DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.17577#0033
H AG A COMITIS-
Va m v i s municipium hocmuris cin&um non fit.nccinterHollandiae vrbcs numc-
retur;omnibustamenrebusquae vrbcm, vel faciunt vcl exornant.paucis cedit, multas
veto antcccllit. Et vno quidem omnes,quod vniuerfg prouinciae Confilijs ac fupremo
Dicafteriodomiciliumpraebet.Hicolim Hollandiae ac Selandiae Comitcs Rcgiata
habuercjhuc fubdit i tamquam ad fummum Iuftitiae tribunal confugerunt. Et loci qui«
dcm geniamooatcmplanti, minus mirum vidcbitur Principesolim hic domicilium
fibipotiffimumdelegifle^vtquononmodointotaHoUandia, fcdetiam vbicumquc
aiibivixquidquam •amcenius inucniripoIfit.Situshic pagus cft quafi mcdius intcr
dttas ■ampliflimasduitatcs.Lugdunumac Delphos, itincretamcn nonnihil ad Scptcnv
trioncs deflexo,&abhacquam ab illapropius diftans . Qua Scptemtriones fpe&at, abOceano millc circitcr
paffusabeft,vbiSchcueringapifcatorumpagus}Vnde!reccntesquotidicpifces Hagam comportantur . Circaid
litus incredibiliscuniculorumvis in arenarijscoilibusquos z>»^»f0Vocant,ftabulatur;gratae menfarum dcli-
tiae-ComiturftPalatium fatisamplumcft,muro&^uisinclufum; Guliclmi Comitis,quictiam Romanorum
Rcxfuit,opiis.Incopra:caererisconcIauibus,admirationicft vnum fpaciofiflimumnullis innixum columnis,
fcd trabibus non valde craflis eontignatum.Ligna cx quibus aedificiumhoc conftat,aiunt cx Hibernia vfquc al-
latajinquibus nullae aranearum telae videntttrynulla caries,occulta Naturae vi,animaducrtiturXibri hic&mer-
cesomnis generis vaenum expoifitaecernuntut.Scptemtrionalispalatij latus ftagnumclaudit fcu viuarium (ita
cnim ctiam vulgo appellatur) cni quam late fe protendit,colhculus lcniter dccliuis imminet, vmbrofis arbori-
busconfitirsjfub quibusaeaiyiotcmporeamteniflimacft deambuiatio,etiamfeflio, paratisineum vfum paflim
fedilibusTcrgocolliculiimpofitaeftloiigamagnn^^ magnatcs ferc & Senatorcs
habitant.PortaOccidcnti-obuerfacxeuntibusaddextcramvetuSjfcdmagnifica ftructura occurcit, cum turri
nouauiperimpofita: Mautitij Naflbuij iam domicilium. Egrcflis inde &ad Aquilonarcm plagam deflettenti-
bus vbi arcam quandam iapidibus ftratam, & ad eius frontcm locum maleficorum fupplicijs dcftinatum prartc*
ricr is, via lata fele offert, tili js vtrimq; confita,vtroque latc aedificijs referto,arcus in modum ad Orientalc pala-
tij latus,vbi viridaria funt fagittariorum ac iaculatorum exercitijs deftinata,fc rcfle&ens. Hocarboreru nemu*
fculo pretentum eft,quod Oricntem verfus,quaLugdunu itur,ad mille &quingentoscircitcr paflus in longitu-
dincm patet. Inco qucrcus,fagi,alni: tumherbae variae,&ad medicinamexpetitae » Florcs infuper tam afpedtu
quam odorc iucundi.vt lilium conuallium,figilIttmSalomonis,anemone,cuphragia 5 quaeque aliamagna cura
plantantur.hic fpontc Naturaeproucniunt:Vt ad voluptatem a Natura ipfa fattus hic locus videatur.Hinc,eftiuo
praefertim tcmpore non intcrdiu modo,fcd ctiam no&u frcquentes ibi videas deambulantium,paene dixcrim,
grcgcs: in quibus ctiam Magnatcs ac Confiliari),qui publicarum rcrum cura animum defatigatu hic recreant.
Pagusipfeaedificiorumfrcquentiamcdiocresvrbesaequat,ambituetiamvincit.Latitudinemeius ab Auftro ad
Septcmtrionalis finem latcris lemihorae fpacio vixcmetiaris:Nec minori fpacio longitudo patet.Tcmplum ibi
perelcgans,iuxtaque Curia & forum. Aedes plcraeque omncs nequaquam rufticanum quid praeferunt;intus prc,-
cipuc vrbana munditie politae.Horti vndiquc &prata circumie&a. Vtrum vtilis foret huius loci munitio , iam
olim inter Ordines difceptatum.Superiori faeculo,quumMartinus Roftemus Geldrici excrcitus dux pagu hunc
diripuiflet,Magnatcs pleriqueac ditiores ciues.quacuiquc commodumcrataufugerunt,relic"tis hoftium libU
dinifortunis.Clademhancquibufdamloci,hoftiumincurfionifcmpcrpatcntis infirmitati imputantibus , ali|
hoc ipfum magna: regionis parti 5c i pfi quoq; pago laluti fuifle diccbant.Ncquc cnim dubium eflc^quin Gcldri
locum vel munitum aggrcffuri fuerint: quo capto (id quod tum non diflicile illis fuerat)quis dubitet, quin ma-
gno impofito prx-fidio,agrum omncm vicinum depraedaturi,praedamque omncm co congefturi atque ita bclli
ibi fedemfixuri fuerint>His forte eadem mcns ac fcntcntiaquae ruftico illi,qui quumaduentantibus militibus ,
e predio fuo fcfe alio in tutum fubduxiflet,poftexadum triduum fcruis nunciantibus , malecum ipfius fortu-
nis agi,quod militcsomniadomcftica fupelledtilia confringerc,acpaene ipfasxdes dcmoliri incipcrent, laeto
animo nuncium accipicns.Eia, inquit.bcnenunciatis. Iam cnim animaducrto ,commorari illostantum
apud nos, nonhabitarevellejiamqucpropcefle vtdifccdant. Innucbat fcilicet, fatius
cflcfcmel quamfempcr cxpilari.Antcqaudraginta tamen circiter annos
Haga muniri cceperat.Scd conatus hic poftca ncfcio quam ob
cauifam fuit intermiflus*
S>
Va m v i s municipium hocmuris cin&um non fit.nccinterHollandiae vrbcs numc-
retur;omnibustamenrebusquae vrbcm, vel faciunt vcl exornant.paucis cedit, multas
veto antcccllit. Et vno quidem omnes,quod vniuerfg prouinciae Confilijs ac fupremo
Dicafteriodomiciliumpraebet.Hicolim Hollandiae ac Selandiae Comitcs Rcgiata
habuercjhuc fubdit i tamquam ad fummum Iuftitiae tribunal confugerunt. Et loci qui«
dcm geniamooatcmplanti, minus mirum vidcbitur Principesolim hic domicilium
fibipotiffimumdelegifle^vtquononmodointotaHoUandia, fcdetiam vbicumquc
aiibivixquidquam •amcenius inucniripoIfit.Situshic pagus cft quafi mcdius intcr
dttas ■ampliflimasduitatcs.Lugdunumac Delphos, itincretamcn nonnihil ad Scptcnv
trioncs deflexo,&abhacquam ab illapropius diftans . Qua Scptemtriones fpe&at, abOceano millc circitcr
paffusabeft,vbiSchcueringapifcatorumpagus}Vnde!reccntesquotidicpifces Hagam comportantur . Circaid
litus incredibiliscuniculorumvis in arenarijscoilibusquos z>»^»f0Vocant,ftabulatur;gratae menfarum dcli-
tiae-ComiturftPalatium fatisamplumcft,muro&^uisinclufum; Guliclmi Comitis,quictiam Romanorum
Rcxfuit,opiis.Incopra:caererisconcIauibus,admirationicft vnum fpaciofiflimumnullis innixum columnis,
fcd trabibus non valde craflis eontignatum.Ligna cx quibus aedificiumhoc conftat,aiunt cx Hibernia vfquc al-
latajinquibus nullae aranearum telae videntttrynulla caries,occulta Naturae vi,animaducrtiturXibri hic&mer-
cesomnis generis vaenum expoifitaecernuntut.Scptemtrionalispalatij latus ftagnumclaudit fcu viuarium (ita
cnim ctiam vulgo appellatur) cni quam late fe protendit,colhculus lcniter dccliuis imminet, vmbrofis arbori-
busconfitirsjfub quibusaeaiyiotcmporeamteniflimacft deambuiatio,etiamfeflio, paratisineum vfum paflim
fedilibusTcrgocolliculiimpofitaeftloiigamagnn^^ magnatcs ferc & Senatorcs
habitant.PortaOccidcnti-obuerfacxeuntibusaddextcramvetuSjfcdmagnifica ftructura occurcit, cum turri
nouauiperimpofita: Mautitij Naflbuij iam domicilium. Egrcflis inde &ad Aquilonarcm plagam deflettenti-
bus vbi arcam quandam iapidibus ftratam, & ad eius frontcm locum maleficorum fupplicijs dcftinatum prartc*
ricr is, via lata fele offert, tili js vtrimq; confita,vtroque latc aedificijs referto,arcus in modum ad Orientalc pala-
tij latus,vbi viridaria funt fagittariorum ac iaculatorum exercitijs deftinata,fc rcfle&ens. Hocarboreru nemu*
fculo pretentum eft,quod Oricntem verfus,quaLugdunu itur,ad mille &quingentoscircitcr paflus in longitu-
dincm patet. Inco qucrcus,fagi,alni: tumherbae variae,&ad medicinamexpetitae » Florcs infuper tam afpedtu
quam odorc iucundi.vt lilium conuallium,figilIttmSalomonis,anemone,cuphragia 5 quaeque aliamagna cura
plantantur.hic fpontc Naturaeproucniunt:Vt ad voluptatem a Natura ipfa fattus hic locus videatur.Hinc,eftiuo
praefertim tcmpore non intcrdiu modo,fcd ctiam no&u frcquentes ibi videas deambulantium,paene dixcrim,
grcgcs: in quibus ctiam Magnatcs ac Confiliari),qui publicarum rcrum cura animum defatigatu hic recreant.
Pagusipfeaedificiorumfrcquentiamcdiocresvrbesaequat,ambituetiamvincit.Latitudinemeius ab Auftro ad
Septcmtrionalis finem latcris lemihorae fpacio vixcmetiaris:Nec minori fpacio longitudo patet.Tcmplum ibi
perelcgans,iuxtaque Curia & forum. Aedes plcraeque omncs nequaquam rufticanum quid praeferunt;intus prc,-
cipuc vrbana munditie politae.Horti vndiquc &prata circumie&a. Vtrum vtilis foret huius loci munitio , iam
olim inter Ordines difceptatum.Superiori faeculo,quumMartinus Roftemus Geldrici excrcitus dux pagu hunc
diripuiflet,Magnatcs pleriqueac ditiores ciues.quacuiquc commodumcrataufugerunt,relic"tis hoftium libU
dinifortunis.Clademhancquibufdamloci,hoftiumincurfionifcmpcrpatcntis infirmitati imputantibus , ali|
hoc ipfum magna: regionis parti 5c i pfi quoq; pago laluti fuifle diccbant.Ncquc cnim dubium eflc^quin Gcldri
locum vel munitum aggrcffuri fuerint: quo capto (id quod tum non diflicile illis fuerat)quis dubitet, quin ma-
gno impofito prx-fidio,agrum omncm vicinum depraedaturi,praedamque omncm co congefturi atque ita bclli
ibi fedemfixuri fuerint>His forte eadem mcns ac fcntcntiaquae ruftico illi,qui quumaduentantibus militibus ,
e predio fuo fcfe alio in tutum fubduxiflet,poftexadum triduum fcruis nunciantibus , malecum ipfius fortu-
nis agi,quod militcsomniadomcftica fupelledtilia confringerc,acpaene ipfasxdes dcmoliri incipcrent, laeto
animo nuncium accipicns.Eia, inquit.bcnenunciatis. Iam cnim animaducrto ,commorari illostantum
apud nos, nonhabitarevellejiamqucpropcefle vtdifccdant. Innucbat fcilicet, fatius
cflcfcmel quamfempcr cxpilari.Antcqaudraginta tamen circiter annos
Haga muniri cceperat.Scd conatus hic poftca ncfcio quam ob
cauifam fuit intermiflus*
S>