DOI Artikel:
Miscellanea
DOI Artikel:Galicka, Izabella; Sygietyńska, Hanna: Erazm Wąsowski - nieznany malarz XVII wieku i jego dzieło w Lewiczynie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.47895#0083
ERAZM WĄSOWSKI
II. 6. Obraz w Lewiczynie, -fragment ze sceną orki aniołów. (Fot. M. Wolny)
niego na odwrocie własnoręcznym opisem i poświad-
czeniem przedstawionych cudów — malowane są pry-
mitywnie, lecz w sposób pełen naiwnego wdzięku. Nie
przedstawiają wartości artystycznej, stanowią nato-
miast interesujący przekaz kultury, obyczajów i re-
aliów tego czasu. Ważny dla problemu, o którym
mowa, obrazek, opatrzony numerem 75 (il. 9), skom-
ponowany na kształt tryptyku pokazuje z lewej stro-
ny młodego kapłana odprawiającego mszę przed ob-
razem Matki Boskiej Lewiczyńskiej, pośrodku frag-
ment krużganka arkadowego czy też sklepionego
wnętrza, z prawej zaś miasto z wieżą o uchylonych
drzwiach na pierwszym planie. Objaśniający napis
na odwrocie deski brzmi następująco: (zapis mylny,
powinno być Przeczkowski — por. przypis 19) „J. M. X.
Krzeszkowski proboszcz mstowski Can [onicus] Reg
[ularis] był wzięty do ciężkiego więzienia w okowach
przyprowadzony do [oficjała] krakowskiego i dany do
więzienia, za niego przed tym obrazem Najświętszej
Panny Lewickiej odprawował Mszę św. J. M. X. Eras-
mus [...] (który obraz św. Izydora natenczas malo-
wał)”. (podkr. aut.). Skonfrontowanie tego napisu
z konotacją (il. 10) w Księdze cudów 17 ujawniło naz-
wisko księdza Erazma Wąsowskiego jako autora ob-
razu św. Izydora Oracza. W ten sposób mały, o kom-
memoratywnym charakterze obrazek z wyblakłym na-
pisem na odwrocie w połączeniu z owym zapisem
stał się istotnym suplementem do wybitnego malo-
widła, którym jest obraz św. Izydora Oracza w Le-
wiczynie 18.
Kim więc był ów ksiądz Erazm Wąsowski, „który
obraz św. Izydora malował”? Sformułowanie napisu
17 ,,... J. M. X. Krzeczkowski [Ludwik Przeczkowski] pro-
boszcz mstowski incarceratus będąc w Krakowie, gdy za
niego X. Erazm Wąsowski odprawiał Mszę św. i gdy
miał orationem Deus sicut B. Petrum a uinculis absolutum
etc. tedy natenczas łubki srebrne z wieńców sprzężone jak
łańcuszek wisząc nad głową N. Panny rozerwały się
i grzmot z dźwiękiem uczyniły i tak było, że tegoż dnia
był uwolniony...” (Księga cudów i łask, jw.). Zarówno za-
pis w Księdze cudów jak i przedruk z niej dokonany przez
księdza Bryndzę (jw., s. 79) pomijają autorstwo księdza
Erazma Wąsowskiego dotyczące obrazu św. Izydora Oracza.
18 z innych wiążących się z tym obrazem obiektów
sztuki wymienić należy zachowany do dziś feretron z przed-
stawieniem św. Izydora Oracza (wzmiankowany już w in-
wentarzach z r. 1718 i 1726). Nie dochowały się natomiast
do naszych czasów liczne wota sprawiane na obraz jako
wyraz wdzięczności za uzdrowienie bydła ani „korona
srebrna spora” ofiarowana w r. 1756 przez Izydorową Grzy-
bowską kasztelanową czerską (Księga cudów, jw.).
75
II. 6. Obraz w Lewiczynie, -fragment ze sceną orki aniołów. (Fot. M. Wolny)
niego na odwrocie własnoręcznym opisem i poświad-
czeniem przedstawionych cudów — malowane są pry-
mitywnie, lecz w sposób pełen naiwnego wdzięku. Nie
przedstawiają wartości artystycznej, stanowią nato-
miast interesujący przekaz kultury, obyczajów i re-
aliów tego czasu. Ważny dla problemu, o którym
mowa, obrazek, opatrzony numerem 75 (il. 9), skom-
ponowany na kształt tryptyku pokazuje z lewej stro-
ny młodego kapłana odprawiającego mszę przed ob-
razem Matki Boskiej Lewiczyńskiej, pośrodku frag-
ment krużganka arkadowego czy też sklepionego
wnętrza, z prawej zaś miasto z wieżą o uchylonych
drzwiach na pierwszym planie. Objaśniający napis
na odwrocie deski brzmi następująco: (zapis mylny,
powinno być Przeczkowski — por. przypis 19) „J. M. X.
Krzeszkowski proboszcz mstowski Can [onicus] Reg
[ularis] był wzięty do ciężkiego więzienia w okowach
przyprowadzony do [oficjała] krakowskiego i dany do
więzienia, za niego przed tym obrazem Najświętszej
Panny Lewickiej odprawował Mszę św. J. M. X. Eras-
mus [...] (który obraz św. Izydora natenczas malo-
wał)”. (podkr. aut.). Skonfrontowanie tego napisu
z konotacją (il. 10) w Księdze cudów 17 ujawniło naz-
wisko księdza Erazma Wąsowskiego jako autora ob-
razu św. Izydora Oracza. W ten sposób mały, o kom-
memoratywnym charakterze obrazek z wyblakłym na-
pisem na odwrocie w połączeniu z owym zapisem
stał się istotnym suplementem do wybitnego malo-
widła, którym jest obraz św. Izydora Oracza w Le-
wiczynie 18.
Kim więc był ów ksiądz Erazm Wąsowski, „który
obraz św. Izydora malował”? Sformułowanie napisu
17 ,,... J. M. X. Krzeczkowski [Ludwik Przeczkowski] pro-
boszcz mstowski incarceratus będąc w Krakowie, gdy za
niego X. Erazm Wąsowski odprawiał Mszę św. i gdy
miał orationem Deus sicut B. Petrum a uinculis absolutum
etc. tedy natenczas łubki srebrne z wieńców sprzężone jak
łańcuszek wisząc nad głową N. Panny rozerwały się
i grzmot z dźwiękiem uczyniły i tak było, że tegoż dnia
był uwolniony...” (Księga cudów i łask, jw.). Zarówno za-
pis w Księdze cudów jak i przedruk z niej dokonany przez
księdza Bryndzę (jw., s. 79) pomijają autorstwo księdza
Erazma Wąsowskiego dotyczące obrazu św. Izydora Oracza.
18 z innych wiążących się z tym obrazem obiektów
sztuki wymienić należy zachowany do dziś feretron z przed-
stawieniem św. Izydora Oracza (wzmiankowany już w in-
wentarzach z r. 1718 i 1726). Nie dochowały się natomiast
do naszych czasów liczne wota sprawiane na obraz jako
wyraz wdzięczności za uzdrowienie bydła ani „korona
srebrna spora” ofiarowana w r. 1756 przez Izydorową Grzy-
bowską kasztelanową czerską (Księga cudów, jw.).
75