Braun, Georg [Editor]; Hogenberg, Franz [Editor]: Civitates orbis terrarvm (6): Theatri Praecipvarvm Totivs Mvndi Vrbivm Liber Sextvs: [Coloni[a]e Agrippin[a]e. 20. die Septemb. Anno M.DC.XVII.] ([Coloniae Agrippinae], 1618) [VD17 547:737892E]

N O V A R I Av

dum,noeeft,non poftrema;nota:,ad Pcdemontij fincsfitu. Idemeino-
mendlapud Plinium,Catonem,Tacitfi,Ptolema:um,Procopium. De
primordijs veroeiusnonidc tradunt au&ores. Quidam enimabElcio
Troiano Vencris filio condicam aiuncqui montem in quo ciuitas fica.
eft, Eltium a fedixcrit,ipfam vero vrbem Nouariam,quafi Noua Aram
quodhiccum Vcnerc5m&^ dein ab Infu-

bribusaud»,&ea prop^

cile intclligipoteft.Plmiuslib.iii.ca.xvL^ &
pagum pciiubet,n on^tutem Ligurum,vc cxiftimauitfCatorapud quc in Fragmentis legitur
N ouaria antc ab-Herculis ^Egypcij nominc Lybiam,& cognomine A ria, Agypcio nomi-
ne Leoninamifedaliguribusinftauratam,deinde Nottaria etfedic^am.Quem locu expla-
nans Annius Vereclfes Nouariamquc primum a Thufcis Alpiumittcoliscondicas pucarc
fedicicquoniauTagens Alpcs omnium prima cenucricdeindeaucem ab Hercule £ibyco
auc^as,poftremtrmiLiguribusinftauracas,8C NoVARiAM,ficttci Nottam Aria,ideft Zeoni-
nam vel HerculeamNouam nuncupacam.Ha:cilIi:dc quibus do&i viderinc» Anciqua fanc
eirevrbemJquum«xhiscumexalijsmanifeftumeft.Sicaeftmodicoin^
ie&us partim montofuseft ac fterilis,partim planus> rertilis & amcenus»Diu fub Mediola-
ncnfium Prmdfumfuit ditionejprimum Turriattorum,deinde Vicecomicu,poftea Sfor-
tiarum;itcmqueFrancias Regum;vti & ipfum regioniscapuc McdiolanumvA^ Nouariam
Ludonicus Srortia Dux ab Helttetijsproditus eft ocGallis traditus Anno M.D.poftea vero
Ioanne lacobo Trrttttltio bc PaliflasQmisCallicaniexcrcicus Praefe&is MaximilianuLu-
douici filium Nouariamclufum obfidentibus>eadcm§ensiamcufuperioriscemporis ad-
uerfus £udQuicuiniuriam 6C labem inde fibi afperfam farcirc arque eluere cupiens,pttgna
adRiotam nonproculabipfavrbc,commi(ra,tantisanimis,tancaquc vi hoftern. aggrefti
funt,vcca:fisxii.GaIlorumiIlibus xxv.captisbclliciscormetttisreuquis hoftibus fufis fu-
gatifque,Maximilianumpericulo. iVouariaobfidione liberarintPernobilcs aliquothac
i n vrbe func familias, Torniellorum,Caballatiorum & BrufaCorum,qua: pacria: maximas
fxpecladesinuexere.llluftrarunceamdeinc^

magninominisOratocqui Auguftivixictemporibus.TumPecrusIombardus Parifien-
fis Epifcopus,qui vc enchiridiu &£ vduci Cacenam,vel pocius Harmoniam 8£ Oeconomia
rerum TheolGgicarum,communibusftudijsfuppedicarecjquaCuorlibris ( Sententiarum,
vocant) Vniuerfa: Theologias fummam ac fidei Compendium cotexete volttiife vii us eft:
ex quo facra: Scripturarcandidati Velad altioraviamfibimunirenc, vclfiqui forcetempo-
ris&forcunarumanguftiaexclufi,auccercclaborecoteublucndorumvoluminumdecerri-
ti,ad altiora perueniendi fpc abie&a,in imo fubfiftefencfru&us camen vberes inde perci-
perepoirent:nempe,quumCathoiicorumomniaferedogmaca,{encenci«>ceftimonia,vna
illolibro concludantur. iYouarienfem quoquenonnullifaciuncPccrum Comeftore, Hi-
ftorias Ecclefiaftica;fcriptorcm Supcrioribus annis fato coceific Ioanncs MariaCatancus
hacvrbc orius, excellcns Pocta,quipraeteralialitterarummonumentaChriftianorunL.
expeditionemadbellumfacrum>Hcroicopanxitcarmine.Hodie vrbs haec ab Hifpania;
Regis in Infubria Prserc&is egregie munitacft,maxime poftquacontentio interSabaudias
&C Mantuas Duces de Monsferratenfi agro in apertum bellum erupit.Non ita pridera
quoquecaftrummunitiflimum Sandouallumnomine,nonproculabeaad re-
primendos Sabaudi e Pcdcmontio conatusjexftrudum.