DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Morka, Mieczysław: Maria G. Aggházy, Leondardo's Equestrian Statuette: Budapest, Akadémiai Kiadó 1989
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48740#0208
Biuletyn Historii Sztuki
R. LI, 1989, Nr 2
PL ISSN 0006—3967
MIECZYSŁAW MORKA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Maria G. Agghazy, Leonardo's Equestrian Statuette,
Budapest, Akademiai Kiadó 1989
Niewielką książkę Marii G. Agghazy traktować
należy — chociaż Autorka o tym nie wspomina —
jako podsumowanie jej publikowanych już wcześniej
badań nad statuetką z Budapesztu (zob. La sta-
tuette eguestre de Leonardo da Vinci, ,,Bulletin du
Musee Hongrois de Beaux Arts" 1971, s. 61 — 78;
Leonardo da Vinci, Francesco I e il bronzetto equestre
del Museo di Budapest, ,,Arte Lombarda" XVII,
1972, s. 91—127). Ta nieduża (wys. 24,3 cm, dł.
26,5 cm, bez podstawy) rzeźba z brązu, przedsta-
wiająca wojownika na wspiętym koniu (il. 1)
pochodząca z kolekcji rzeźbiarza Istvana Ferenczy
(1792 —1856) nabyta została do zbiorów Muzeum
Sztuk Pięknych w Budapeszcie w roku 1914.
Od chwili jej opublikowania przez .Simona Mellera
(Die Reiterdarstellungen Leonardos und die Buda-
pester Bronzestatuette, „Jahrbuch der Kóniglichen
Preussische Kunstsammlungen" XXXVII, 1916,
s. 213 —250), który uznał ją za dzieło Leonarda
da Vinci, stała się jednym z najgłośniejszych,
chociaż ciągle kontrowersyjnych dzieł mistrza,
a bibliografia jej dotycząca liczy obecnie ponad
dwieście pozycji. Praca Marii G. Agghazy jest
więc zarówno prezentacją wyników badań Autorki
jak w pewnym sensie podsumowaniem dotych-
czasowego stanu badań.
Książka składa się z sześciu krótkich rozdziałów
oraz aneksu. W rozdziale I (s. 9—12) Autorka
przedstawia swoją metodę badawczą oraz daje
opis statuetki. Pisząc o metodzie jaką stosuje
w badaniach podkreśla, iż uwzględnia ona nie tylko
problemy techniczne a raczej technologiczne i dro-
biazgową analizę formalną, lecz także szerok
kontekst historyczny i społeczne tło powstania
rzeźby. Wydarzenia historyczne, środowisko spo-
łeczne, powiązania między ludźmi oraz ich literackie
zainteresowania są bowiem istotnymi czynnikami,
w ukształtowaniu tego arcydzieła.
Rozpatrując szczegółowo budowę anatomiczną
figury konia oraz postaci jeźdźca stwierdza, iż
zwierzę jest lżejsze od ciężkich rumaków używanych
przez średniowieczne rycerstwo Północnej Europy,
a równocześnie bardziej muskularne niż konie
arabskie. Widzi w nim typ rasowy wierzchowca
popularnego w basenie Morza Śródziemnego, wy-
hodowanego w Hiszpanii w okresie, kiedy epoka
rycerska odchodziła już w przeszłość. Zbliżone
cechy rasowe reprezentują sobą konie na rysunkach
Leonarda, przy których zaznaczone zostało, iż
pochodzą one ze stajni Giovanni Galeazzo da
Sanseverino, mediolańskiego szlachcica, w którego
rezydencji przebywał artysta m.in. w 1491 r.,
biorąc udział w przygotowaniu tzw. giostra, czyli
turnieju, mniej krwawego a bardziej teatralnego
aniżeli w Północnej Europie. Leonardo określił
te konie jako sycylijskie lub gianecto grosso
(duży dzianet). W porównaniu z rzeźbą konia
figurka jeźdźca wydajesię zbyt mała. Autorką
192
R. LI, 1989, Nr 2
PL ISSN 0006—3967
MIECZYSŁAW MORKA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Maria G. Agghazy, Leonardo's Equestrian Statuette,
Budapest, Akademiai Kiadó 1989
Niewielką książkę Marii G. Agghazy traktować
należy — chociaż Autorka o tym nie wspomina —
jako podsumowanie jej publikowanych już wcześniej
badań nad statuetką z Budapesztu (zob. La sta-
tuette eguestre de Leonardo da Vinci, ,,Bulletin du
Musee Hongrois de Beaux Arts" 1971, s. 61 — 78;
Leonardo da Vinci, Francesco I e il bronzetto equestre
del Museo di Budapest, ,,Arte Lombarda" XVII,
1972, s. 91—127). Ta nieduża (wys. 24,3 cm, dł.
26,5 cm, bez podstawy) rzeźba z brązu, przedsta-
wiająca wojownika na wspiętym koniu (il. 1)
pochodząca z kolekcji rzeźbiarza Istvana Ferenczy
(1792 —1856) nabyta została do zbiorów Muzeum
Sztuk Pięknych w Budapeszcie w roku 1914.
Od chwili jej opublikowania przez .Simona Mellera
(Die Reiterdarstellungen Leonardos und die Buda-
pester Bronzestatuette, „Jahrbuch der Kóniglichen
Preussische Kunstsammlungen" XXXVII, 1916,
s. 213 —250), który uznał ją za dzieło Leonarda
da Vinci, stała się jednym z najgłośniejszych,
chociaż ciągle kontrowersyjnych dzieł mistrza,
a bibliografia jej dotycząca liczy obecnie ponad
dwieście pozycji. Praca Marii G. Agghazy jest
więc zarówno prezentacją wyników badań Autorki
jak w pewnym sensie podsumowaniem dotych-
czasowego stanu badań.
Książka składa się z sześciu krótkich rozdziałów
oraz aneksu. W rozdziale I (s. 9—12) Autorka
przedstawia swoją metodę badawczą oraz daje
opis statuetki. Pisząc o metodzie jaką stosuje
w badaniach podkreśla, iż uwzględnia ona nie tylko
problemy techniczne a raczej technologiczne i dro-
biazgową analizę formalną, lecz także szerok
kontekst historyczny i społeczne tło powstania
rzeźby. Wydarzenia historyczne, środowisko spo-
łeczne, powiązania między ludźmi oraz ich literackie
zainteresowania są bowiem istotnymi czynnikami,
w ukształtowaniu tego arcydzieła.
Rozpatrując szczegółowo budowę anatomiczną
figury konia oraz postaci jeźdźca stwierdza, iż
zwierzę jest lżejsze od ciężkich rumaków używanych
przez średniowieczne rycerstwo Północnej Europy,
a równocześnie bardziej muskularne niż konie
arabskie. Widzi w nim typ rasowy wierzchowca
popularnego w basenie Morza Śródziemnego, wy-
hodowanego w Hiszpanii w okresie, kiedy epoka
rycerska odchodziła już w przeszłość. Zbliżone
cechy rasowe reprezentują sobą konie na rysunkach
Leonarda, przy których zaznaczone zostało, iż
pochodzą one ze stajni Giovanni Galeazzo da
Sanseverino, mediolańskiego szlachcica, w którego
rezydencji przebywał artysta m.in. w 1491 r.,
biorąc udział w przygotowaniu tzw. giostra, czyli
turnieju, mniej krwawego a bardziej teatralnego
aniżeli w Północnej Europie. Leonardo określił
te konie jako sycylijskie lub gianecto grosso
(duży dzianet). W porównaniu z rzeźbą konia
figurka jeźdźca wydajesię zbyt mała. Autorką
192