DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.17577#0163
L O V I C I V M>
Niucrwm Poloniasregrium abOdera ad Viftulam,&a Viftylaad Borifthenem.hodietftytf di&um
a Ponto Euxinbad marc Baldiicum, ab extremis Lithuanorum finibus ad Suecorum & Mofcouii>
tarum vfquelimites extenditur,ex mdximis & frequepriffirais EurOptea; SarmaciaeYcgionibus, in vnum
corpus coalicis, coriftat :rPoIonia nimirum Maiore & Minore, Pruffia (Cxcepta ea par tequae Duca*
tusnomine cenfcthr, nrhilomirilis vtixlientclare beneficium a Poloniaerregno deperider) Maffouia,
Samogitia, Liuonia/Lithuania3Vbihitt^ vtraque,Atba &ftigra,&Pod
Iaiflia,&c.
initio quidemapudpblohos fumma Poifefiaspenesvnum Fuit; ifqWLcchus membratur.quofub*
lato.Principis vnius imperiumpeftsefa gens,xis:ex omni ptocerum numerofibi Diices"feu Palari-
n^s creauit.fednonmultb pbft rurfus ad VriUmrerum furrima delataeft.qui CraCus fuivCraCouias
condicor,,circaannurii Chrifti DCG. cuiusftirpe&ftin&a Palatirii rurfusRempublicJamgefrerurir. dolneic Primislaus, vir aftuto
vingenio& virrutefupra natales, quum feliciter rem'rddderfusHuitgaro$'gc(n(let,¥di)oXX.faeCuli infequeritis omniumTuffragiis
Princeps creatus efl; querrfafijatque alijlongatempbrumferie Priridpesfcquutifunr,vfqucad Boleslaum I. qui abOrhotte
Caefare, pofirb ISucis nomine.in ciuitateGnefnenfiRex, focius &amicus Romani Imperij appclIatuscft,arirlopoft Chfifttim ®a*
tum M. T. Quod decfos^ubni fucceflbresdiu ferualTerit,eO fandem tJbleslausII. obpatratamS.'Stanislai Epifcbpihecem, afiimmo
Pontifice pnuatusefhquottamcn fasculisaliquod deihceps Primislausrefumfit.Anno M, C C X CV. ab IaCobo ArChiepilcopo
Gnefnenfi regfo diademate, bonacumPontificis venia, infignitus. Ab eo Regiumnetnen mahfi t&dignitas, fed cum moilerato
pote.ntis cemperarhenrb, Narh quamuis Rex fupremam pbceftatemhabeatjmagriatameh quoqueRegij fehatuseftauftbritSis, vqui
ex Nobilitate conftat.plebeab vniuerfaReipublicx prbctiraribhe omhino fummotaricavcopcimiStumveluci aUCloriras regib'im«
perio, regia viciffim poteftas Senatus & equeftrisOrdinis Jibertatecerhpcrecur: ificfere, vt ampliffimum illud imperium tegio
fpiendorefuIgeat:& regia ineo poreftas.qusplerutnqueadlibidihem&infaniamvergens,quurhctra&a licerir, omniumTcele*
rum & iniufticiae feminariurh eft.fapientiffimis Senatorum &Nbbilitacis confilijsinfrafcquicacisterminos cbfttineatur.Ttfcredibi-
listarhsneftRegumin PoIoniaMaieftas.acfubditorutnergaeos cuItus.Quod enimprxcipuum eft,fumma eftiurisdicehSiapud
eosporeftas. & quamuis ftne ptiblici iudicij au&oricacenihilinquemquamftatuant acerbius:tamea & pecuniarias &capitales pce»
nas legibus inffi&ascondbriaridiiushabcnt. Poflurtt&adrepentinbs keipub.rhotuSjVrgentepericulo^fignodatOvniuerfamNo*
bilitacem adarma vocare.& irruentibushoftibusfub vexillisoppbfiere, mercehariummilitemcdnlcribere, "creare militiss rnagi-
ftros,exercitusexauftorare,&iti militarium fan&ionum viblacbresanirriaduerrere.Sed pbriffima eerum ih Creandis magfftratibus,
&honoribuiacdfgnitaVibus'ih 'eosquos dignos cerifuerinc.conferenHisfacuItlisfpeclatcir.^ecundum Regemmaximaeft&augu*
ftiffioiaSenatusaucioricasiin quo pnncipem locum obtinenc Archiepifcopiduo>Gnefnenfis&LeOpoIienlis,&vi!,Epifcopi;cum
Palatinixv.&Caftellani lxv e.diuerfisprouincijs. ■ ,
Cicerum vt prbpter veherandam Ordinisdignitarem in Scnatu Regio Ecclefiiftici prirhasreherit; ita ihrer hos dignirate
praecipuus eftGnefnenfii Archiepifcopus:qui LegatusS.Rorhana;fedis natu;,&totiusRegniPrirhashabetiir:fubtracloquce viuis
rege.e-tiatn munereapud Polonos fungiturregio mittendarum adexteros Lcgationum, cuftbdiendorUm finium,& promulgan-
dorum comitiortsm ius habens.Idemregemele£tum pronurtci"ar,facrO bleo inungic,& regium diadema eiimpOnic. In fuprcmas
dignitatis figrthmfublatuspr«fertureibaculu?,&cibumfumturO,militariatympanapulfantur:quihbnosf^^^ ha*
becur.AuIa niilla,pbft regiam,pra:rerquacn Archicpifcbpalis cenfctur:& familiarcseius, Aulici.non vc cS5terorumEpifcoporum&
Magnatum.Fsimuli vocaritur.
Archiepifcbpihuius fedesfiuedomtciliumeft cuius typumha;ctabellaexhibet. LouicienfisCiuitas , inMaflouia ad BfurarH
ampem fira.Q;i6mbdo veroinGaefnenfis Archiepifcopidicionemperueneric,Cromerushisverbise vecuftismembranis expli*
, cat.'£f Pontifictabt*!U(liitiCscttitx) W^coihpirimui LOVICIAMcumdecimti,villis%ncolis,w
diffione feculmfi ampteuscemumhnmsaatehoctempfts {C6nta.di Ducis bAzftom%)^J[rchitpifcopo Gnefnenfi atirtbutam9
ejr ab ipfo Pdntifice confirm.itarhfuijje Cafimirusvero CMtgnas memorat,fe vidijfe■ literas Honorij III. Papt, qtitbtisis ad
petittonem Lefconis Cracom<e{verbisdiplomdtis vtor) Conradi ^JkaffouUyVladisleifde Cali'z>&X:afi»iiride Opolic Ducum,
iura,liberta'tes,&poffe/fiones Louitienfisdiftriftus terr&dtajjouu confirmat,tpfumquedifirtilum cum ommbUs 'villts &
po]fe(?ionibus,ab omm turkdiciione & dominio quorumlibet Printipum penitus liberdt+Vride coniefturam capimus,quumius
Louicienfis territorij longe tntt Conradum Ducem & cadem CiapU (Scholaftici Pldccnfls,a Conrado Maflouia: Duc^iit
tcrfc&U^ •UZrchiepifcoputftGnefnenfem pertinuent, & a Ducibus MaffouU locorUm illorum dominis,nihilomirius pi* *t)'m
dominatus isvfurparetUr-,Co'nradum CiapUSeholaftici cdde;dirijquc Petri ijfrthiepifcopi periulfum,tumdiniutn Zeui»
ciam ipfi\^rchiepifcopo0plotnatefto ex ihtegro donajfe,eaqUeprorfusdiiifsiffe&xc Crohierus h mcmbrams.
Porro oppidum hoc multo fplendidiusrcddidic faroslaus Archiepifcopus,arcein Ccenofis paludibusquumnatura ¥umi&'p%»
re munitiffima exftrutl:a:qu3E tdrribus&ajdificijs quadratoe faxo confpicuis.dignam Archiepifcopalifedcm fiueRe^fidcntia pVx»
bet Ipfa ciuitas ad vlteriorem Bfura; ripam fira eftjocoamcfcno&ad bmnes vitsenecefficaftes peropportuno.lacis plateis/iarcis fpa*
ciofis& cukiffimishortismirum inmodum exorhata EccIefiashabetpulcerrimas.CoIlegiatam,venuftaftruclura; fymrWiftria prse«»
cellentem;tres Parbchiales,& Conuentualcsduas,SolumTertilitate nulliin rotaPolbhia Cedit. Vridetata ibieftfrum^htiac reliqua*
runirerum cerranafcentium copia.vtnon ciuibusmodo& inquilinisalendis fufficiat,fcd &ad vicinos&exreroSjetiaroGedanum
fiue Dantilcumvfque,rtjagnb cum coloriorum Iucro3exportetur.Iirudmirumeft,quodinfoloTereLo'uicien1Ii territorio, auicu*
lam paffere nbh multb maib'rem,quam a niue Sniegulam Poloni appellant.efu perfuairem reperiri aiurit.qtiajtum niuefimuladue-
nitacdifparet.Ciuitasipfa tam multaacprneftantiaVariorum Opificum habctcolIegia,vt Norimberga; qhodammodo videatur
atmuIa.Sed inprimismirificecbrnmendatur,ob variorumquaemVfiant bellicorum riecnonalibruminftrumentorum tam boni«
tatem quam copiam:adeo tt totiusregni quafiarmamentarium, equp velmaximusekercitusinftrui poffit,habeatur.Vndeetiatam
ciuiumnumero quamadiumfplendbrc&opibusindiesmagismagifque augefcirjArchicpffcoporumadiuta fingulari liberatita^
te&induftria,qui ihhacfuavrbeexbmandahuHi fumptuiautlabort parcunt . IpIumvcrbLouicienfe territorium pauliacim ic*
excultum eft/Vrquadragihta ciirtiter popuIofasParcecias Ecclefiasqhe tam ligneas qham lateritiascomprehendat.
5*1
Niucrwm Poloniasregrium abOdera ad Viftulam,&a Viftylaad Borifthenem.hodietftytf di&um
a Ponto Euxinbad marc Baldiicum, ab extremis Lithuanorum finibus ad Suecorum & Mofcouii>
tarum vfquelimites extenditur,ex mdximis & frequepriffirais EurOptea; SarmaciaeYcgionibus, in vnum
corpus coalicis, coriftat :rPoIonia nimirum Maiore & Minore, Pruffia (Cxcepta ea par tequae Duca*
tusnomine cenfcthr, nrhilomirilis vtixlientclare beneficium a Poloniaerregno deperider) Maffouia,
Samogitia, Liuonia/Lithuania3Vbihitt^ vtraque,Atba &ftigra,&Pod
Iaiflia,&c.
initio quidemapudpblohos fumma Poifefiaspenesvnum Fuit; ifqWLcchus membratur.quofub*
lato.Principis vnius imperiumpeftsefa gens,xis:ex omni ptocerum numerofibi Diices"feu Palari-
n^s creauit.fednonmultb pbft rurfus ad VriUmrerum furrima delataeft.qui CraCus fuivCraCouias
condicor,,circaannurii Chrifti DCG. cuiusftirpe&ftin&a Palatirii rurfusRempublicJamgefrerurir. dolneic Primislaus, vir aftuto
vingenio& virrutefupra natales, quum feliciter rem'rddderfusHuitgaro$'gc(n(let,¥di)oXX.faeCuli infequeritis omniumTuffragiis
Princeps creatus efl; querrfafijatque alijlongatempbrumferie Priridpesfcquutifunr,vfqucad Boleslaum I. qui abOrhotte
Caefare, pofirb ISucis nomine.in ciuitateGnefnenfiRex, focius &amicus Romani Imperij appclIatuscft,arirlopoft Chfifttim ®a*
tum M. T. Quod decfos^ubni fucceflbresdiu ferualTerit,eO fandem tJbleslausII. obpatratamS.'Stanislai Epifcbpihecem, afiimmo
Pontifice pnuatusefhquottamcn fasculisaliquod deihceps Primislausrefumfit.Anno M, C C X CV. ab IaCobo ArChiepilcopo
Gnefnenfi regfo diademate, bonacumPontificis venia, infignitus. Ab eo Regiumnetnen mahfi t&dignitas, fed cum moilerato
pote.ntis cemperarhenrb, Narh quamuis Rex fupremam pbceftatemhabeatjmagriatameh quoqueRegij fehatuseftauftbritSis, vqui
ex Nobilitate conftat.plebeab vniuerfaReipublicx prbctiraribhe omhino fummotaricavcopcimiStumveluci aUCloriras regib'im«
perio, regia viciffim poteftas Senatus & equeftrisOrdinis Jibertatecerhpcrecur: ificfere, vt ampliffimum illud imperium tegio
fpiendorefuIgeat:& regia ineo poreftas.qusplerutnqueadlibidihem&infaniamvergens,quurhctra&a licerir, omniumTcele*
rum & iniufticiae feminariurh eft.fapientiffimis Senatorum &Nbbilitacis confilijsinfrafcquicacisterminos cbfttineatur.Ttfcredibi-
listarhsneftRegumin PoIoniaMaieftas.acfubditorutnergaeos cuItus.Quod enimprxcipuum eft,fumma eftiurisdicehSiapud
eosporeftas. & quamuis ftne ptiblici iudicij au&oricacenihilinquemquamftatuant acerbius:tamea & pecuniarias &capitales pce»
nas legibus inffi&ascondbriaridiiushabcnt. Poflurtt&adrepentinbs keipub.rhotuSjVrgentepericulo^fignodatOvniuerfamNo*
bilitacem adarma vocare.& irruentibushoftibusfub vexillisoppbfiere, mercehariummilitemcdnlcribere, "creare militiss rnagi-
ftros,exercitusexauftorare,&iti militarium fan&ionum viblacbresanirriaduerrere.Sed pbriffima eerum ih Creandis magfftratibus,
&honoribuiacdfgnitaVibus'ih 'eosquos dignos cerifuerinc.conferenHisfacuItlisfpeclatcir.^ecundum Regemmaximaeft&augu*
ftiffioiaSenatusaucioricasiin quo pnncipem locum obtinenc Archiepifcopiduo>Gnefnenfis&LeOpoIienlis,&vi!,Epifcopi;cum
Palatinixv.&Caftellani lxv e.diuerfisprouincijs. ■ ,
Cicerum vt prbpter veherandam Ordinisdignitarem in Scnatu Regio Ecclefiiftici prirhasreherit; ita ihrer hos dignirate
praecipuus eftGnefnenfii Archiepifcopus:qui LegatusS.Rorhana;fedis natu;,&totiusRegniPrirhashabetiir:fubtracloquce viuis
rege.e-tiatn munereapud Polonos fungiturregio mittendarum adexteros Lcgationum, cuftbdiendorUm finium,& promulgan-
dorum comitiortsm ius habens.Idemregemele£tum pronurtci"ar,facrO bleo inungic,& regium diadema eiimpOnic. In fuprcmas
dignitatis figrthmfublatuspr«fertureibaculu?,&cibumfumturO,militariatympanapulfantur:quihbnosf^^^ ha*
becur.AuIa niilla,pbft regiam,pra:rerquacn Archicpifcbpalis cenfctur:& familiarcseius, Aulici.non vc cS5terorumEpifcoporum&
Magnatum.Fsimuli vocaritur.
Archiepifcbpihuius fedesfiuedomtciliumeft cuius typumha;ctabellaexhibet. LouicienfisCiuitas , inMaflouia ad BfurarH
ampem fira.Q;i6mbdo veroinGaefnenfis Archiepifcopidicionemperueneric,Cromerushisverbise vecuftismembranis expli*
, cat.'£f Pontifictabt*!U(liitiCscttitx) W^coihpirimui LOVICIAMcumdecimti,villis%ncolis,w
diffione feculmfi ampteuscemumhnmsaatehoctempfts {C6nta.di Ducis bAzftom%)^J[rchitpifcopo Gnefnenfi atirtbutam9
ejr ab ipfo Pdntifice confirm.itarhfuijje Cafimirusvero CMtgnas memorat,fe vidijfe■ literas Honorij III. Papt, qtitbtisis ad
petittonem Lefconis Cracom<e{verbisdiplomdtis vtor) Conradi ^JkaffouUyVladisleifde Cali'z>&X:afi»iiride Opolic Ducum,
iura,liberta'tes,&poffe/fiones Louitienfisdiftriftus terr&dtajjouu confirmat,tpfumquedifirtilum cum ommbUs 'villts &
po]fe(?ionibus,ab omm turkdiciione & dominio quorumlibet Printipum penitus liberdt+Vride coniefturam capimus,quumius
Louicienfis territorij longe tntt Conradum Ducem & cadem CiapU (Scholaftici Pldccnfls,a Conrado Maflouia: Duc^iit
tcrfc&U^ •UZrchiepifcoputftGnefnenfem pertinuent, & a Ducibus MaffouU locorUm illorum dominis,nihilomirius pi* *t)'m
dominatus isvfurparetUr-,Co'nradum CiapUSeholaftici cdde;dirijquc Petri ijfrthiepifcopi periulfum,tumdiniutn Zeui»
ciam ipfi\^rchiepifcopo0plotnatefto ex ihtegro donajfe,eaqUeprorfusdiiifsiffe&xc Crohierus h mcmbrams.
Porro oppidum hoc multo fplendidiusrcddidic faroslaus Archiepifcopus,arcein Ccenofis paludibusquumnatura ¥umi&'p%»
re munitiffima exftrutl:a:qu3E tdrribus&ajdificijs quadratoe faxo confpicuis.dignam Archiepifcopalifedcm fiueRe^fidcntia pVx»
bet Ipfa ciuitas ad vlteriorem Bfura; ripam fira eftjocoamcfcno&ad bmnes vitsenecefficaftes peropportuno.lacis plateis/iarcis fpa*
ciofis& cukiffimishortismirum inmodum exorhata EccIefiashabetpulcerrimas.CoIlegiatam,venuftaftruclura; fymrWiftria prse«»
cellentem;tres Parbchiales,& Conuentualcsduas,SolumTertilitate nulliin rotaPolbhia Cedit. Vridetata ibieftfrum^htiac reliqua*
runirerum cerranafcentium copia.vtnon ciuibusmodo& inquilinisalendis fufficiat,fcd &ad vicinos&exreroSjetiaroGedanum
fiue Dantilcumvfque,rtjagnb cum coloriorum Iucro3exportetur.Iirudmirumeft,quodinfoloTereLo'uicien1Ii territorio, auicu*
lam paffere nbh multb maib'rem,quam a niue Sniegulam Poloni appellant.efu perfuairem reperiri aiurit.qtiajtum niuefimuladue-
nitacdifparet.Ciuitasipfa tam multaacprneftantiaVariorum Opificum habctcolIegia,vt Norimberga; qhodammodo videatur
atmuIa.Sed inprimismirificecbrnmendatur,ob variorumquaemVfiant bellicorum riecnonalibruminftrumentorum tam boni«
tatem quam copiam:adeo tt totiusregni quafiarmamentarium, equp velmaximusekercitusinftrui poffit,habeatur.Vndeetiatam
ciuiumnumero quamadiumfplendbrc&opibusindiesmagismagifque augefcirjArchicpffcoporumadiuta fingulari liberatita^
te&induftria,qui ihhacfuavrbeexbmandahuHi fumptuiautlabort parcunt . IpIumvcrbLouicienfe territorium pauliacim ic*
excultum eft/Vrquadragihta ciirtiter popuIofasParcecias Ecclefiasqhe tam ligneas qham lateritiascomprehendat.
5*1