Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (32.1970)

ERAZM WĄSOWSKI

niach artystycznych, Jan Stanisław Jabłonowski wo-
jewoda wołyński i ruski, sam próbujący swoich sił
w malarstwie. Z biblioteki Wąsowskiego (w roku jego
śmierci) wojewoda otrzymał 100 ksiąg zawierających
sztychy. Zbiór ten niewątpliwie ułatwiał naszemu ar-
tyście korzystanie z najlepszych wzorów malarstwa
europejskiego i swobodny wybór kompozycji, dobrze
świadcząc o przygotowaniu i stosunku Wąsowskiego
do spraw sztuki.

Nieliczny poczet znanych z nazwiska malarzy pol-
skich XVII w. powiększa Erazm Wąsowski, twórca
znakomity, którego dzieło nie tylko przewyższa znacz-
nie rodzimą malarską „produkcję” cechową tej doby,
lecz dosięga poziomu najwybitniejszych prac mala-
rzy obcych działających w naszym kraju. Ujawnienie
jego osobowości twórczej może rzucić nowe światło
na niektóre poglądy i atrybucje dotyczące zasobów
XVII-wiecznego malarstwa w Polsce.


II. 13. Podpis ks. Erazma Wąsowskiego, AGAD. (Fot. S. Deptuszewski).

ERASME WĄSOWSKI - PEINTRE INCONNU DU XVII SIECLE
ET SON OEUYRE A LEWICZYN

Dans l’eglise paroissiale a Lewiczyn, non loin de
Varsovie se trouve un tableau representant Saint
Isidore le Laboureur. Ses dimensions sont 2,04X1,30 m.
Dans sa partie inferieure on remarąue une inscription
dans laąuelle le nom de l’auteur est entierement
illisible, alors que demeure distincte la datę 1668.
La valeur artistiąue du tableau a encourage les
auteurs de cet article a faire un examen detaille de
ce monument. Le style de la peinture, son climat
specifiąue, la predilection pour les details realistiąues,
et enfin la techniąue picturale indiąuent que 1’auteur
puisait son inspiration dans les regions nordiques:
ce sont les influences de la peinture neerlan-
daise et flamande qui s’y entremelent. Le theme du
patron paysan, Saint Isidore le Laboureur canonise
en 1622, dont le culte en Pologne se repand largement
au XVIIe siecle, a un contenu alors actual s’opposant
a la Reforme. En móme temps la maniere de peindre
l’apparition du saint et les fragments du paysage
rural trahit des traits locaux polonais.
Sans qu’on s’y soit attendu, il devint possible de
resoudre la question passionnante de 1’auteur de cette
oeuvre remarquable traduisant des traits caracteri-
stiques de differents milieux. Les recherches dans
les archives paroissiales ainsi que 1’inscription sur

le petit tableau commemoratif du XVIIe siócle, de
la meme eglise a Lewiczyn, ont revele que 1’auteur
du tableau etait l’abbe Erasme Wąsowski, peintre po-
lonais inconnu auparavant. U existe des fondements
justifies permettant de 1’indentifier avec l’abbe Wą-
sowski, connu de la litterature, qui, dans les annees
quatre-vingt du XVIIe siecle, etait conseiller artisti-
ąue a la cour du roi Jean III Sobieski a Lwów
et ń Żółkiew. Erasme Wąsowski, tout d’abord chan-
celier du chapitre de Lwów, etait, vers la fin de sa
vie, cure a Jaworów. II mourut en 1697. Son role
dans le milieu artistiąue de Lwów pendant le dernier
ąuart du XVIIe siecle avait ete certainement impor-
tant. II possedait une collection de gravures qui —
de l’avis de ses contemporains — n’avait pas sa pa-
reille dans la Pologne d’alors.
Au nombre restreint de peintres polonais du
XVIIe siecle, connus de nom, vient s’ajouter Erasme
Wąsowski, excellent artiste dont l’oeuvre egale les
meilleurs ouvrages des peintres etrangers travaillant
a cette epoąue en Pologne. Le fait qu’on a pu de-
couvrir sa personnalite d’artiste jette une nouvelle
lumiere sur certaines opinions et attributions con-
cernant les collections de peintures du XVIIe siecle
en Pologne.

81