Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (32.1970)

II. 1. Pomnik Juliusza Słowackiego w Miłosławiu.
(Fot. A. Kaczmarek)

ANTONI KACZMAREK
POMNIK JULIUSZA SŁOWACKIEGO W MIŁOSŁAWIU

Przed siedemdziesięciu laty, u schyłku XIX stu-
lecia, z inicjatywy Józefa Kościelskiego posła do sej-
mu pruskiego w Berlinie oraz córki jego Katarzyny
Małgorzaty, wielkiej entuzjastki i miłośniczki poezji
Słowackiego, zbudowany został w Miłosławiu w po-
wiecie wrzesińskim, pierwszy na polskiej ziemi pom-
nik poety Juliusza Słowackiego. Data odsłonięcia
pomnika 1899 r. była jak najbardziej odpowiednia:
w roku tym przypadała 90 rocznica urodzin wielkie-
go poety, 50 rocznica jego zgonu. Rok ten był nadto
rokiem największej pruskiej krucjaty przeciwko
wszystkiemu co polskie.

Kościelski postanowił, aby dzień odsłonięcia pom-
nika 16 września 1899 r. stał się olbrzymią manifesta-
cją uczuć patriotycznych i uczczenia pamięci przed
pół wiekiem zmarłego wieszcza, największego mistrza
słowa poetyckiego, który za życia potęgę widział
w polskim ludzie i jemu przypisywał rządy w wy-
zwolonej ojczyźnie. Zaproszono na uroczystość około
360 najwybitniejszych przedstawicieli świata nauki,
sztuki i literatury: pisarzy, poetów, malarzy, rzeźbia-
rzy, dziennikarzy i działaczy społecznych ze wszyst-
kich ówczesnych trzech zaborów i z zagranicy, m.in.
z Rosji, Niemiec, Francji, Anglii, Szwajcarii i Włoch.
8»