franz [Hrsg.]: Civitates orbis terrarvm (6): Theatri Praecipvarvm Totivs Mvndi Vrbivm Liber Sextvs: [Coloni[a]e Agrippin[a]e. 20. die Septemb. Anno M.DC.XVII.] ([Coloniae Agrippinae], 1618) [VD17 547:737892E]

PAPPAi

9

A*PA Tnfcrioris Hungariae oppidum , nonprocul a Bakone fylna longifllma,&
montibus, quibus noftratcs a Clypeis nomen indiderunt(vulgo ©cftiftbcty) fitum, va-
riam,nonminusquam pluraaliaeiusregnioppida,fortunaniexpertum eft., Olim
quidemnonmagnifuilfenominis,illudindicioeit,qu6dnulla pene eius apud anti-
quos Hungaricarum rerum fcriptores mcntio exftat. Vnde credibile eft, fuperioribus
cumimmaniiTimaTurcarumgentebellisdemummuniricoepiile, inuitante locii-
^C*^^^, pfius natura,acfituadhoftiumreprimendasexcurfioncsperopportuno. Abortue-»
'^h^ xB nim&folumpaludofum , &lacusnonexiguus,pifcium copiam oppidanis abunde
fuppeditans,ei praetcnditunadcuius veluti cxitum , &ad portam,qua Albam rega-
lem itur,Arx vifitur,& intraoppidum fuis etiam munitionibus fcparatim inclufa. Vallum quo oppidum chv
gitur, tcrra aggefta,loricaeVeroligncisfepimetis firmiffimooperee vimine& falicibus contextis,acterraop-
pletisconftant:quod quidemmunitionum genuscontra machinarum iftusfatiseft validum » aclongetutius
quam murorum fubftru£tiones:qu3e difperlis faxisfacile & ftragem inter defenforcs dant, & vno calulatam
ruinamtrahunt. . ,

Porro Arxhxcquum ha£tenusChriftianorum in Hungaria rebusnonparum adiumenti ac praefidij attuiil-
fct,tandem Anno M.D.XCII.vnacumSiffecciOjVcfprimio, &Palotta, aSinane Baflacontinuatisvi&orijs
expugnata,in Turcarumconceffitditionemmonfine detcftanda transfugarum quorundamperfidia/quifa-
ciliorisoppugnationismodum,&16caoppidi miriusmunita hofti commonftrarunt. Quodfinihilominusre-
I iqui ca,qua par erat,fide ac conftantia in propugnando vfi fuiflent,multo adhuc fanguine cxpugnatio illa con-
ftitura fuiflet.Scd & hi ignauix fuae graues pcenas lucrunt.Pacii enim,vt tradita arce, cum impedimentis & ari
misliberidimittcrentur,initinerea Turcicoequitatucircumuenti,fereomnes perierunt, pauciflimis,quibus
fuga&latebraefalutemdederant,elapfis. , .

Quinquennio poft,Anno nempe M.D.XCVII. dum in Hungaria bellum interChriftianos &Turcas acer^'
rime geritur, Maximilianus Archidux,cuifummamreimilitaris Impcrator Rudolphus fraterdemandaratj
collcdiscirciterviginti quatuorarmatorummillibus, Nadaftum&Colonitfiumaditineraexplorandaprx*
iiiittit:quiquuminducentosIanitfar6sincidiflent,odogintaeorumca:fis,reliquos , &in ijsduos Agascapti-
uosadArchiducemadducunt.Quorumindicijsedo&us Archidux, Pappam obfidere decreuit. Cuiusquideni
obfidionis x iv.Sextilisdiefa£tumeft initium:eaquetanto ftudio fuit continuata, vt breui adhoftium muni-
tionesperiientum fit:quibus tormentdrum vi conuulfis,militesaIiquotimmifli,Morfpurgio & Rofvvurmio
ducibusifed non fine vulneribus reie£ti.Et ducum vterque quidem yulnus in confli&u accepit; fed ille lcthale.
Ad famam aduentantisTurcarum excrcitus,quiobfeflisfubfidiomiflus ferebatur, iterum ccepta eftdppiigna-.
tio,tanta militum alacritate,vt cum Turcis acriterfefe defendentibus,oppidum captum fit. Praefidiarij in arce
fereceperant,inqua quadringenti e Chriftianis captiui affcruabantur.Horum vitae vt parceretur, Turcisper-
milfum,vtcumomnibusfuisfortunisincolumesabirentInterea VValonesinarcem irrumpunt,omniaqiie
ferre,agere, rapereincipiiint.AdhosigiturcontinendosEderusmilitumtribunuscum alijsduobus fignisar-
cem cuftodire iufliis.Turcae y Valonum vim metuentes,confufis ordinibus,arce egrediuntur, quorum loculis
cxcuffis,auri aliquid apud eos repcrtum.VValones ergo fpepraedae alle&i, inuitis ducibus dedititios concidunt,
concifos veftibus fpoIiant,& farcinis direptis,nuda ac lacera cadaucra, immani fpe&aculo,relinquunt.Baffam
jegre fcruatum,& militum furori ereptum cum ijs qui fupererantferant autein centu. circiter & fexaginta) de-
ducere iuflus Colonitfius,& Hoffkirchius cum Auftriacis fignis in arcem intrdducius. Vix mille paflus progref-
fi fucrant Turcae,quum ecce turiis qu3edam,inquamagnavisfulphurei pulueris eratrcpofita, tantocumim-
petu & fragore conucllitur.vt non modo maior arcispars labefac"tata,verum etiam ducenti circiter praefidiarij,
cum muItiscaptiuisChriftianisambuftifuerint&ruinaopprcffi.Hoffkirchioctiam graiiiter vulnerato. In-
cendium hoc quum Turcarum fraudepraeparatum multi fufpicarentutjftatim mifli funt, qui e via eosretra-
hcrent:ac nifi multis argumenris fa&i confcientiam ac culpam a fe remouiflent,ad vnum omnes internecio-
ne fuiflent occifi.Cafus hic prxtcrquam quod arccm vehementer deformauit,quidquid reliquuni commeatuu
erat,quoque abfumpfit.Scptem Bribegi(iic transfugas & exploratores vocant)in arce comprehenfi.vfitato apud
Hungarosinproditores fupplicio,palis transfixi,infummiscruciatibus vitam mifere poft longam moram ef-
fuderunt. ./:,

Porro ijdem illi,qui, vt diximus,Turcas contra fidem datam inuaferant ac ipoliarant,triennio poft oppidum
hoc&arccm pcrfummum fcelusac perfidiamTurcisprodiderunt.Praefidio enim circiter mille ac duccntiex
ea natione ibi reli£fci,quum fcrius aliquanto ftipendia folucrentur,nec alimoniae magna effet copia, tumultua-
rijimperiumque detrc&are ccepcrunt:quumque id agi animaduerterent, vt inde abdu&is nouum praefidium
fubmitteretur,cum Turcis egerunt,vt certa pecuniae fummafibi numeraretur, ipfique tradito loco in tuta de-
ducerentur.Spemqudquefaciunt,fe ducemfuum Schvvartzenbergium, recenti Iauarini expugnatione tum
maxime celcbrem,qui ad comprimendam feditionem cum magna vi pecuniae propedicm venturus dicebaturj
intra oppidum recepturos:eifque poftea tradituros:aut fi id Turcis mintis placeret, ad Zifneccam viam obfi-
derent,necdc confilij euentudubitarent.Pofthanctraaationem, tribUnos &centurionesomnesoffici6 de-
iecerunt,&efuorumnumero quendam,Lamottamnomine,ducemfibi conftituerunt.-MichaelemMarotum
loco Praefe£tum,cum omnifamiliain vinculaconiecerunt.-nifiquamprimum Lytron,quodipfi dixerant9 per-
folueret;Turcis in feruitutem cum fuis omnibus eum dedituros interminati.Mox Turcas captiuos liberant, &
jpfius Praefedi armis veftibufquc exornatos Albam regalem mittunt:domibus omnibus direptis, praedam v-
num in locumcomportant:vexillumCxfareanum Turcistradunt:actandempoft multas vltro citroqjadio-

nespro-

35