Braun, Georg [Hrsg.]; Hogenberg, Franz [Hrsg.]: Civitates orbis terrarvm (6): Theatri Praecipvarvm Totivs Mvndi Vrbivm Liber Sextvs: [Coloni[a]e Agrippin[a]e. 20. die Septemb. Anno M.DC.XVII.] ([Coloniae Agrippinae], 1618) [VD17 547:737892E]

iubent: pofthbsinftramcntumpyrobolare(Petardamvnlg6vocant) curruieum invfumfa&o impofitum
vehebatur,adiun&is qui fcienter idportaeadmouerent,& mature ignem fubijcercnt , alijs eriam,qui fcalas &
reliquumapparatum ferrent.Velitestres,quospraemilfosdiximus,Turcaeexcubitores inclarnant;,cuiates fint
rogant.Edofti illi,lauarinenfes fe efle fimulant:Buda venirerSolymano Garbafiae Iauarini Pre/edto commeatus
ab Achmete Aga iuflli eius coemptos aduehere,de via feflbs paulifper velle quiefcere. Hoc refponfo conten-
ti,mandant,nemanepriiisdifcedant,quam Arcis PraefecT:um(Begum)conueniirent.Illifa£turos fc recipkmt;il-
lud etiam addunt,litteras fe ad eundem fcriptas habere,eas fe mane oblaturos. Durante hoc colloquio, Bern-
fteniuspyrobolumrotisa&umpropelliiubet. quod vigiles confpicati: Quid,inquiunt, voscarrum portis
obferatis in pontem fubducitis.Refpondent illi,facere fc ld metu Haiduccorum : a quibus 11 forte inuadan-
tur,commodiorem fibi huncforead defenfionem locum.Inter haecadmota machina&igne fubdito, horren-
documtonitruport3edi(Tiliunt,ponspenfihsdimpatur.Moxnoftri ponte,quemfecumaduexerant,foiTisinie-
fto,perapertaintrorumpunt,alijalibiperfcalasin mceniaenituntur.Cuftodesarcis , quiprimoimpetu non
©pprefli,quaquifquepotcrant,faluti fuaeconfulunt:edecem,qui in foflasfubicctasfe deiccerant, quatuorab
equitibuscxcubiasagentibus deprehcnfi,vnusdorfumcafufregerat;reliquiper arundineta,tenebrarum bene-
ficio.elapfi. Qui rcftabant, turriinclufi,qua poterant ratione oppugnantium impetumaliquamdiufuftinue-
runt;fedcircumuentitandem& multitudineopprefli,ad vnum omnes velcaptiium,vel interempti. Haec fa-
tta funt x.Maij die.Prxfidio arci impofito;& deproximis locisapportata annona,captiuifque, inter quos Bcgus
cum vxoreeratacliberis,abdu£tis,gratixDeOacl:x. _ ..

Sed minimediuturnaChriftianishaecfuitlatitia.Eoipfoenim annonoftrisadComaramdefidentibus,Tur-
caeadTatam pofitiscaftris,fummaviarccmoppugnant. Eam ChriftophorusVVeida cum ducentisquinqua-
ginta circiterpraefidianjstenebat.Isetfi boni ducis officium magnaanimi virtuteexplebat; tamen cederetan-
dem,acfuae&fu6ruiufaluticonfulereeftcoacl:us.Nam& afliduefinevlla intermiflione fulminabantTurcae,
& patefafto aditu , multoticsirrumpercconari , prxfidiariorumvirtute femperfuntrcpulfi; Interea cuni
culisaais,fubieaoquepuluere,vnumexarcispropugnaculisconuellitur, magnamquefecumruinam trahit.
Periculoiampropiorecommotimilites.quorumbonaparsperierat.fuperftitumalij vulnerati,alij puluercaf-
flati,&ruinaperculfi,vix fatis ad arma tradtanda virium habebant, Praefe&opericulum oftendunt,&nefc &
vniuerfosinpraefensexitiumpraecipitet,monent. Communicatis igiturconfilijs, no&u clanculumperpfeu-
dothyrumfeupofticumexaduerfaarcisparteegrefli,magnocum filentioDanubium pctunt. Interim hoftis
arcemfummisviribusoppugnat , acmilitemper ruinas(namalrerumquoquepropugnaculumvispulueris
diffiparat)immittit.Vbiver6arcemdefenforibusvacuam, fequeelufumanimaduertit, ad praedam intcntus
jniks vndique difcurrit,quae tamen exigua admodum fuit, oir nibus a praefidiari js, prsefertim machi-
iiissneiSjCorruptis.Moxpuluisadifcedentibusfomiteattemperato idoneis locis collocatus
ignem concipit,& obuijsquibulque difiec~tisacdifcerpris,magnam Turcarmn
ftragem edit.Et haec quidcm Tatae ha&enus fortuna fiiit:
quae etiamnum cum bona Hungariae
partefub Turciea gemit
feruitute*