Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (32.1970)

PROBLEMATYKA NOWOŻYTNEGO UBIORU ZAWODOWEGO


II. 6. Majster szewski ze skórą, narzędziami i wyrobami. Na
drugim planie pracuje kobieta z rodziny majstra wraz z cze-
ladnikiem. ok. 1750 r. Ryc. M. Engelbrechta z Augsburga.

społeczeństwa feudalnego17. Te elementy ustawodaw-
stwa miejskiego, a zwłaszcza cechowego, zawierają
dane o ubiorze zawodowym, prócz tego regulują
ogólniej konsumpcję odzieży członków cechów miej-
skich. Zanalizujemy tu przepisy pochodzące z pol-
skich statutów cechowych, zbliżone bardzo do prze-
pisów ze statutów zachodnioeuropejskich, zwłaszcza
zaś niemieckich i czeskich. Do najstarszych przepi-
sów określających odpowiednie „noszenie się” należy
fragment statutu czeladzi tkackiej w Łańcucie
z r. 1406: „Żaden czeladnik nie powinien chodzić w go-
spodzie z obnażonymi udami z powodu ułomności nóg;
n Zagadnienie to dostrzegł J. KULISZER, Powszechna
historia gospodarcza średniowiecza i czasów nowożytnych,
Warszawa 1961, t. I, s. 189-190.

jeśli zostanie schwytany, zapłaci od każdej stopy karę
pół grosza. Jeśli ktoś z czeladników grywa z drugim
w gospodzie czeladnej, tak, że od jednego z nich
weźmie się w zastaw kapelusz, kapucę albo płaszcz
płaci karę 1 grosza”18. Przepisy te zawierają podsta-
wowe elementy nakazów „przystojnego” odziewania
się czeladników cechowych, którym nie wolno było
pokazywać się na ulicy z gołwymi nogami i nie obu-
tymi stopami, a także bez odzienia wierzchniego.
Przepisy cechowe zmieniały się w zależności od
sytuacji gospodarczej rzemiosła i jego pozycji w mia-
stach. W okresie rozkwitu gospodarczego cechów,
is K. ARŁAMOWSKI, Statut czeladzi tkackiej w Łańcu-
cie z 1406 r. „Rocz. Woj. Rzeszowskiego”, za lata 1960 — 1961,
Rzeszów 1963, t. III, S. 185.

123