OGRÓD SCHOLZA WE WROCŁAWIU

układu należy szukać poza ogrodem padewskim.
Tak więc słynny ówcześnie Hortus Patavianus,
opisywany we współczesnych opracowaniach3, stał
się niewątpliwie podnietą do założenia ogrodu we
Wrocławiu — jego natomiast układ w niewielkim
tylko stopniu zaważył na formie ogrodu wrocław-
skiego. Mimo to ogród wrocławski, w myśl kon-
cepcji swego założyciela, miał również spełniać
rolę ogrodu botanicznego.
Ogród Wawrzyńca Scholza zyskał niemałą
sławę w czasie swego krótkotrwałego istnienia.
Jego opis umieścił w swym łacińskim poemacie
dedykowanym Scholzowi wrocławski humanista
i poeta Andreas Calagius. Niestety we Wroc-
ławskiej Bibliotece Uniwersyteckiej nie zachował
się łaciński oryginał poematu Całagiusa, musimy
przeto zadowolić się jego tłumaczeniem4. Jak wy-
nika z tego opisu: ogród był czworoboczny i po-
dzielony na cztery części. Pierwsza składała się
z chodników i rabat. Obok znajdowało się wiryda-
rium z drzewami owocowymi, cienistymi gankami
(Laubgangen) i niskimi krzewami (żywopłoty ?).
Trzecia część stanowiła właściwy ogród botaniczny
z letnimi roślinami umieszczonymi każda na osob-
nej grządce i obejmująca nie mniej niż 385 gatun-
ków. Ostatnia wreszcie część ogrodu to rosarium
(Rosengarten), gdzie znajdowały się labirynty,
a między nimi działki z roślinami dyniowymi i me-
lonami oraz winogrona. W zachodniej stronie og-
rodu znajdowała się cieplarnia (Winterhaus), gdzie
uprawiało się rośliny południowe jak np. granaty,
wawrzyn, cytryny, pistacje i inne. Na terenie og-
rodu było muzeum, czyli jak je nazwał znacznie
później Daniel Gomolcke5 eine herrlicke Kunst-
kammer von ausbiindigen Raritaten. Calagius
opisuje dość szczegółowo wnętrze owego muzeum:
znajdowała się tam „piękna" antyczna urna z ob-
razem Polypha — dar Zygmunta Woysela, „cu-
downy" obraz wenecki przedstawiający Marię Ma-
gdalenę, oraz duża ilość ciekawostek przyrodni-
czych — jak np. dwie piramidy wykonane z rzad-
kich kamieni. W muzeum tym przechowywano
ponadto instrumenty muzyczne. Ozdobę „muzeum"
stanowiły: wodotrysk ze statuą bogini Flory oraz
mroczna grota z rzeźbami Adama i Ewy. Autor
opisu wymienia tam jeszcze sadzawkę na ryby
i piwnicę przeznaczoną na przechowywanie lodu.


II. 2. Plan ogrodu botanicznego w Padwie wg XIX-wiecznej
ryciny. Repr. wg W.L. Gotthein, Geschichte der Garten Kunst.

Osobno natomiast pośrodku ogrodu stała wielka
altana „dla towarzystwa" wyposażona w instru-
menty muzyczne — tam również wisiał wielki
obraz Lukasa Cranacha Lucretia. W pobliżu alta-
ny znajdowała się otwarta i od góry jedynie kryta
hala, a więc galeria albo portyk przeznaczona na
gry, a według starego, jak pisze Calagius, zwyczaju
ozdobiona obrazami, które przedstawiały ubiory
obcych narodowości, ptaki oraz egzotyczne rośliny
m.in. palmę kokosową, drzewo bananowe, bam-
busy.
Jeżeli wierzyć w istnienie w ogrodzie Scholza
wszystkich przedmiotów wymienionych w tym
chaotycznym opisie, to wyda się zrozumiałym, że
ogród ten wywarł ogromne wrażenie na współ-
czesnych, o czym świadczy zbiór wydanych w roku
1594 epigramatów pisanych ku chwale Scholza
i jego ogrodu przez pięćdziesięciu poetów i huma-
nistów wrocławskich, śląskich i niemieckich. Ponad-
to w rękopisie pozostało 30 innych utworów poś-
więconych Scholzowi i jego ogrodowi. Sława ogrodu
Scholza dotarła daleko poza Wrocław i poza Śląsk,
czego dowodem może być list Justusa Lipsiusa do

5