DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.17577#0166
P R AE M I S L I A>
OLONIAE regnoRoxolaniaquoquefeuR VS S i A, veluti pars eius, accenfetuf •.
Quum vero Magnus Mofcouiae Dux Rufliae quoque Principem fe ferat;non abs re for-
teeritregionum harumfines defcribereac determinare . ROXOL A NIAE fiue
R VS SIAEnomendiiTeminatamgentemfignificans,vniuerfim quidquid terrarum
eftintcrmareBalthicum&Liuoniani^Sueciam, Oceanum glaciaiem, Volgamqm
Rha hodie appellatur,Maeotim paludem,Pontum Euxinum,montes Sarmaticos, Po-
loniam,LithUa'riiam & Samogitiam complecT:itur,in duafque regiones diuiditur; qua-
rum altera Carpathios morites non longe a Cracouia attingit.&fecundum Tyram ad
! Valachor um fines,atque ex altera parte Boryfthenem & Pontum Euxinum porrigitur;
tum ad vtramquc Axiaci fluminisripam vergit,&a Tanai Europae atquc Afiaelimite
ad Aftraeanum,nobile Emporium in citeriore Volgae ripa ad eius fere oftia,vbi a Medis,Perfis,Armenijs , Scy-
this&Mofcouitisnundinae cclebrantur,per vaftaterrarum fpaciaextenditur.Inde Volga non magno interie-
clo fpacio,inLxx.ramosfcinditur,plurimisfacT:isinfulis,totidemqueperoftianauigabiliain mare Hircanum
fiue Cafpium euoluitur :&hxcquidemROXOLANIA, quae vltraBoryfthenemadPerfarum vfquefines
extenditur,magno Mofcouiae Duci paret:hx*c,quam Regiam vocamus,Leopolienfi,Halicienfi,Belfenfi, Chel-
menfi,&Pr«miflienfidiftridibusfeufatrapijscomprehenditur,&cumLithuania in regrii Polonici ditionem,
conceflit. , .
Regia huius R V S SI AE(quam Rubram Cromerus, Maginus & alij Cofmographi Nigram indigctant)#<wz
paruapars eji, vt ijfdem Cromeri verbis vtar,or<e Pramijlicnfis,^ Praemiflia ciuitate nomen habens.duobus Epifco.
patibus, quoruvni LatinusfiueRomanus>alteriRuiricusGr3ecorum ritusfequens,praeeft,cohoncftata.Ciuita^
tem haric Boleflaus cognomento Audax>Cafimiri I filius Poloniae regno adiecit,moto Ruflis bello, in quocu
minoribus,quacumque cum exercitu inceiTcrat,opidis facile potitus eflet , in hoc vno expugnando multum.
difflcUltatis inueriit: Qiia de re fic Cromcms:Pr ^mijlia a Septemtrionali quidem latere,qua rex veniebdt, Sano JJu-
uio,qui e Sarmdticis monttbus haud ita longe a Tibifcifontibus oritur,ab reltquis verb, fofiis ejr aggeribus munita erat,
ejr a magnaprxterea multitudine hominum vrbanorumfimulejr agrefttum, atque nobtltum,qui ex agris ebfe cum fami-
lijs facultatibusfuis receper ant ,defendebatur .Adhac ab vno latere arx opido tmmtnebat,tn edttolocojita ,(jrvalidif
mcenibus turribusque muntta,&expugnaiu,vt tllaferebant tempora,perdijficilis.Rex igttur quumfluuium, nequicquam
prohibentibus Rufts,vadofatis alto tranJijfet,opidumfumma vi oppugnat. Necfegnius defendunt Rufii, & crebris erup-
tionibus abundante multitudine Polonos oppugnaiioni intentos adoriunturfed rtprtmuntur, mdgnaque c&de in opidum
repelluntur.Poftremb vim diutiits fujlinerejepojfediffifi,deferto opido,inarcemfe receperunt.Rex optdumfummarerum
omntum copia diuitijfque refertum,quartopojleaquam oppugnare ccepit die captum inprmdam dat mtlittbus.Arcem,quia.
difficilk videbatur etus expugnatioj>ropier multitudinem defenfbrum,neque contruadarifuos volebat, corona obfedit,
fperansfamefitique_j bremfe eam circumueniendo inpotefiatemfuam redafturum effi^j: equitesquoquo verfus pabula-
tum dimittit,comeatum quam plurimum in c*Bra comportare,Vtllanum incendijs abttinerts iubet. Ipfe diffofttis cuJio~
dtjsobferuabat,ncsquidadobfef[osimportaretur,neueijlibera efumineaquattonevterentur.Nulias entm arx intus
perenne s habebat aquas. In magnadifficultate,obJiinatis tamen animis objefiobfidionemjuHint bant: donec fame_jfiti-
que_j enetiis iumentis,&pefie in hominesgrajjante,deditionem extremo jjlatis temporefecerunt,vitam,& quxjingu-
livno onerefecum efferrepojfentpacJt.Rex arcem deditamiquantumpoteJi,refictt & exorr;at,in eaque hyemem fequen~
tem commoratus ejt,exercttu in hyberna dtjlributo. Fuit hic annus a Chrijlo nato M.L XIX. Hax Cromerus:ex
quibus cum fitus,tum cctera huiusciuitatisluculente intelligi poflunt.
Quando veroEpifcopatus Praemifliaeinftitutusfit,idemCromerusficmemorat:nimirum Ludouicum Vn*
garise & Poloniae regem,debellato Georgio Ruflbrum Ducc,quum ei vber ac fertile folum RufliaeplacuiiTet, &
frequeritafi eam aCatholicisanimaduerteretimiiTa adGregorium x heius nominisPontificem Maximum le-
gatione obtinuifle.vt dux CathedrasEpifcopales,Praemifliae & VladOriiiriae.Haliciae vero(Leopolim poftea traf.
lata) A rchiepi fcopali s.inftituerentur.
Porro auorum noftrorum memoria, Anno Chrifti M.CCCC.XCVIII. loane Alberto Polonicum fccptrum
tcnentC,ciuitasha:caStcphano VValachi9&Moldaui^Regulo,vnacuminnumeris fere opidis & pagisfcede
direpta atque incenfa eft,plus centum hominum millibus e Ruflia in miferam feruitutem abdudtis.
Sed&tamexhacquamreliquiscladibuspaullatimrecreata.noftroquidemtempore mirum in modumflo-
ret Pr^miflia,adiUuante inprimis feracifiimi foliingenio,nec non Sani fluminis opportunitate, per quodin-
col<j ac coloni mercesfuas,filiginem potiflimum & falem artificiosd co£tum,in Poloniani,& Prufliam, Geda-
num,Toruniam,&adaliaviciria iocariiagnocumlucrodeuehunt.AgerfuburbanushOrtoshabet amoenos&
eleganter cultos;&pr^fertim hortum feu viuarium Regium,omni ferarumgenerc fefeftum. Quidquid dcni-s
que advite_ pertinet neceflitates,abunde non incolis modo,led& vicinisatque extefis fuppeditat.
$2.
OLONIAE regnoRoxolaniaquoquefeuR VS S i A, veluti pars eius, accenfetuf •.
Quum vero Magnus Mofcouiae Dux Rufliae quoque Principem fe ferat;non abs re for-
teeritregionum harumfines defcribereac determinare . ROXOL A NIAE fiue
R VS SIAEnomendiiTeminatamgentemfignificans,vniuerfim quidquid terrarum
eftintcrmareBalthicum&Liuoniani^Sueciam, Oceanum glaciaiem, Volgamqm
Rha hodie appellatur,Maeotim paludem,Pontum Euxinum,montes Sarmaticos, Po-
loniam,LithUa'riiam & Samogitiam complecT:itur,in duafque regiones diuiditur; qua-
rum altera Carpathios morites non longe a Cracouia attingit.&fecundum Tyram ad
! Valachor um fines,atque ex altera parte Boryfthenem & Pontum Euxinum porrigitur;
tum ad vtramquc Axiaci fluminisripam vergit,&a Tanai Europae atquc Afiaelimite
ad Aftraeanum,nobile Emporium in citeriore Volgae ripa ad eius fere oftia,vbi a Medis,Perfis,Armenijs , Scy-
this&Mofcouitisnundinae cclebrantur,per vaftaterrarum fpaciaextenditur.Inde Volga non magno interie-
clo fpacio,inLxx.ramosfcinditur,plurimisfacT:isinfulis,totidemqueperoftianauigabiliain mare Hircanum
fiue Cafpium euoluitur :&hxcquidemROXOLANIA, quae vltraBoryfthenemadPerfarum vfquefines
extenditur,magno Mofcouiae Duci paret:hx*c,quam Regiam vocamus,Leopolienfi,Halicienfi,Belfenfi, Chel-
menfi,&Pr«miflienfidiftridibusfeufatrapijscomprehenditur,&cumLithuania in regrii Polonici ditionem,
conceflit. , .
Regia huius R V S SI AE(quam Rubram Cromerus, Maginus & alij Cofmographi Nigram indigctant)#<wz
paruapars eji, vt ijfdem Cromeri verbis vtar,or<e Pramijlicnfis,^ Praemiflia ciuitate nomen habens.duobus Epifco.
patibus, quoruvni LatinusfiueRomanus>alteriRuiricusGr3ecorum ritusfequens,praeeft,cohoncftata.Ciuita^
tem haric Boleflaus cognomento Audax>Cafimiri I filius Poloniae regno adiecit,moto Ruflis bello, in quocu
minoribus,quacumque cum exercitu inceiTcrat,opidis facile potitus eflet , in hoc vno expugnando multum.
difflcUltatis inueriit: Qiia de re fic Cromcms:Pr ^mijlia a Septemtrionali quidem latere,qua rex veniebdt, Sano JJu-
uio,qui e Sarmdticis monttbus haud ita longe a Tibifcifontibus oritur,ab reltquis verb, fofiis ejr aggeribus munita erat,
ejr a magnaprxterea multitudine hominum vrbanorumfimulejr agrefttum, atque nobtltum,qui ex agris ebfe cum fami-
lijs facultatibusfuis receper ant ,defendebatur .Adhac ab vno latere arx opido tmmtnebat,tn edttolocojita ,(jrvalidif
mcenibus turribusque muntta,&expugnaiu,vt tllaferebant tempora,perdijficilis.Rex igttur quumfluuium, nequicquam
prohibentibus Rufts,vadofatis alto tranJijfet,opidumfumma vi oppugnat. Necfegnius defendunt Rufii, & crebris erup-
tionibus abundante multitudine Polonos oppugnaiioni intentos adoriunturfed rtprtmuntur, mdgnaque c&de in opidum
repelluntur.Poftremb vim diutiits fujlinerejepojfediffifi,deferto opido,inarcemfe receperunt.Rex optdumfummarerum
omntum copia diuitijfque refertum,quartopojleaquam oppugnare ccepit die captum inprmdam dat mtlittbus.Arcem,quia.
difficilk videbatur etus expugnatioj>ropier multitudinem defenfbrum,neque contruadarifuos volebat, corona obfedit,
fperansfamefitique_j bremfe eam circumueniendo inpotefiatemfuam redafturum effi^j: equitesquoquo verfus pabula-
tum dimittit,comeatum quam plurimum in c*Bra comportare,Vtllanum incendijs abttinerts iubet. Ipfe diffofttis cuJio~
dtjsobferuabat,ncsquidadobfef[osimportaretur,neueijlibera efumineaquattonevterentur.Nulias entm arx intus
perenne s habebat aquas. In magnadifficultate,obJiinatis tamen animis objefiobfidionemjuHint bant: donec fame_jfiti-
que_j enetiis iumentis,&pefie in hominesgrajjante,deditionem extremo jjlatis temporefecerunt,vitam,& quxjingu-
livno onerefecum efferrepojfentpacJt.Rex arcem deditamiquantumpoteJi,refictt & exorr;at,in eaque hyemem fequen~
tem commoratus ejt,exercttu in hyberna dtjlributo. Fuit hic annus a Chrijlo nato M.L XIX. Hax Cromerus:ex
quibus cum fitus,tum cctera huiusciuitatisluculente intelligi poflunt.
Quando veroEpifcopatus Praemifliaeinftitutusfit,idemCromerusficmemorat:nimirum Ludouicum Vn*
garise & Poloniae regem,debellato Georgio Ruflbrum Ducc,quum ei vber ac fertile folum RufliaeplacuiiTet, &
frequeritafi eam aCatholicisanimaduerteretimiiTa adGregorium x heius nominisPontificem Maximum le-
gatione obtinuifle.vt dux CathedrasEpifcopales,Praemifliae & VladOriiiriae.Haliciae vero(Leopolim poftea traf.
lata) A rchiepi fcopali s.inftituerentur.
Porro auorum noftrorum memoria, Anno Chrifti M.CCCC.XCVIII. loane Alberto Polonicum fccptrum
tcnentC,ciuitasha:caStcphano VValachi9&Moldaui^Regulo,vnacuminnumeris fere opidis & pagisfcede
direpta atque incenfa eft,plus centum hominum millibus e Ruflia in miferam feruitutem abdudtis.
Sed&tamexhacquamreliquiscladibuspaullatimrecreata.noftroquidemtempore mirum in modumflo-
ret Pr^miflia,adiUuante inprimis feracifiimi foliingenio,nec non Sani fluminis opportunitate, per quodin-
col<j ac coloni mercesfuas,filiginem potiflimum & falem artificiosd co£tum,in Poloniani,& Prufliam, Geda-
num,Toruniam,&adaliaviciria iocariiagnocumlucrodeuehunt.AgerfuburbanushOrtoshabet amoenos&
eleganter cultos;&pr^fertim hortum feu viuarium Regium,omni ferarumgenerc fefeftum. Quidquid dcni-s
que advite_ pertinet neceflitates,abunde non incolis modo,led& vicinisatque extefis fuppeditat.
$2.