DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Chrościcki, Juliusz A.: Jan Białostocki: (1921-1988)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48740#0229
IN MEMORIAM
W Instytucie Sztuki PAN był członkiem Rady
Naukowej IS PAN od r. 1960.
Od 1946 r. należał do Stowarzyszenia Histo-
ryków Sztuki. Był prezesem Zarządu Głównego
w latach 1962 —76, a później wiceprezesem.
Wielką Jego zasługą dla polskiej historii sztuki
było organizowanie corocznych sesji ogólnopolskich
Stowarzyszenia Historyków Sztuki, których tematy
najczęściej sam sugerował. Prawie corocznie odby-
wały się też seminaria metodologiczne dla wybra-
nego kręgu historyków sztuki. Referaty z obu
dorocznych imprez były drukowane. Szczególnie
imponująco wyglądają tomy sesji ogólnopolskich
zorganizowanych przez Niego, jak np. Późny gotyk,
Sztuka ok. 1600, Rokoko, Romantyzm, Sztuka ok.
1900, Sztuka XX w. czy Treści dzieła sztuki, Funkcja
dzieła sztuki, Myśl o sztuce, Sztuka pobrzeża Bałtyku
i inne późniejsze aż do Kryzysów w sztuce. Można
więc uznać, że stworzył nie tylko własną szkołę
na Uniwersytecie czy w Muzeum, ale również
w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki. Przyczynił
się także do wzrostu autorytetu tej organizacji.
Oto inne Jego funkcje: członek Rady Kultury
przy Ministrze Kultury i Sztuki (1970—1981),
Rady Naukowej Wydawnictwa „Arkady", Komi-
tetu Nagród Państwowych (od 1975 r. zastępca
przewodniczącego Sekcji Sztuki). Należał m. in. do:
Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od
1961 r.), Polskiego Towarzystwa Filozoficznego
(od 1966 r.), Polskiego Towarzystwa Semiotycznego
(od 1967 r.). Związku Literatów Polskich (1965 —-
1982). Był członkiem założycielem Warszawskiego
Towarzystwa Naukowego, wznowionego w 1982 r.
(członek rzeczywisty Wydziału II). Z poczucia
obywatelskiego obowiązku został zastępcą prze-
wodniczącego Komitetu Porozumiewawczego Sto-
warzyszeń Twórczych i Naukowych w 1981 roku,
Zgodnie ze swoją naturą umiał uspokajać, godzić-
a także kierować zespołem uczonych i artystów.
Skutecznie i efektywnie pełnił funkcje przewodni-
czącego Komitetu Organizacyjnego Kongresu Kul-
tury Polskiej w grudniu 1981 r. Rankiem 13 grudnia
starał się z odwagą i determinacją przyczynić do
jak najszybszego zwolnienia tych spośród uczest-
ników Kongresu, którzy zostali internowani (m. in.
zwolniono wówczas profesora Klemensa Szaniaw-
skiego, tego samego dnia). 2 stycznia 1982 r. nie
odleciał na wykłady do USA, co było dla Niego
prawdziwą represją. Wyjazd nastąpił dopiero
w roku 1983. W lutym 1982 r. był przesłuchiwany
w swoim mieszkaniu, skąd zabrano mu papiery
dotyczące Kongresu Kultury Polskiej. Wtedy też
zachorował na wrzody żołądka.
Za granicą był członkiem wielu akademii m. in.:
Koninklijke Nederlanse Academie van Wetenschap-
pen w Amsterdamie (1971 r.), Koninklijke Vlaamse
Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone
Kunsten van Belgie w Brukseli (1972 r.), Akademie
der Wissenschaften und der Literatur w Moguncji
(1973 r.), Bayerischen Akademie der Wissenschaf-
ten w Monachium, Sachsische Akademie der Wis-
senschaften w Lipsku (1980 r.), Academia de
Bellas Artes San Fernando Madryt, Norweskiej
Akademii Nauk, Accademia Clementina w Bolonii
i Academie Europeenne des Sciences, Arts et
Lettres w Paryżu (obie 1986 r.).
Oto nagrody, które otrzymał za swe publikacje
i wystawy zagraniczne: im. Herdera (Wiedeń 1970),
im. Aby M. Warburga (Hamburg 1981), im. Alfreda
Jurzykowskiego (New York 1981), Reuchlin-Preises
(Pforzheim, Baden-Wirtembergia, RFN 1983), Pre-
mio Canaletto (Wenecja 1988) i im. Theo Worm-
landa (Monachium 1988). Posiadał doktoraty ho-
noris causa uczelni i akademii w Groningen (1969),
Moguncji (1973), Brukseli (1987).
Do najważniejszych nagród krajowych należały
m. in. Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
W 1969 r. — I stopnia, Nagroda Państwowa I stop-
nia (indywidualna) — 1978, Nagroda im. Mieczys-
ława Lepeckiego Polskiego Pen-Clubu — 1979,
Ministra Edukacji Narodowej I stopnia — 1988.
Oto niepełna na pewno lista odznaczeń: Corona
d'ltalia — - 1946, Krzyż Kawalerski — 1947; Złoty
Krzyż Zasługi - — 1954; Polonia Restituta: Kawa-
lerski — 1961, Oficerski — - 1969 i Komandorski
— 1980, Medal Komisji Edukacji Narodowej.
Od 1960 r. aż do śmierci był redaktorem na-
czelnym obcojęzycznego Bulletin du Musee National
de Varsovie, należał do składu redakcji czasopism
zagranicznych m. in. The Art Bulletin (1958—1970),
Art History (od 1978 r.), Artibus et Historiae (od
1980 r.) kierowanym przez Jego ucznia dr Józefa
213
W Instytucie Sztuki PAN był członkiem Rady
Naukowej IS PAN od r. 1960.
Od 1946 r. należał do Stowarzyszenia Histo-
ryków Sztuki. Był prezesem Zarządu Głównego
w latach 1962 —76, a później wiceprezesem.
Wielką Jego zasługą dla polskiej historii sztuki
było organizowanie corocznych sesji ogólnopolskich
Stowarzyszenia Historyków Sztuki, których tematy
najczęściej sam sugerował. Prawie corocznie odby-
wały się też seminaria metodologiczne dla wybra-
nego kręgu historyków sztuki. Referaty z obu
dorocznych imprez były drukowane. Szczególnie
imponująco wyglądają tomy sesji ogólnopolskich
zorganizowanych przez Niego, jak np. Późny gotyk,
Sztuka ok. 1600, Rokoko, Romantyzm, Sztuka ok.
1900, Sztuka XX w. czy Treści dzieła sztuki, Funkcja
dzieła sztuki, Myśl o sztuce, Sztuka pobrzeża Bałtyku
i inne późniejsze aż do Kryzysów w sztuce. Można
więc uznać, że stworzył nie tylko własną szkołę
na Uniwersytecie czy w Muzeum, ale również
w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki. Przyczynił
się także do wzrostu autorytetu tej organizacji.
Oto inne Jego funkcje: członek Rady Kultury
przy Ministrze Kultury i Sztuki (1970—1981),
Rady Naukowej Wydawnictwa „Arkady", Komi-
tetu Nagród Państwowych (od 1975 r. zastępca
przewodniczącego Sekcji Sztuki). Należał m. in. do:
Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od
1961 r.), Polskiego Towarzystwa Filozoficznego
(od 1966 r.), Polskiego Towarzystwa Semiotycznego
(od 1967 r.). Związku Literatów Polskich (1965 —-
1982). Był członkiem założycielem Warszawskiego
Towarzystwa Naukowego, wznowionego w 1982 r.
(członek rzeczywisty Wydziału II). Z poczucia
obywatelskiego obowiązku został zastępcą prze-
wodniczącego Komitetu Porozumiewawczego Sto-
warzyszeń Twórczych i Naukowych w 1981 roku,
Zgodnie ze swoją naturą umiał uspokajać, godzić-
a także kierować zespołem uczonych i artystów.
Skutecznie i efektywnie pełnił funkcje przewodni-
czącego Komitetu Organizacyjnego Kongresu Kul-
tury Polskiej w grudniu 1981 r. Rankiem 13 grudnia
starał się z odwagą i determinacją przyczynić do
jak najszybszego zwolnienia tych spośród uczest-
ników Kongresu, którzy zostali internowani (m. in.
zwolniono wówczas profesora Klemensa Szaniaw-
skiego, tego samego dnia). 2 stycznia 1982 r. nie
odleciał na wykłady do USA, co było dla Niego
prawdziwą represją. Wyjazd nastąpił dopiero
w roku 1983. W lutym 1982 r. był przesłuchiwany
w swoim mieszkaniu, skąd zabrano mu papiery
dotyczące Kongresu Kultury Polskiej. Wtedy też
zachorował na wrzody żołądka.
Za granicą był członkiem wielu akademii m. in.:
Koninklijke Nederlanse Academie van Wetenschap-
pen w Amsterdamie (1971 r.), Koninklijke Vlaamse
Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone
Kunsten van Belgie w Brukseli (1972 r.), Akademie
der Wissenschaften und der Literatur w Moguncji
(1973 r.), Bayerischen Akademie der Wissenschaf-
ten w Monachium, Sachsische Akademie der Wis-
senschaften w Lipsku (1980 r.), Academia de
Bellas Artes San Fernando Madryt, Norweskiej
Akademii Nauk, Accademia Clementina w Bolonii
i Academie Europeenne des Sciences, Arts et
Lettres w Paryżu (obie 1986 r.).
Oto nagrody, które otrzymał za swe publikacje
i wystawy zagraniczne: im. Herdera (Wiedeń 1970),
im. Aby M. Warburga (Hamburg 1981), im. Alfreda
Jurzykowskiego (New York 1981), Reuchlin-Preises
(Pforzheim, Baden-Wirtembergia, RFN 1983), Pre-
mio Canaletto (Wenecja 1988) i im. Theo Worm-
landa (Monachium 1988). Posiadał doktoraty ho-
noris causa uczelni i akademii w Groningen (1969),
Moguncji (1973), Brukseli (1987).
Do najważniejszych nagród krajowych należały
m. in. Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
W 1969 r. — I stopnia, Nagroda Państwowa I stop-
nia (indywidualna) — 1978, Nagroda im. Mieczys-
ława Lepeckiego Polskiego Pen-Clubu — 1979,
Ministra Edukacji Narodowej I stopnia — 1988.
Oto niepełna na pewno lista odznaczeń: Corona
d'ltalia — - 1946, Krzyż Kawalerski — 1947; Złoty
Krzyż Zasługi - — 1954; Polonia Restituta: Kawa-
lerski — 1961, Oficerski — - 1969 i Komandorski
— 1980, Medal Komisji Edukacji Narodowej.
Od 1960 r. aż do śmierci był redaktorem na-
czelnym obcojęzycznego Bulletin du Musee National
de Varsovie, należał do składu redakcji czasopism
zagranicznych m. in. The Art Bulletin (1958—1970),
Art History (od 1978 r.), Artibus et Historiae (od
1980 r.) kierowanym przez Jego ucznia dr Józefa
213