DOI Artikel:
Recenzje - Polemiki
DOI Artikel:Myszkówna, Halina: Przerysy i kopie w zasobach Archiwum Drezdeńskiego a atrybucje przyjęte na ich podstawie przez Waltera Hentschla
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.47895#0394
RECENZJE — POLEMIKI
II. 12. W. Hondius, Kolumna Zygmun-
ta III w Warszawie, sztych z 1646 r.
(Fot. A. Lipka, neg. Muz. Hist. m.st.
Warszawy)
podstawie pomiarów Deybla14 (il. 3, 4). Plansze albu-
mowe Marywilu Wchodzą w skład większej serii, o-
bejmującej również rysunki pałacu Wilanowskiego,
kościoła sakramentek, Arsenału (il. 5), Prochowni (il.
6) i innych budowli. Do albumu tego zachowała się
nawet plansza tytułowa z ozdobnym napisem mówią-
cym, że znajdują się tu ilustracje kościołów, klaszto-
rów, pałaców, ogrodów i innych nadzwyczajnych i
starożytnych budowli warszawskich (il. 7) 15. Seria ta
ma staranne opisy wykonane jednym charakterem
pisma oraz kolejną numerację w prawym górnym ro-
gu każdej planszy. Na planszy nr 16 przedstawiono
widok Marywilu oraz fasady kościoła sakramentek16
(il. 8). Widok Marywilu to przerysowany niewątpliwie
pomiar Deybla, natomiast kościół sakramentek jest
prawdopodobnie bardzo niedokładnym pomiarem, na
którym rysownik dodał „upiększenia” w postaci ipły-
cin na elewacjach. Czy rysunki Wilanowa należące
do tej serii są projektami J. Z. Deybla, jak je scha-
rakteryzowano ? 17 W każdym razie nie są one pomia-
rem pałacu zdjętym ok. 1733 r., jak sądzi Hentschel1S.
Jedno można stwierdzić, że są one planszami albumo-
wymi. Świadczą o tym — jakże dyskusyjne, a tak
charakterystyczne dla albumów — opisy oraz nume-
racja plansz. Dodatkowym argumentem są także za-
chowane podwójne, .prawie identyczne plansze z Wi-
dokiem fasady pałacu Wilanowskiego i elewacji skrzy-
dła południowego, należące dawniej do innego zesta-
wu albumowego 19.
Rysunki z serii albumowych trzeba rozpatrywać
nie w oderwaniu, lecz w kontekście serii, do której
należą. Chyba całkiem błędne jest sugerowanie się
stylem rysunku i przyjmowanie atrybucji na tej pod-
stawie.
U. 13. Kolumna Zygmunta III, Dwa kartusze z przedstawieniem stawiania
i transportu kolumny, plansza albumowa nr 1, Staatsarchw Dresden, VII, 87,
10 m. \(Fot. W. Wolny, neg. Muz. Hist. m.st. Warszawy)
14 Staatsarchiv Dresden, VH, 91, 13, Blatt 4: Maryiwil,
rzut piętra; — VII, 91, 13, Blatt 5: Marywil, rzut piwnic,
przyziemia i piętra jednostki mieszkalnej; — por. też
Varsaviana, jw., poz. 286—289; — VII, 87, 91: Marywil, rzut
piętra; — VII, 87, 9 x: Marywil, rzuty piwnic, przyziemia
i piętra jednostki mieszkalnej; — por. też Varsaviana, jw.,
poz. 290—-292.
15 Staatsarchiv Dresden, VII, 84, 16 a.
16 Tamże, VH, 87, 9 u: Marywil, widok ogólny z lotu
ptaka; fasada kościoła pp. Sakramentek; — por. Varsaviana,
jw., poz. 292.
17 w. FIJAŁKOWSKI, Rezydencja Jana III w Wilanowie,
„Biul. Hist. Sztuki” XXIX, 1967, nr 3, s. 367.
18 HENTSCHEL, jw., Textband, s. 224—225, Bildband, il.
269—272.
19 Muzeum Narodowe w Warszawie, sygn. 131/1, 132/2;
widok fasady pałacu; elewacja skrzydła południowego od
dziedzińca.
384
II. 12. W. Hondius, Kolumna Zygmun-
ta III w Warszawie, sztych z 1646 r.
(Fot. A. Lipka, neg. Muz. Hist. m.st.
Warszawy)
podstawie pomiarów Deybla14 (il. 3, 4). Plansze albu-
mowe Marywilu Wchodzą w skład większej serii, o-
bejmującej również rysunki pałacu Wilanowskiego,
kościoła sakramentek, Arsenału (il. 5), Prochowni (il.
6) i innych budowli. Do albumu tego zachowała się
nawet plansza tytułowa z ozdobnym napisem mówią-
cym, że znajdują się tu ilustracje kościołów, klaszto-
rów, pałaców, ogrodów i innych nadzwyczajnych i
starożytnych budowli warszawskich (il. 7) 15. Seria ta
ma staranne opisy wykonane jednym charakterem
pisma oraz kolejną numerację w prawym górnym ro-
gu każdej planszy. Na planszy nr 16 przedstawiono
widok Marywilu oraz fasady kościoła sakramentek16
(il. 8). Widok Marywilu to przerysowany niewątpliwie
pomiar Deybla, natomiast kościół sakramentek jest
prawdopodobnie bardzo niedokładnym pomiarem, na
którym rysownik dodał „upiększenia” w postaci ipły-
cin na elewacjach. Czy rysunki Wilanowa należące
do tej serii są projektami J. Z. Deybla, jak je scha-
rakteryzowano ? 17 W każdym razie nie są one pomia-
rem pałacu zdjętym ok. 1733 r., jak sądzi Hentschel1S.
Jedno można stwierdzić, że są one planszami albumo-
wymi. Świadczą o tym — jakże dyskusyjne, a tak
charakterystyczne dla albumów — opisy oraz nume-
racja plansz. Dodatkowym argumentem są także za-
chowane podwójne, .prawie identyczne plansze z Wi-
dokiem fasady pałacu Wilanowskiego i elewacji skrzy-
dła południowego, należące dawniej do innego zesta-
wu albumowego 19.
Rysunki z serii albumowych trzeba rozpatrywać
nie w oderwaniu, lecz w kontekście serii, do której
należą. Chyba całkiem błędne jest sugerowanie się
stylem rysunku i przyjmowanie atrybucji na tej pod-
stawie.
U. 13. Kolumna Zygmunta III, Dwa kartusze z przedstawieniem stawiania
i transportu kolumny, plansza albumowa nr 1, Staatsarchw Dresden, VII, 87,
10 m. \(Fot. W. Wolny, neg. Muz. Hist. m.st. Warszawy)
14 Staatsarchiv Dresden, VH, 91, 13, Blatt 4: Maryiwil,
rzut piętra; — VII, 91, 13, Blatt 5: Marywil, rzut piwnic,
przyziemia i piętra jednostki mieszkalnej; — por. też
Varsaviana, jw., poz. 286—289; — VII, 87, 91: Marywil, rzut
piętra; — VII, 87, 9 x: Marywil, rzuty piwnic, przyziemia
i piętra jednostki mieszkalnej; — por. też Varsaviana, jw.,
poz. 290—-292.
15 Staatsarchiv Dresden, VII, 84, 16 a.
16 Tamże, VH, 87, 9 u: Marywil, widok ogólny z lotu
ptaka; fasada kościoła pp. Sakramentek; — por. Varsaviana,
jw., poz. 292.
17 w. FIJAŁKOWSKI, Rezydencja Jana III w Wilanowie,
„Biul. Hist. Sztuki” XXIX, 1967, nr 3, s. 367.
18 HENTSCHEL, jw., Textband, s. 224—225, Bildband, il.
269—272.
19 Muzeum Narodowe w Warszawie, sygn. 131/1, 132/2;
widok fasady pałacu; elewacja skrzydła południowego od
dziedzińca.
384