DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Jankowska, Marta: Anatolij R. Feodruk, Sadovo-parkovoje iskusstvo Bielorussii: Wyd. "Uradzej", Mińsk 1989, ss. 247, tot. 140
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48740#0344
RECENZJE — KSIĄŻKI
II. 1. Alba, letnia rezydencja Radziwiłłów nicśioieskich, XVI-
XVIII w. Powierzchnia ok. 300 ha. Plan stanu obecnego.
Repr. wg Fedoruka.
Napoleona Ordy ze zbiorów Muzeum Narodowego
w Krakowie i biblioteki im. Stefanika we Lwowie
(d. Ossolineum). Uzupełnieniem tych badań jest
obfita dokumentacja fotograficzna oraz pomiary
i plany wykonane dla parków o czytelnej jeszcze
kompozycji.
W wyniku tycli szeroko zakrojonycli badań Wy-
typowano parki do ochrony konserwatorskiej i re-
waloryzacji oraz określono dopuszczalne formy
ich obecnego użytkowania. Autor podkreśla zna-
czenie dawnej sztuki ogrodowej dla historii kul-
tury i dla współczesnych projektantów, dla któ-
rych może stanowić źródło inspiracji. Wyraża
opinię, że w tym aspekcie przywrócenie do życia
dzieł przeszłości przy jednoczesnym nadaniu im
nowych funkcji, jest ważnym zadaniem dla współ-
czesnych.
Rozdział I, oparty w dużym stopniu na książce
Gerarda Ciołka Ogrody polskie (wydanie z 1954 r.)
poświęcony jest obszernej charakterystyce sztuki
ogrodowej na Białorusi począwszy od średnio-
wiecza.
Powstanie pierwszych ogrodów ozdobnych na
Białorusi wiąże Autor z wpływami włoskiego re-
nesansu np. założenia ogrodowe w Albie i Mirze
powstały prawdopodobnie po powrocie ks. Radzi-
wiłła-Sierotki z podróży po Włoszech w latach
1582—1584. Ogrody willi weneckich — miasta
o wyrafinowanej kulturze, do którego pojechał
z Nieświeża — nie mogły nie pobudzić jego wyobraź-
ni.
Wiek XVII to okres coraz liczniej zakładanych
ogrodów ozdobnych, które stopniowo stają się
nieodłącznym elementem każdej siedziby. Są to
tzw. „ogrody włoskie". Autor definiuje to pojęcie,
opierając się na dociekaniach prof. Ciołka. „Ogród
włoski" na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oz-
naczał w tym czasie każdy ozdobny ogród kwatero-
wy.
Wzorując się na Ciołku, Autor używa niefor-
tunnego terminu „styl klasyczny" w odniesieniu
do ogrodów Andre Le Notre'a oraz jego uczniów
i naśladowców, wprowadzając tym wiele zamiesza-
nia w określeniach stylowych. Monumentalne opra-
cowanie Gerarda Ciołka było i jest nadal książką
o wielkim znaczeniu w badaniach nad sztuką ogro-
dową w Polsce, jednak przez 35 lat, które upłynęły
od jej pierwszego wydania, wiedza na ten temat
znacznie posunęła się do przodu i naturalną koleją
rzeczy niektóre określenia autora Ogrodów polskich
nie przetrwały próby czasu. Tak właśnie stało się
z terminem „styl klasyczny" użytym w opisanym
wyżej kontekście. Ciołek przeniósł go mechanicznie
ze sztuki francuskiej na grunt polski, lecz w Rzeczy-
pospolitej w tym czasie, tj. I. poł. XVIII w. nie-
podzielnie panował barok, nie klasycyzm (projekty
i realizacje ogrodowe Sasów, powstanie wielkiej
rezydencji Branickich w Białymstoku, zwanej zresz-
sztą „Wersalem podlaskim"). O klasycyzmie w pol-
skiej sztuce ogrodowej możemy mówić dopiero
w odniesieniu np. do Łazienek Stanisława Augusta,
326
II. 1. Alba, letnia rezydencja Radziwiłłów nicśioieskich, XVI-
XVIII w. Powierzchnia ok. 300 ha. Plan stanu obecnego.
Repr. wg Fedoruka.
Napoleona Ordy ze zbiorów Muzeum Narodowego
w Krakowie i biblioteki im. Stefanika we Lwowie
(d. Ossolineum). Uzupełnieniem tych badań jest
obfita dokumentacja fotograficzna oraz pomiary
i plany wykonane dla parków o czytelnej jeszcze
kompozycji.
W wyniku tycli szeroko zakrojonycli badań Wy-
typowano parki do ochrony konserwatorskiej i re-
waloryzacji oraz określono dopuszczalne formy
ich obecnego użytkowania. Autor podkreśla zna-
czenie dawnej sztuki ogrodowej dla historii kul-
tury i dla współczesnych projektantów, dla któ-
rych może stanowić źródło inspiracji. Wyraża
opinię, że w tym aspekcie przywrócenie do życia
dzieł przeszłości przy jednoczesnym nadaniu im
nowych funkcji, jest ważnym zadaniem dla współ-
czesnych.
Rozdział I, oparty w dużym stopniu na książce
Gerarda Ciołka Ogrody polskie (wydanie z 1954 r.)
poświęcony jest obszernej charakterystyce sztuki
ogrodowej na Białorusi począwszy od średnio-
wiecza.
Powstanie pierwszych ogrodów ozdobnych na
Białorusi wiąże Autor z wpływami włoskiego re-
nesansu np. założenia ogrodowe w Albie i Mirze
powstały prawdopodobnie po powrocie ks. Radzi-
wiłła-Sierotki z podróży po Włoszech w latach
1582—1584. Ogrody willi weneckich — miasta
o wyrafinowanej kulturze, do którego pojechał
z Nieświeża — nie mogły nie pobudzić jego wyobraź-
ni.
Wiek XVII to okres coraz liczniej zakładanych
ogrodów ozdobnych, które stopniowo stają się
nieodłącznym elementem każdej siedziby. Są to
tzw. „ogrody włoskie". Autor definiuje to pojęcie,
opierając się na dociekaniach prof. Ciołka. „Ogród
włoski" na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oz-
naczał w tym czasie każdy ozdobny ogród kwatero-
wy.
Wzorując się na Ciołku, Autor używa niefor-
tunnego terminu „styl klasyczny" w odniesieniu
do ogrodów Andre Le Notre'a oraz jego uczniów
i naśladowców, wprowadzając tym wiele zamiesza-
nia w określeniach stylowych. Monumentalne opra-
cowanie Gerarda Ciołka było i jest nadal książką
o wielkim znaczeniu w badaniach nad sztuką ogro-
dową w Polsce, jednak przez 35 lat, które upłynęły
od jej pierwszego wydania, wiedza na ten temat
znacznie posunęła się do przodu i naturalną koleją
rzeczy niektóre określenia autora Ogrodów polskich
nie przetrwały próby czasu. Tak właśnie stało się
z terminem „styl klasyczny" użytym w opisanym
wyżej kontekście. Ciołek przeniósł go mechanicznie
ze sztuki francuskiej na grunt polski, lecz w Rzeczy-
pospolitej w tym czasie, tj. I. poł. XVIII w. nie-
podzielnie panował barok, nie klasycyzm (projekty
i realizacje ogrodowe Sasów, powstanie wielkiej
rezydencji Branickich w Białymstoku, zwanej zresz-
sztą „Wersalem podlaskim"). O klasycyzmie w pol-
skiej sztuce ogrodowej możemy mówić dopiero
w odniesieniu np. do Łazienek Stanisława Augusta,
326