DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.17577#0105
SOLNOCVM^
X omnibus arcibus ac prxfidiis,qux Turcae hoc tempore in Hungaria tenen t, vix vllurn
eftSolnoco nontamoperibusquam naturaacfitu magis firmum atq5 opportunum»
Atx eft cum oppido,& illa quidem longe hac munitior; vtrumque fofla vel potiiisca-
naliSagixfluminisabinuicemfeparatur. Ad Orientem TibifcUs fluuiorum qui vf-
piam funt pifcofiffimus ac nauigabilis praeterlabitur;ab Euro-AuftrO Sagia itidem na-
uiummediocriumpatienSjadhancipfam arcem triplici canali inTibifcumfeeffun-
dit:quOrum vnus oppidum ab arce,vt diximus,feparat, feCundus verfus Septemtrio-
neseidematcipfofoffaeft,vnacUmtertio verfus eandem plagam aliquanto remo*
tiori infulamconftituitamceniffimam,hOrtis&pomarijsmirificeexcultam. Ager ip-
fecitra & vltra vtrumquefiuuium itidem hortis,vineis& af boretis confitus, tum dele*
&ationi,tum vitx vfibustotusinferuitrisdeniquehuiuslocigeniuseftacnatura,vtcommodioroptari vix que-
at:eoque fadum,Vt quum Turcx miniisaccurati ac fumptuofi fint in exftruendisaedibus, haectamen & arx &
oppidum elegantibus tam publicis quam priuatisaedificijs exornata fint. Ad munitionem quod attinet , certe
vix vlla eft in tota Hungaria, cui Turcae magis fidant,non tam/vt diximus,ob mceniorum firmitatem, quam v-
tfiufque fluminis Oppoftunitatem. . . . . .
Supereft vtquomodo in Turcarum-venerit poteftatcm,indicemus.Temefuaria&LippaTranfyIuani3e op*
pidis.multiiquealijscaftellis AnnoM.D.LII.occupatis,Fefdinandi quoquercgis copijs ad Draegelam circum*
uentis ac proiligatis,Aly Bafia Turcici exercitus Imperator tot profperis fucceflibus elatus,ad Beglerbegum &
ipfumSultanumfcribit,fiSolnocum&Agriainpoteftatemredigantur, facile totam HungariamTurcafum
ditioni acquiri poffe:fe igitur,vt pbfthac nihil vi&oriam moteturiVtrumque obfidere decreuifle,nec de expug-
natione dubitare,quod exploratum habetet,fufo nuperFerdinandi exef citu,nullUm adfore fubfidium , quo
Chriftiana res fubleuerur.Hoc confiliumquum Sultanus approbaflet Aly Bafia Solriocum Obfidione cingit.F>
rantibiin prxfidio trecenti Getmani.ducenti HUngari,centum Bohemi, & Hifpani qUinquaginta. Pf incipio
ftatim oppugnationis Hungari farcinas fuas colle&asplauftris impofuerant,quafi mox fugam inituri.Ea re m6-
ti Germani &Bohemi,Prxfeaumadelint)&qUandoqUidemHungari adfugam feparent,necfequidemman-
furos indicant.IUe Hungarorum fa&um excufans,minime eos ad fugam fpeftare inquit,fed ab irtcedio, fi quod
forte in xdibus oriatur,fortunas fuas conferuare velle,quas in tanta trepidatione conuafare diflicilc effet.Quare
ipfipotius fecumdifpicerent,quOmodoarcemcontravimhoftilem tuerentur,quam ignauae fugae ptxtextum
quxrerent.Quum hoc non fuccefliffet,illi alia via f em aggrediuntuf ;& ftiperidia magrio cum tumultu pofcunt.
Hic quoqu e Prxfcdus eadem dextefitate vfus,argento ab amicis fumpto,quanrum cuique debebatur perfoluif^
iterum obteftatus,ne locum tam mitnitum tamchxe opportunum per fummam ignauiam defererent.Sed nihil
eos mouere potuit,quo minus fugam dies no£tefqueintenti explorarent. Eius ineundae commodifllma ratio
vifa eft,fi impofitis in fcaphas iarcinis atque impedimentisin aduerfam Tibifci fipam euaderent. Hoc illorum
propofitum Hifpani Praefedo indicant,rogant,vt fugam C0mmilitonum,quibus poffit modis,impediat.Ille bo-
no eos effe animo iubet: fe enim cymbas omnespefforatas in profundum velle demergere. Interim Hifpani
dum vigiliascifcunieunt,Getman6s cum impedimentis adfugam paratoSjHungaros etiani eodeni confilio e*
quisinfidentesconfpicantur.Accurritmox PfxfecltusabHifpanisadmonitusjorar.obfecratjnefejnetegemjne
Hungariam,ne totamChriftianamrempublicam hoftitam tutpiterprodant.SedillifurdiSauribus haec accipi-
entesincceptoperfiftunti&perpofticumarcisvieffradum erumpunt.Prxfedusvero qu6d fceleris eorupar-
ticepseffenollet,in arcem fecondiditTUtcacqui ^ptoximotumultuantium portafque molientium ftrepitum
paulloanteaudiueranr,tamrepentinum filentiummifati,adafcisportasquam proxime fubeunt, &admotis
auribus vbi omnia filefe animaduertunt,arcem,poftis erTracFis,inuadunt,nihilin ea-depfehenfum,praeter Prae-
feaum&vnum&altefum miniftrum:equo quumAlyBaflaquxaccidetantcognouiflet, fugientesillosin-
fequi iubet,& ad vnum om nes cxderejPrxfedum vero,vt virund fof temjcollaudat.comiterque habet.Efugien-
tibus ij potiffimiim perieruntjqui fugae primi efant ai^aores/qui dum fcaphas cceno & aqUae inlmerfas extrahut
& purgant,dum eas a terra propellunt,aut ab arena,in qua nimio Onere depreflae plefxque fubfedefant, moliu-
tur,aTurcis fuperuenientibus oppfefliperierunt.Hurtgari tamen Vadum nadi.plerique euaferunt ; itemqufi
Hifpanorum multi,dumTurcxGermanos caedunr,inadUeffamripanienatarunt.Hocmodo citra vllumfuo.
rumianguinem Solnoco potitus Aly Baffa,locUm ftatim tam operibus.quam valido militum praefidio di«
ligentiflime communiUit,cuius opportunitas Turcis deinde ad multas magnafque
fes feliciter gerertdas adiumento fuit^
33
X omnibus arcibus ac prxfidiis,qux Turcae hoc tempore in Hungaria tenen t, vix vllurn
eftSolnoco nontamoperibusquam naturaacfitu magis firmum atq5 opportunum»
Atx eft cum oppido,& illa quidem longe hac munitior; vtrumque fofla vel potiiisca-
naliSagixfluminisabinuicemfeparatur. Ad Orientem TibifcUs fluuiorum qui vf-
piam funt pifcofiffimus ac nauigabilis praeterlabitur;ab Euro-AuftrO Sagia itidem na-
uiummediocriumpatienSjadhancipfam arcem triplici canali inTibifcumfeeffun-
dit:quOrum vnus oppidum ab arce,vt diximus,feparat, feCundus verfus Septemtrio-
neseidematcipfofoffaeft,vnacUmtertio verfus eandem plagam aliquanto remo*
tiori infulamconftituitamceniffimam,hOrtis&pomarijsmirificeexcultam. Ager ip-
fecitra & vltra vtrumquefiuuium itidem hortis,vineis& af boretis confitus, tum dele*
&ationi,tum vitx vfibustotusinferuitrisdeniquehuiuslocigeniuseftacnatura,vtcommodioroptari vix que-
at:eoque fadum,Vt quum Turcx miniisaccurati ac fumptuofi fint in exftruendisaedibus, haectamen & arx &
oppidum elegantibus tam publicis quam priuatisaedificijs exornata fint. Ad munitionem quod attinet , certe
vix vlla eft in tota Hungaria, cui Turcae magis fidant,non tam/vt diximus,ob mceniorum firmitatem, quam v-
tfiufque fluminis Oppoftunitatem. . . . . .
Supereft vtquomodo in Turcarum-venerit poteftatcm,indicemus.Temefuaria&LippaTranfyIuani3e op*
pidis.multiiquealijscaftellis AnnoM.D.LII.occupatis,Fefdinandi quoquercgis copijs ad Draegelam circum*
uentis ac proiligatis,Aly Bafia Turcici exercitus Imperator tot profperis fucceflibus elatus,ad Beglerbegum &
ipfumSultanumfcribit,fiSolnocum&Agriainpoteftatemredigantur, facile totam HungariamTurcafum
ditioni acquiri poffe:fe igitur,vt pbfthac nihil vi&oriam moteturiVtrumque obfidere decreuifle,nec de expug-
natione dubitare,quod exploratum habetet,fufo nuperFerdinandi exef citu,nullUm adfore fubfidium , quo
Chriftiana res fubleuerur.Hoc confiliumquum Sultanus approbaflet Aly Bafia Solriocum Obfidione cingit.F>
rantibiin prxfidio trecenti Getmani.ducenti HUngari,centum Bohemi, & Hifpani qUinquaginta. Pf incipio
ftatim oppugnationis Hungari farcinas fuas colle&asplauftris impofuerant,quafi mox fugam inituri.Ea re m6-
ti Germani &Bohemi,Prxfeaumadelint)&qUandoqUidemHungari adfugam feparent,necfequidemman-
furos indicant.IUe Hungarorum fa&um excufans,minime eos ad fugam fpeftare inquit,fed ab irtcedio, fi quod
forte in xdibus oriatur,fortunas fuas conferuare velle,quas in tanta trepidatione conuafare diflicilc effet.Quare
ipfipotius fecumdifpicerent,quOmodoarcemcontravimhoftilem tuerentur,quam ignauae fugae ptxtextum
quxrerent.Quum hoc non fuccefliffet,illi alia via f em aggrediuntuf ;& ftiperidia magrio cum tumultu pofcunt.
Hic quoqu e Prxfcdus eadem dextefitate vfus,argento ab amicis fumpto,quanrum cuique debebatur perfoluif^
iterum obteftatus,ne locum tam mitnitum tamchxe opportunum per fummam ignauiam defererent.Sed nihil
eos mouere potuit,quo minus fugam dies no£tefqueintenti explorarent. Eius ineundae commodifllma ratio
vifa eft,fi impofitis in fcaphas iarcinis atque impedimentisin aduerfam Tibifci fipam euaderent. Hoc illorum
propofitum Hifpani Praefedo indicant,rogant,vt fugam C0mmilitonum,quibus poffit modis,impediat.Ille bo-
no eos effe animo iubet: fe enim cymbas omnespefforatas in profundum velle demergere. Interim Hifpani
dum vigiliascifcunieunt,Getman6s cum impedimentis adfugam paratoSjHungaros etiani eodeni confilio e*
quisinfidentesconfpicantur.Accurritmox PfxfecltusabHifpanisadmonitusjorar.obfecratjnefejnetegemjne
Hungariam,ne totamChriftianamrempublicam hoftitam tutpiterprodant.SedillifurdiSauribus haec accipi-
entesincceptoperfiftunti&perpofticumarcisvieffradum erumpunt.Prxfedusvero qu6d fceleris eorupar-
ticepseffenollet,in arcem fecondiditTUtcacqui ^ptoximotumultuantium portafque molientium ftrepitum
paulloanteaudiueranr,tamrepentinum filentiummifati,adafcisportasquam proxime fubeunt, &admotis
auribus vbi omnia filefe animaduertunt,arcem,poftis erTracFis,inuadunt,nihilin ea-depfehenfum,praeter Prae-
feaum&vnum&altefum miniftrum:equo quumAlyBaflaquxaccidetantcognouiflet, fugientesillosin-
fequi iubet,& ad vnum om nes cxderejPrxfedum vero,vt virund fof temjcollaudat.comiterque habet.Efugien-
tibus ij potiffimiim perieruntjqui fugae primi efant ai^aores/qui dum fcaphas cceno & aqUae inlmerfas extrahut
& purgant,dum eas a terra propellunt,aut ab arena,in qua nimio Onere depreflae plefxque fubfedefant, moliu-
tur,aTurcis fuperuenientibus oppfefliperierunt.Hurtgari tamen Vadum nadi.plerique euaferunt ; itemqufi
Hifpanorum multi,dumTurcxGermanos caedunr,inadUeffamripanienatarunt.Hocmodo citra vllumfuo.
rumianguinem Solnoco potitus Aly Baffa,locUm ftatim tam operibus.quam valido militum praefidio di«
ligentiflime communiUit,cuius opportunitas Turcis deinde ad multas magnafque
fes feliciter gerertdas adiumento fuit^
33