DOI article:
Stępień, Halina: Moderniści z Monachium i Miriam
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48740#0051
Biuletyn Historii Sztuki
R. LI, 1989, Nr 1
PL ISSN 0006-3967
HALINA STĘPIEŃ
Instytut Sztuki PAN
MODERNIŚCI Z MONACHIUM I MIRIAM
Działalność kręgu artystów polskich w Mona-
chium— jako społeczności — u schyłku XIX w. nie
została dotychczas poddana bliższym szczegóło-
wym badaniom. Studia nad polskim modernizmem
podejmowane coraz szerzej w różnych dyscypli-
nach, tylko sporadycznie dotykają tej problema-
tyki. Także w historii sztuki w pracach biografów
artystów, którzy działali wówczas w Monachium,
okres ten przyciąga ich uwagę nie z wyboru, a je-
dynie okazjonalnie, niejako w konsekwencji po-
trzeb utrzymywanej chronologii faktów1. (Ana-
logicznie przedstawia się kwestia nieco lepiej zna-
nego środowiska wiedeńskiego). Jakkolwiek właś-
nie lata 90. składają się na okres dla środowiska
monachijskiego niezmiernie ważny, to z naszej
strony podejmujemy jedynie wyrywkowe badania
z racji epizodycznych związków z nim niektórych
z bardziej znanych polskich twórców.
Obecność kręgu polskiego w Monachium, jego
działalność i twórczość artystyczna w ostatnim
dziesięcioleciu XIX w. nie są także w ogóle odno-
towane, czy zauważane przez niemieckich histo-
ryków sztuki i monografistów tzw. Munchner Schule.
Dostrzegali ją jedynie, podobnie jak jeszcze do
niedawna większość naszych autorów, w okresie
rozkwitu realizmu w latach 70 i 80-tych2. Okres
schyłku stulecia w dziejach związków polskich
twórców z Monachium pozostaje w rezultacie
ciągle nie przebadany i niewłaściwie oceniany.
Nazbyt często funkcjonują jeszcze o nim sądy
potoczne i opinie odnoszące się faktycznie do lat
poprzednich. Całościowy obraz społeczności pol-
skich artystów tego czasu jest zupełnie nieznany.
Nie są słuszne, uogólniające oceny, w których
twórczość „polskich monachijczyków" schyłku stu-
lecia traktowana jest generalnie jako małoznaczą-
ca, blada kontynuacja, tzw. „twórczych " lat
70-tych, czy też powierzchowne wykorzystywanie
ustalonych wówczas tendencji, tematów i koncep-
cji formalnych.
Jak dotąd, żaden z badaczy polskiej secesji nie
zajął się interesującym, rozległym problemem pol-
skich modernistów z Monachium. Grono artystów
II. 1. Władysław Wankie, Pieczęć
„Jednodniówki", „Jednodniówka"
s. 2. Fot. T. Kaźmierski.
45
R. LI, 1989, Nr 1
PL ISSN 0006-3967
HALINA STĘPIEŃ
Instytut Sztuki PAN
MODERNIŚCI Z MONACHIUM I MIRIAM
Działalność kręgu artystów polskich w Mona-
chium— jako społeczności — u schyłku XIX w. nie
została dotychczas poddana bliższym szczegóło-
wym badaniom. Studia nad polskim modernizmem
podejmowane coraz szerzej w różnych dyscypli-
nach, tylko sporadycznie dotykają tej problema-
tyki. Także w historii sztuki w pracach biografów
artystów, którzy działali wówczas w Monachium,
okres ten przyciąga ich uwagę nie z wyboru, a je-
dynie okazjonalnie, niejako w konsekwencji po-
trzeb utrzymywanej chronologii faktów1. (Ana-
logicznie przedstawia się kwestia nieco lepiej zna-
nego środowiska wiedeńskiego). Jakkolwiek właś-
nie lata 90. składają się na okres dla środowiska
monachijskiego niezmiernie ważny, to z naszej
strony podejmujemy jedynie wyrywkowe badania
z racji epizodycznych związków z nim niektórych
z bardziej znanych polskich twórców.
Obecność kręgu polskiego w Monachium, jego
działalność i twórczość artystyczna w ostatnim
dziesięcioleciu XIX w. nie są także w ogóle odno-
towane, czy zauważane przez niemieckich histo-
ryków sztuki i monografistów tzw. Munchner Schule.
Dostrzegali ją jedynie, podobnie jak jeszcze do
niedawna większość naszych autorów, w okresie
rozkwitu realizmu w latach 70 i 80-tych2. Okres
schyłku stulecia w dziejach związków polskich
twórców z Monachium pozostaje w rezultacie
ciągle nie przebadany i niewłaściwie oceniany.
Nazbyt często funkcjonują jeszcze o nim sądy
potoczne i opinie odnoszące się faktycznie do lat
poprzednich. Całościowy obraz społeczności pol-
skich artystów tego czasu jest zupełnie nieznany.
Nie są słuszne, uogólniające oceny, w których
twórczość „polskich monachijczyków" schyłku stu-
lecia traktowana jest generalnie jako małoznaczą-
ca, blada kontynuacja, tzw. „twórczych " lat
70-tych, czy też powierzchowne wykorzystywanie
ustalonych wówczas tendencji, tematów i koncep-
cji formalnych.
Jak dotąd, żaden z badaczy polskiej secesji nie
zajął się interesującym, rozległym problemem pol-
skich modernistów z Monachium. Grono artystów
II. 1. Władysław Wankie, Pieczęć
„Jednodniówki", „Jednodniówka"
s. 2. Fot. T. Kaźmierski.
45