DOI Artikel:
Recenzje - Polemiki
DOI Artikel:Kowalczyk, Jerzy: O sztuce kręgu lwowskiego opus secundum
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.47895#0354
RECENZJE
POLEMIKI
II. 3. Lwów, kościół karmelitów bosych, ołtarz
główny. (Fot. A. Bochnak, neg. IS PAN)
chenkowicza, snycerza z Łucka, który wykonał opra-
wę snycerską organów kościoła św. Anny w Kodniu
nad Bugiem, za co otrzymał zapłatę w dniu 27.XII.
1697 r.15 Może istniało jakieś powiązanie rodzinne
między starszym Aleksandrem i młodszym Wojcie-
chem Prochenkowiczami.
Wiśród wielu interesujących dzieł snycerki kościel-
nej prof. Gębarowicz omówił ołtarze i rzeźby z Wol-
kowa, Żyrawki i Skniłowa. Ołtarze w dwu ostatnich
miejscowościach zostały w recenzji szeroko potrakto-
wane ze względu na ich wysoki poziom artystyczny
oraz na pewne propozycje odmiennego datowania.
Ołtarz ze Skniłowa wprowadził do literatury
jeszcze Władysław Łoziński, który sugerując się datą
1676 podkreślił epigoński charakter dżieła, choć nie
odmawiał mu wysokiego poziomu artystycznego. Zau-
waża on jednak, „że gdyby [ołtarz] nie był datowany
cofnąćby go można w pierwsze lata XVII wieku”. Ten
zasłużony badacz ustalił, że ołtarz dostał się do cer-
kwi skniłowskiej z kościoła dominikanów we Lwo-
wie ł6. Prof. Gębarowicz nie podważył wywodów Ło-
zińskiego, utrzymał je niejako w mocy, łącznie z do-
mniemanym autorstwem rzeźbiarza Jana Ługa (s. 143
—444). Jakie może być rozwiązanie dylematu? Wyda-
je mi się, że data występująca na zabytku nie zawsze
musi oznaczać czas jego powstania. Różnie też ją moż-
na interpretować, jako datę konsekracji czy odnowie-
nia itp.; mogą także powstać trudności w jej popraw-
nym odczytaniu. A może na ołtarzu znajdowała się
data nie 1676 lecz 1616 lub 1626? Wszystko by śię
wówczas zgadzało, zarówno manierystyczny charakter
kompozycji ołtarza z hermami i całym repertuarem
ornamentyki niderlandzkiej, jak rollwerki, okucia,
rauty, kaboszony i motyw chrząstkowo-małżowinowy
w swej wczesnej nieśmiałej formie. A co ważniejsze,
15 Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie, Wypisy
archiwalne Euzebiusza Łopacińskiego, teka 192, k. 10.
16 ŁOZIŃSKI, jw., s. 195, 197, dl. 96. Obecnie fragmenty
tego ołtarza znajdują się w lwowskiej galerii obrazów
(wg informacji Prof. Gębarowicza).
II. 4. G. B. Ghisleni, Projekt castrum do-
loris Zygmunta III(?), szkicownik drez-
deński, k. 10. (Wg mikrofilmu w Bibl. IS
PAN)
344
POLEMIKI
II. 3. Lwów, kościół karmelitów bosych, ołtarz
główny. (Fot. A. Bochnak, neg. IS PAN)
chenkowicza, snycerza z Łucka, który wykonał opra-
wę snycerską organów kościoła św. Anny w Kodniu
nad Bugiem, za co otrzymał zapłatę w dniu 27.XII.
1697 r.15 Może istniało jakieś powiązanie rodzinne
między starszym Aleksandrem i młodszym Wojcie-
chem Prochenkowiczami.
Wiśród wielu interesujących dzieł snycerki kościel-
nej prof. Gębarowicz omówił ołtarze i rzeźby z Wol-
kowa, Żyrawki i Skniłowa. Ołtarze w dwu ostatnich
miejscowościach zostały w recenzji szeroko potrakto-
wane ze względu na ich wysoki poziom artystyczny
oraz na pewne propozycje odmiennego datowania.
Ołtarz ze Skniłowa wprowadził do literatury
jeszcze Władysław Łoziński, który sugerując się datą
1676 podkreślił epigoński charakter dżieła, choć nie
odmawiał mu wysokiego poziomu artystycznego. Zau-
waża on jednak, „że gdyby [ołtarz] nie był datowany
cofnąćby go można w pierwsze lata XVII wieku”. Ten
zasłużony badacz ustalił, że ołtarz dostał się do cer-
kwi skniłowskiej z kościoła dominikanów we Lwo-
wie ł6. Prof. Gębarowicz nie podważył wywodów Ło-
zińskiego, utrzymał je niejako w mocy, łącznie z do-
mniemanym autorstwem rzeźbiarza Jana Ługa (s. 143
—444). Jakie może być rozwiązanie dylematu? Wyda-
je mi się, że data występująca na zabytku nie zawsze
musi oznaczać czas jego powstania. Różnie też ją moż-
na interpretować, jako datę konsekracji czy odnowie-
nia itp.; mogą także powstać trudności w jej popraw-
nym odczytaniu. A może na ołtarzu znajdowała się
data nie 1676 lecz 1616 lub 1626? Wszystko by śię
wówczas zgadzało, zarówno manierystyczny charakter
kompozycji ołtarza z hermami i całym repertuarem
ornamentyki niderlandzkiej, jak rollwerki, okucia,
rauty, kaboszony i motyw chrząstkowo-małżowinowy
w swej wczesnej nieśmiałej formie. A co ważniejsze,
15 Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie, Wypisy
archiwalne Euzebiusza Łopacińskiego, teka 192, k. 10.
16 ŁOZIŃSKI, jw., s. 195, 197, dl. 96. Obecnie fragmenty
tego ołtarza znajdują się w lwowskiej galerii obrazów
(wg informacji Prof. Gębarowicza).
II. 4. G. B. Ghisleni, Projekt castrum do-
loris Zygmunta III(?), szkicownik drez-
deński, k. 10. (Wg mikrofilmu w Bibl. IS
PAN)
344